Οι φήμες υπήρχαν εδώ και αρκετές εβδομάδες, όσο και εάν το Κίεβο δεν ήθελε να τις επιβεβαιώσει. Η απόφαση για καρατόμηση του στρατηγού Βαλερί Ζαλούζνι και αντικατάστασή του από τον Ολεξάντρ Σίρσκι στη θέση του επικεφαλής των Ενόπλων Δυνάμεων δεν ήταν λοιπόν καθόλου έκπληξη. Παρόλα αυτά προκάλεσε αίσθηση, αφού αρκετοί αναλυτές σε διεθνή μέσα σημειώνουν πως θα έχει αντίκτυπο και στην εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στον κρίσιμο ρόλο του στρατηγού Ζαλόυζνι στη γενναία απόκρουση της επίθεσης των ρωσικών δυνάμεων στις πρώτες ημέρες της εισβολής, αλλά και στην υψηλότατη δημοτικότητά του μεταξύ των στρατευμάτων του και των αμάχων της Ουκρανίας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι στη δεδομένη κρίσιμη φάση, η απόφαση αυτή ήταν μάλλον εσφαλμένη. «Η αποπομπή του Ζαλούζνι σηματοδοτεί μια νέα και κρίσιμη φάση στον πόλεμο – μια φάση στην οποία ο Ζελένσκι κινδυνεύει να κάνει λάθος» προειδοποιεί χαρακτηριστικά o Εconomist.
«Οι διαφορές ανάμεσα στον ηθοποίο που έγινε πολιτικός και τον σκληραγωγημένο στη μάχη διοικητή αφορούσαν εν μέρει την κουλτούρα και την προσωπικότητα. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, αυτές οι διαφορές ήταν ασήμαντες – μπορεί μάλιστα ακόμη και να λειτουργούσαν ως πλεονέκτημα» αναφέρει το βρετανικό περιοδικό και εξηγεί. Αντί να ασκεί κεντρικό έλεγχο στο στρατιωτικό κομμάτι, ο κ. Ζελένσκι συνέχισε να είναι ο πατριώτης αρχηγός του κρατους, δίνοντας φωνή στην άρνηση του έθνους του να υποχωρήσει μπροστά στην επιθετικότητα της Ρωσίας. Ο στρατηγός Ζαλούζνι, ο οποίος στην πραγματικότητα βρισκόταν ήδη σε πόλεμο με τη Ρωσία για χρόνια, επικεντρώθηκε στις μάχες.
Πότε άλλαξαν τα πράγματα; Όταν οι εξελίξεις στο μέτωπο έμειναν στάσιμες. Τότε οι τριβές αυτές άρχισαν να προκαλούν ζημιά.
Δεν είναι μυστικό ότι, καθώς η σχέση τους επιδεινώθηκε, οι δύο άνδρες άρχισαν να διαφωνούν για το τι να κάνουν και στο πεδίο της μάχης. Ο Ζελένσκι θεωρούσε τον στρατηγό υπεύθυνο για την αποτυχημένη αντεπίθεση του περασμένου έτους. Ήθελε να δει τον ουκρανικό στρατό να προετοιμαστεί για περαιτέρω επιθέσεις και τον πίεζε να καταρτίσει σχέδια μάχης και να αναλάβει το αντιδημοφιλές βάρος της κινητοποίησης περισσότερων στρατευμάτων. Ο στρατηγός αντιστάθηκε. «Υποστήριξε ότι δεν μπορούσε να σχεδιάσει την επόμενη αντεπίθεση αν δεν ήξερε τι πόρους είχε. Είπε ότι είναι ευθύνη των πολιτικών να κινητοποιήσουν την κοινωνία—και είχε δίκιο» σχολιάζει ο Economist.
Δεν είναι ασυνήθιστο στον πόλεμο οι πολιτικοί και οι στρατιώτες να μην έχουν απόλυτη σύμπνοια ή να μην τα πηγαίνουν καλά σε προσωπικό επίπεδο. Αυτό που πραγματικά καταδίκασε τη σχέση των Ζελένσκι και Ζαλούζνι, σημειώνει το άρθρο, ήταν η μεταβαλλόμενη άποψη του προέδρου σχετικά με το πώς ο πόλεμος θα καθόριζε το είδος της χώρας που θα έπρεπε να γίνει η Ουκρανία.
Όταν ο Economist πήρε για πρώτη φορά συνέντευξη με τον κ. Ζελένσκι στο Κίεβο, λίγες εβδομάδες μετά την εισβολή, μίλησε εύγλωττα για το πώς η χώρα του πάλευε για το πεπρωμένο της ως δημοκρατίας με προσανατολισμό στην Ευρώπη. Η Ουκρανία, είπε, έδινε μεγαλύτερη αξία στη ζωή παρά στην έκταση της επικράτειάς της. Πιο πρόσφατα, ωστόσο, έδειξε ότι βασικός στόχος του είναι η ανακατάληψη όλων των κατεχόμενων εδαφών της Ουκρανίας. Καθώς έγινε σαφές ότι αυτός ο πολεμικός στόχος δεν μπορούσε να επιτευχθεί, η δυσφορία του Ζελένσκι έναντι του στρατηγού του εντάθηκε. «Αυτός και οι αξιωματούχοι του ένιωσαν ότι απειλούνται από τη δημοτικότητα του στρατηγού Ζαλούζνι. Αυτός ήταν ένας λόγος που προσπάθησε να συγκεντρώσει την εξουσία στο προεδρικό συγκρότημα στο Κίεβο» αναφέρει ο Economist.
Από τη στιγμή που βγήκαν οι φήμες, δεν υπήρχε άλλη επιλογή. Όσο περισσότερο ο Ζελένσκι φαινόταν πολύ αδύναμος για να τον αποπέμψει, τόσο περισσότερο αισθανόταν πίεση στην εξουσία του. Το ερώτημα είναι πού αφήνει αυτό τον πρόεδρο και τον νέο επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, Σίρκσι.
Ο νέος επικεφαλής και ο κίνδυνος
«Ένας κίνδυνος για τον Ζελένσκι θα είναι η γκρίνια που προκαλείται στον στρατό από την καρατόμηση ενός πολυαγαπημένου διοικητή. Ο στρατηγός Σίρσκι έχει τη φήμη ότι είναι πρόθυμος να εμπλακεί με τον εχθρό, ακόμα κι αν το κόστος σε άνδρες και εξοπλισμό είναι υψηλό. Είναι μια διχαστική φιγούρα που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τους υπηρετούντες αξιωματικούς. Κάποιοι επαινούν τον επαγγελματισμό του, άλλοι λένε ότι τρομάζει τους υφισταμένους του και κυβερνά σε καθεστώς τρόμου. «Είναι λιγότερο πιθανό να αμφισβητήσει τις προτεραιότητες του προέδρου του. Καθώς όμως αναλαμβάνει την κορυφαία θέση, θα πρέπει να απαλύνει το στυλ του κομάντο και να μάθει να λέει την αλήθεια στην εξουσία» σημειώνει ο Economist και προσθέτει:
«Η αναδιοργάνωση θα προκαλέσει επίσης αναστάτωση καθώς οι αξιωματικοί μετατοπίζονται σε νέες θέσεις στην αλυσίδα διοίκησης. Είναι σημαντικό αυτές οι αλλαγές να μην υποβαθμίσουν την ικανότητα της Ουκρανίας στο μέτωπο. Σε λίγο, η χώρα θα χρειαστεί μια νέα κινητοποίηση ακόμη κι αν ο στρατηγός Σίρσκι χρησιμοποιεί τα στρατεύματά του κυρίως για άμυνα—όπως, προς το παρόν, θα έπρεπε».
