Του Μιχάλη Ψύλου
[email protected]
Ποιος ωφελείται από το σαμποτάζ στους υποθαλάσσιους αγωγούς Nord Stream 1 και Nord Stream 2 στη Βαλτική; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα και μόνο μπορεί να οδηγήσει στους δράστες της ανατίναξης των δύο αγωγών τα ξημερώματα της Δευτέρας προς Τρίτη, κοντά στο νησί Μπόρνχολμ της Δανίας.
Οι ύποπτοι είναι πολλοί: οι Ρώσοι, κατ` αρχήν, γιατί με αυτόν τον τρόπο, μπλοκάρουν όλες τις προμήθειες φυσικού αερίου στη Γερμανία. Οι γερμανικές υπηρεσίες ασφαλείας φοβούνται ότι ο αγωγός Nord Stream 1 θα αχρηστευθεί για πάντα. Αν οι διαρροές δεν επισκευασθούν σύντομα, μεγάλος όγκος αλμυρού νερού θα εισρεύσει στο εσωτερικό και θα προκαλέσει οξείδωση στο περίβλημα.
Αλλά από την άλλη πλευρά, η διακοπή λειτουργίας του Nord Stream 1, περιορίζει δραστικά και τα έσοδα της Μόσχας από το φυσικό αέριο.
Η Ευρώπη επίσης μπαίνει σε μπελάδες, καθώς περιορίζονται οι πηγές ενέργειας, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα και μάλιστα λίγο πριν την έλευση του χειμώνα. Και όχι μόνο! Εκεί που οι τιμές του φυσικού αερίου είχαν αρχίσει να υποχωρούν, εδώ και δύο ημέρες τραβάνε και πάλι την ανηφόρα, πάνω από τα 200 ευρώ τη μεγαβατώρα.
Νέο μέτωπο στη Βαλτική
Ο Στέφανο Πιάτσα, ειδικός σε θέματα ασφάλειας και τρομοκρατίας, υποστηρίζει ότι το σαμποτάζ στους αγωγούς ήταν « ένα είδος μηνύματος». Όπως λέει, «αυτό που μάθαμε από τότε που ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος είναι ότι όλα είναι πιθανά: έχουμε δει πλοία που θεωρούνται αβύθιστα να βυθίζονται. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η παρουσία υποβρυχίων ή ναυτικών μονάδων στη Βαλτική Θάλασσα θα είχε αναφερθεί, η περιοχή αυτή βρίσκεταιυπό στρατιωτικό έλεγχο τόσο από τη Ρωσία, όσο και από το ΝΑΤΟ».
Το μόνο σίγουρο είναι πάντως ότι μετά από αυτές τις εκρήξεις ανοίγει ένα νέο μέτωπο-αυτό της Βαλτικής Θάλασσας. Μια περιοχή, όπου δραστηριοποιούνται πολλοί παράγοντες που μπορούν να εμπλακούν στη σύγκρουση, καθώς έχουμε μπει σε μια φάση ενός πολέμου, χωρίς ορατό τέλος.
Οι «ύποπτοι»
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δυτικοί υποψιάζονται ότι πίσω από το σαμποτάζ βρίσκεται η Ρωσία, αλλά αποφεύγουν να την κατονομάσουν. Μόνο το Κίεβο επέρριψε ανοικτά την ευθύνη στη Μόσχα. Το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αποκαλύπτει πάντως ότι «από το καλοκαίρι, η CIA είχε ενημερώσει τις γερμανικές αρχές για πιθανά σαμποτάζ στους αγωγούς».
Το Πολεμικό Ναυτικό της Δανίας αναφέρει ότι δεδομένης της τεχνικής πολυπλοκότητας, μόνο μια «κρατική υπηρεσία» θα μπορούσε να αναλάβει μια τέτοια επιχείρηση δολιοφθοράς. Και έτσι αρχίζουν οι εικασίες:
Ο αντιπρόεδρος της επιτροπής Μυστικών υπηρεσιών στην Bundestag, Ρόντριχ Κισβέτερ, δήλωσε στην Handelsblatt ότι μια στοχευμένη πράξη δολιοφθοράς «θα ταίριαζε σίγουρα στην υβριδική προσέγγιση της Ρωσίας, η οποία χαρακτηρίζεται από κρατική τρομοκρατία». Θα μπορούσε επομένως να ήταν μια προσπάθεια πρόκλησης διαιρέσεων στην Ευρώπη και αναταραχήςστους πολίτες, ώστε να αποδυναμωθεί η υποστήριξη προς την Ουκρανία. Ο Kισβέτερ δεν παρουσίασε ωστόσο, κανένα στοιχείο.
Από την άλλη πλευρά, το Κρεμλίνο δεν αποκλείει επίσης τη δολιοφθορά από κάποιες δυνάμεις .Εικασίες διατυπώνει το ρωσικό πρακτορείο Ria Novosti,αφήνοντας υπονοούμενα για τις κατά καιρούς ναυτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ -στην περιοχή όπου έγιναν οι εκρήξεις στους αγωγούς-, με τη συμμετοχή κυρίως αμερικανικών και πολωνικών σκαφών. Η Μόσχα σκοπεύει να συγκαλέσει συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σε σχέση «με τις προκλήσεις σχετικά με τους αγωγούς Nord Stream και Nord Stream 2», όπως δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα. Ρωσικά τηλεοπτικά δίκτυα δεν διστάζουν επίσης να επιρρίπτουν την ευθύνη στην Ουκρανία. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι «η ρωσική μυστική υπηρεσία FSB απέτρεψε πρόσφατα επίθεση στον αγωγό Turk Stream, που τροφοδοτεί την Τουρκία και τη νότια Ευρώπη με φυσικό αέριο.
Ο Δανός επιστήμονας Κένεθ Μπουλ, από το Βασιλικό Κολλέγιο Άμυνας, στην Κοπεγχάγη εξηγεί ότι «ο πιο προφανής τρόπος να κάνει κάποιος σαμποτάζ σε έναν τέτοιο αγωγό είναι η τοποθέτηση εκρηκτικών υλών στο εξωτερικό περίβλημα. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: Είτε με ειδικά εκπαιδευμένους δύτες, είτε με υποβρύχια drones. Επειδή το βάθος όπου έγιναν οι εκρήξεις ήταν γύρω στα 70 μέτρα, ο Δανός επιστήμονας θεωρεί ότι το πιθανότερο είναι να χρησιμοποιήθηκαν υποβρύχια drones. «Αυτά είναι τηλεχειριζόμενα, μπορούν να τοποθετήσουν εκρηκτικούς μηχανισμούς σε μεγάλα βάθη και να τους πυροδοτήσουν», τονίζει.
Σενάρια συνωμοσίας
Τα διάφορα συνωμοσιολογικά σενάρια εμπλέκουν και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως ισχυρίζονται, οι Ηνωμένες Πολιτείες «θα είχαν μεγάλο συμφέρον να αποτρέψουν μακροπρόθεσμα τις παραδόσεις ρωσικών πρώτων υλών στη Γερμανία. Πρώτον, για να μπορούν να προμηθεύουν οι ίδιοι υγροποιημένο αέριο στην Ευρώπη και στη συνέχεια να διατηρήσουν τις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη σε υψηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να εγκαταλείπουν τη Γηραιά Ηπειρο και να μεταφέρουν όλο και περισσότερο την παραγωγή τους στις ΗΠΑ».
Γερμανικά μέσα ενημέρωση αναφέρουν μάλιστα ότι τον περασμένο Φεβρουάριο, σχεδόν 20 ημέρες πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν σε κοινή συνέντευξη με τον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς στον Λευκό Οίκο, είχε απειλήσει ότι σε περίπτωση πολέμου, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κλείσει τον αγωγό Nord Stream1, ακόμη και παρά τη θέληση των Γερμανών. «Σας υπόσχομαι ότι είμαστε σε θέση να το κάνουμε αυτό», είχε πει ο Μπάιντεν, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν αρνήθηκε πάντως κάθε ανάμιξη των Ηνωμένων Πολιτειών στην υπόθεση.
Αδύναμος κρίκος
Σε κάθε περίπτωση το σαμποτάζ πλήττει κυρίως τη Γερμανία, που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ο «πιο αδύναμος κρίκος».
Οι ζοφερές προοπτικές για τη γερμανική οικονομία ώθησαν χθες για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν δύο χρόνια τον δείκτη Dax του χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης, κάτω από τις 12.000 μονάδες. Το σαμποτάζ στον Nord Stream 1, σημαίνει ότι η Γερμανία, όπως και μεγάλο μέρος της Ευρώπης, αποκόβεται από το ρωσικό φυσικό αέριο για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς η επισκευή του αγωγού θα διαρκέσει μήνες.
Ενεργειακοί αναλυτές εκτιμούν μάλιστα ότι για πρώτη φορά, η Γερμανία θα αναγκαστεί να αγοράσει από την Πολωνία το απαραίτητο αέριο στην Πολωνία, αν και για πολλές δεκαετίες συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Η Πολωνία, ήδη, εγκαινιάζει έναν νέο αγωγό φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, αυξάνοντας το ειδικό βάρος της στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
