Οι ευρωπαϊκές τράπεζες ενημερώθηκαν την περασμένη Παρασκευή ότι πρέπει να γνωστοποιήσουν στην ΕΚΤ την έκταση των αποπληρωμών των δανείων Tltro που τους χορηγήθηκαν με χαμηλό κόστος για την αντιμετώπιση της κρίσης ρευστότητας. Τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα επέστρεψαν 296 δισεκατομμύρια, λιγότερα από τα αναμενόμενα 600.
Σε λίγες εβδομάδες, η Φρανκφούρτη θα εκδώσει επίσης το χρονοδιάγραμμα και τις μεθόδους μείωσης του προϋπολογισμού της ΕΚΤ – τη διαχρονική πώληση των ομολόγων των διαφόρων χωρών που αγοράστηκαν για να υποστηρίξουν τις ανάγκες των ταμείων τους. Πρόκειται για μια πολύ λεπτή επέμβαση που θα απαιτήσει μέγιστη προσοχή, καθώς η Φρανκφούρτη θα μειώσει, εκτός έκτακτης ανάγκης, τις αγορές στη δευτερογενή αγορά που τα τελευταία χρόνια αποτελούν το σημαντικότερο μέρος της στήριξης των δημόσιων οικονομικών αρκετών χωρών μελών της Ευρωζώνης, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.
Η ΕΚΤ προσπαθεί να περιορίσει τη ζημιά με διάφορα εργαλεία για να εξαλείψει τον πληθωρισμό. Μόνο που ύφεση, που θα έρθει, από μόνη της δεν θα είναι αρκετή για να νικήσει τον πληθωρισμό. Όπως και οι αυξήσεις των επιτοκίων δεν αναμένεται να είναι αρκετές, έστω και αν στο εξής θα είναι μικρότερες τις 75 μονάδες βάσης.
Οι περισσότεροι Οικονομολόγοι εκτιμούν ότι θα χρειαστούν περισσότερα για να διορθωθεί η πορεία των οικονομιών της ευρωζώνης, που ταλανίζονται από τα απόνερα της πανδημίας, τον πόλεμο και τις παγκόσμιες γεωπολιτικές εντάσεις.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα την Παρασκευή: Αν τα τελευταία χρόνια οι χώρες μέλη μπόρεσαν να βασίζονται στην γενναιόδωρη υποστήριξη της κεντρικής τράπεζας στην εκταμίευση χρημάτων με χαμηλό κόστος, τώρα η «μουσική» άλλαξε. Ένα δυσάρεστο μήνυμα όταν σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις παλεύουν με τη σύνταξη των προϋπολογισμών τους σε συνθήκες αβεβαιότητας. Κάτι που εφέτος γίνεται ταυτόχρονα με τη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας.
Σαφές μήνυμα
Το μήνυμα της ΕΚΤ είναι σαφές: Ένα μεγάλο μέρος της στήριξης στις οικονομίες θα εξαφανιστεί. Όλα αυτά επειδή «ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ είναι πολύ υψηλός, έχοντας φτάσει σε διψήφια επίπεδα τον Οκτώβριο για πρώτη φορά από την έναρξη της νομισματικής ένωσης».
Η Φρανκφούρτη, αντιμέτωπη με τη διψήφια αύξηση του πληθωρισμού που απειλεί να τινάξει στον αέρα τους λογαριασμούς των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αλλάζει πορεία. Και είναι ανώφελο να ελπίζουμε ότι η κατάσταση θα επανέλθει σε κανονικούς ρυθμούς χωρίς τεράστια προσπάθεια από τις διάφορες χώρες.
Η εξέλιξη των τιμών στην ευρωζώνη της δεν είναι όμως αποτέλεσμα μιας έκρηξης της ζήτησης λόγω οικονομικής δραστηριότητας. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού που προκλήθηκαν από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα οποία οδήγησαν σε ελλείψεις ενέργειας και εκρήξεις τιμών. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε πολλές χώρες να ξεκινήσουν προγράμματα βοήθειας που χρηματοδοτούνται όμως από το δημόσιο χρέος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, τα οποία καθιστούν πιο δύσκολη την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Ειδικά εάν δεν στοχεύουν σωστά προς όφελος του πληθυσμού συνολικά.
Δεν θα είναι αρκετή η ύφεση
Η ύφεση δεν φαίνεται πάντως να είναι το φάρμακο που θα νικήσει τον πληθωρισμό. Μεγάλο μέρος των νέων προϋπολογισμών θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη του υψηλότερου κόστους ενέργειας. Μια υποχρεωτική κίνηση βραχυπρόθεσμα, που όμως καθιστά δύσκολη, σχεδόν αδύνατη τη μάχη κατά του πληθωρισμού.
Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα εξακολουθούν να είναι επεκτατικές (αύξηση στρατιωτικών δαπανών, ενεργειακές επιδοτήσεις στην Ευρώπη).
Οι όποιες επιτυχίες στο μέτωπο της συγκράτησης των τιμών θα έλθουν αν υπάρξουν καλά νέα από το μέτωπο του πολέμου και των προμηθειών φυσικού αερίου. Αλλά θα χρειαστούν πολύ περισσότερα για να εξοβελίσει η ευρωζώνη τον ιό του πληθωρισμού.
Αν ο «πυροσβεστήρας» της ΕΚΤ δεν αποδειχθεί αποτελεσματικός, η φωτιά θα επεκταθεί και ο επικείμενος χειμώνας δεν θα είναι καθόλου εύκολος.
