Τις βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου που κατατέθηκε στη Βουλή, καθώς και νομοθετικές ρυθμίσεις που δρομολογούνται για το επόμενο διάστημα, παρουσίασε την Πέμπτη στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας.
Δύο είναι οι βασικές ενότητες του νομοσχεδίου: Η πρώτη αφορά επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας και η δεύτερη στη διενέργεια Γενικών Απογραφών 2021.
Α. Στις επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας περιλαμβάνονται:
α. Η επέκταση της μείωσης μισθώματος επαγγελματικών μισθώσεων. Απαλλάσσονται κατά 100% από την υποχρέωση καταβολής μισθώματος για τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2021 οι επιχειρήσεις που ήταν κλειστές με κρατική εντολή. Συμπεριλαμβάνονται όλες οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου, ανεξαρτήτως εάν λειτουργούν με υπηρεσίες ηλεκτρονικού ή τηλεφωνικού εμπορίου με παράδοση κατ’ οίκον, οι επιχειρήσεις της εστίασης, ανεξαρτήτως εάν λειτουργούν με διανομή προϊόντων ή/και παροχή προϊόντων σε πακέτο από το κατάστημα, τα κομμωτήρια και τα κέντρα αισθητικής, οι επιχειρήσεις των κλάδων πολιτισμού και αθλητισμού, τα γυμναστήρια και άλλες επιχειρήσεις που παραμένουν κλειστές με κρατική εντολή.
Επιπλέον, εντάσσονται οι επιχειρήσεις του τουρισμού, όπως ξενοδοχεία, καταλύματα και τουριστικά γραφεία, και οι υπηρεσίες μεταφορών, καθώς πλήττονται ιδιαίτερα από την απαγόρευση των μετακινήσεων από νομό σε νομό. Το 80% του μηνιαίου συμφωνημένου μισθώματος θα καταβληθεί ως αποζημίωση στους εκμισθωτές-φυσικά πρόσωπα από το Κράτος. Για τους εκμισθωτές-νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που εκμισθώνουν ακίνητα στις επιχειρήσεις που δικαιούνται απαλλαγή κατ’ επιταγή του νόμου, θα καταβληθεί ως αποζημίωση στους ιδιοκτήτες το 60% του μηνιαίου μισθώματος. Τα ποσά δεν χαρακτηρίζονται ως εισόδημα, είναι αφορολόγητα και ακατάσχετα.
β. Η αναστολή πληρωμών αξιογράφων. Χορηγούνται οι ακόλουθες διευκολύνσεις σχετικά με την πληρωμή αξιογράφων (επιταγών, συναλλαγματικών, γραμματίων σε διαταγή):
– Για όσα αξιόγραφα εμφανιστούν από τις 2-1-2021 και μέχρι τη δημοσίευση της διάταξης, προβλέπεται ότι δεν καταχωρίζονται στον «Τειρεσία», εάν εξοφληθούν εντός 75 ημερών από τη σφράγιση ή τη λήξη τους. Παράλληλα, από την ημερομηνία που θα τεθεί σε ισχύ η ρύθμιση, για τα αξιόγραφα που θα έχουν ημερομηνία εμφάνισης, λήξης ή πληρωμής από τη δημοσίευση της διάταξης έως τις 28-2-2021, οι προθεσμίες αυτές θα ανασταλούν κατά 75 ημέρες. Στην παραπάνω ρύθμιση εντάσσονται:
– Επιχειρήσεις που έχουν κλείσει με κρατική εντολή και των οποίων η δραστηριότητα εμπίπτει στους ΚΑΔ που θα καθοριστούν.
– Επιχειρήσεις που έχουν πληγεί δραστικά από την πανδημία του κορονοϊού, η δραστηριότητά τους εμπίπτει στους ΚΑΔ που θα καθοριστούν και εμφανίζουν κύκλο εργασιών μειωμένο κατά τουλάχιστον 40% για την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2020, σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του έτους 2019.
– Νέες επιχειρήσεις που έχουν ιδρυθεί μετά την 1η-1-2020, με μοναδική προϋπόθεση να εντάσσονται στους πληττόμενους ΚΑΔ.
Για όσα αξιόγραφα είχαν ημερομηνία εμφάνισης από 18-11-2020 έως 31-12-2020 και καλύπτονταν από το μέτρο της αναστολής των προθεσμιών λήξης ή πληρωμής τους κατά 75 ημέρες, προβλέπεται η παράταση της αναστολής κατά επιπλέον 45 ημέρες.
Για τους κομιστές των αξιογράφων:
– Εάν έχουν στην κατοχή τους αξιόγραφα που υπερβαίνουν το 20% του μέσου μηνιαίου κύκλου συναλλαγών τους, δικαιούνται παράταση μέχρι 31-5-2021 της προθεσμίας καταβολής βεβαιωμένων οφειλών από Φ.Π.Α. οι οποίες έληξαν ή λήγουν την περίοδο 1-1-2021 έως 31-1-2021, καθώς και παράταση της προθεσμίας καταβολής Φ.Π.Α. που βεβαιώθηκε ή θα βεβαιωθεί με καταληκτική ημερομηνία καταβολής την 31η-1-2021 και την 28η-2-2021.
– Εάν έχουν στην κατοχή τους αξιόγραφα που υπερβαίνουν το 50% του μέσου μηνιαίου κύκλου συναλλαγών τους, τότε, για τα αξιόγραφα που οι ίδιοι οφείλουν, λαμβάνουν το ευεργέτημα της μη καταχώρησης στον «Τειρεσία», εφόσον τα εξοφλήσουν εντός 75 ημερών.
γ. Η παροχή κρατικής ενίσχυσης στην AEGEAN. Προβλέπεται κρατική οικονομική ενίσχυση της επιχείρησης, η οποία θα γίνει εφάπαξ και θα επιβαρύνει τον κρατικό Προϋπολογισμό κατά 120 εκατ. ευρώ και σε κάθε περίπτωση μέχρι του ύψους της ευθέως συναρτώμενης με την πανδημία του Covid-19 ζημίας της, όπως θα ελεγχθεί αρμοδίως. Σε αντάλλαγμα της ενίσχυσης αυτής η εταιρεία δεσμεύεται να προβεί σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου τουλάχιστον 60 εκατ. ευρώ και να χορηγήσει στο Ελληνικό Δημόσιο, χωρίς επιβάρυνση, παραστατικά τίτλων δικαιωμάτων κτήσης κοινών μετοχών εκδόσεως της εταιρείας που αντιπροσωπεύουν δικαίωμα απόκτησης ποσοστού 11,5% επί του μετοχικού κεφαλαίου, όπως αυτό θα διαμορφωθεί μετά την ορισθείσα αύξησή του, ενώ το Δημόσιο θα διαθέτει δικαίωμα ενάσκησης αυτών των δικαιωμάτων εντός χρονικού διαστήματος από 2 έως 5 έτη μετά την ημερομηνία εκταμίευσης οικονομικής ενίσχυσης προς την εταιρεία.
Όπως σημείωσε ο ΥΠΟΙΚ, με την προτεινόμενη ρύθμιση επιδιώκεται τόσο η διασφάλιση της ανόρθωσης, της εταιρείας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, όσο και η διατήρηση της προοπτικής της καίριας και άμεσης συνεισφοράς της σε δημόσια έσοδα, υποδομές και θέσεις εργασίας και ο περιορισμός των ευρύτερων οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών.
Παράλληα, επισήμανε πως η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών είτε έχει ήδη προβεί σε σχετικές ρυθμίσεις παροχής κρατικής ενίσχυσης στους βασικούς τους αερομεταφορείς, όπως για παράδειγμα η Γαλλία, η Ρουμανία, η Ιταλία, η Αυστρία η Κύπρος, η Γερμανία, η Φινλανδία, η Σουηδία, είτε εξετάζει ρυθμίσεις. Ήδη η σχετική ρύθμιση έχει εγκριθεί ήδη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
δ. Το νέο καθεστώς ενίσχυσης επιχειρήσεων «Επιδότηση Παγίων Δαπανών». Για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της εμφάνισης του κορονοϊού και των προληπτικών περιοριστικών μέτρων για τη διασπορά του, στις οικονομίες των κρατών-μελών της Ε.Ε., η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει το Προσωρινό Πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία και τη διάρκεια της έξαρσης του κορονοϊού.
Με την προτεινόμενη διάταξη, η κυβέρνηση προτίθεται να κάνει χρήση της πρόβλεψης του Προσωρινού Πλαισίου για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης στο οποίο προστέθηκε η πρόβλεψη για «Ενισχύσεις υπό τη μορφή στήριξης για μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες». Συγκεκριμένα, θεσπίζεται καθεστώς ενίσχυσης σε επιχειρήσεις που πλήττονται οικονομικά από την εμφάνιση και διασπορά του κορονοϊού, μέσω στήριξης του Κράτους στις μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες τους. Οι ειδικότεροι όροι και λεπτομέρειες εφαρμογής του καθεστώτος, όπως οι δικαιούχοι, η μορφή της ενίσχυσης, τα δικαιολογητικά, η διαδικασία χορήγησης κ.λπ. θα καθοριστούν με κανονιστικές πράξεις.
Γενικά, τα προβλεπόμενα από το Προσωρινό Πλαίσιο χαρακτηριστικά του εργαλείου της κάλυψης των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων είναι:
– Οι επιλέξιμες επιχειρήσεις πρέπει, κατά τη διάρκεια της επιλέξιμης περιόδου, να αντιμετωπίζουν μείωση του κύκλου εργασιών κατά τουλάχιστον 30% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.
– Το ανώτατο όριο της ενίσχυσης ανά επιχείρηση -για όλη την περίοδο από Μάρτιο 2020 έως Ιούνιο 2021- είναι 3.000.000 ευρώ, στο οποίο δεν σωρεύονται οι άλλες ενισχύσεις που έχει λάβει η επιχείρηση, οι οποίες όμως δύναται να συνυπολογιστούν στις ανάγκες κάλυψης κάθε επιχείρησης.
– Η ανώτατη ένταση ενίσχυσης της επιχείρησης είναι 70% επί των επιλέξιμων δαπανών, με το ποσοστό αυτό να φτάνει το 90% για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και το επίπεδο αυτών να διαμορφώνεται ανάλογα με τα δημοσιονομικά δεδομένα.
– Η ενίσχυση δεν αφορά επιχειρήσεις που ήταν ήδη προβληματικές την 31η Δεκεμβρίου 2019, με την εξαίρεση, όμως, των πολύ μικρών ή μικρών επιχειρήσεων που ήταν ήδη προβληματικές την 31η Δεκεμβρίου 2019, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάγονται σε συλλογική διαδικασία αφερεγγυότητας βάσει του εθνικού δικαίου και δεν έχουν λάβει ενίσχυση διάσωσης ή ενίσχυση αναδιάρθρωσης.
Η δεύτερη βασική ενότητα του νομοσχεδίου αφορά τις γενικές απογραφές που διενεργούνται κάθε δέκα χρόνια και φέτος συμπίπτουν με τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Αφορούν απογραφές κτηρίων, πληθυσμού και κατοικιών καθώς και γεωργίας και κτηνοτροφίας. Για τη διεξαγωγή τους απαιτούνται ικανοί οικονομικοί πόροι, επαρκές και κατάλληλα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, υποστήριξη από τους μηχανισμούς του δημόσιου τομέα και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Τα αποτελέσματά τους αποτελούν οδηγό για την άσκηση οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής και καλύπτουν κοινοτικές και διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.
Σκοπός της απογραφής πληθυσμού-κατοικιών είναι:
– Η καταμέτρηση του μόνιμου πληθυσμού της χώρας, δηλαδή των κατοίκων που διαμένουν μόνιμα σε κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Κοινότητα ανεξαρτήτως ιθαγένειας.
– Η καταμέτρηση του νόμιμου πληθυσμού της χώρας, δηλαδή των δημοτών κάθε Δήμου και Δημοτικής Ενότητας, βάσει της οποίας γίνεται η κατανομή των βουλευτικών εδρών στις επιμέρους εκλογικές Περιφέρειες.
– Η συλλογή στοιχείων για τον αριθμό και τα χαρακτηριστικά των κατοικιών.
– Η συλλογή στοιχείων για τον αριθμό και τη σύνθεση των νοικοκυριών.
– Η συλλογή στοιχείων για τα δημογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του μόνιμου πληθυσμού.
– Η καταγραφή στοιχείων σχετικών με την μετανάστευση.
Ο αρχικός σχεδιασμός της απογραφής πληθυσμού και κατοικιών προέβλεπε τη συμπλήρωση έντυπων ερωτηματολογίων με προσωπική συνέντευξη. Δεδομένων των συνθηκών που διαμορφώθηκαν λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, η μεθοδολογία τροποποιήθηκε και βασίζεται στην αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας με ειδικά σχεδιασμένη ηλεκτρονική εφαρμογή. Στις περιπτώσεις που δεν θα υπάρχει αυτή η δυνατότητα, σχεδιάζεται η απογραφή των ατόμων μέσω συνέντευξης, όπου θα έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας.
Η απογραφή κτηρίων διαρκεί έως δύο μήνες και προηγείται της απογραφής πληθυσμού και κατοικιών.
Η απογραφή γεωργίας-κτηνοτροφίας διενεργείται ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός της είναι η συλλογή αντικειμενικών ποσοτικών πληροφοριών που αφορούν στη διάρθρωση του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα (τον αριθμό των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, τα χαρακτηριστικά τους, την απασχόληση σε αυτές, τον γεωχωρικό εντοπισμό τους). Και σε αυτή την περίπτωση η απογραφή θα γίνεται ηλεκτρονικά και όπου αυτό δεν είναι δυνατό μέσω συνεντεύξεων με ραντεβού σε δημοτικά/κοινοτικά καταστήματα ή μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας και κατ’ εξαίρεση με συνέντευξη με φυσική παρουσία στην εκμετάλλευση.
Β. Οι επόμενες νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργείου Οικονομικών αφορούν στην αναμόρφωση του πλαισίου της Κρατικής Αρωγής, την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και την προσχώρηση στις τακτικές διαδικασίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Σε ό,τι αφορά την αναμόρφωση του πλαισίου της Κρατικής Αρωγής, προτείνεται αναμόρφωση του υφιστάμενου πλαισίου, ώστε ο κρατικός μηχανισμός να λειτουργεί σε έκτακτες και απρόβλεπτες συνθήκες συντονισμένα, χωρίς αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των εμπλεκόμενων Υπουργείων, κατά τη διαδικασία της χρηματοδότησης, ώστε να επιτυγχάνεται η οικονομική ενίσχυση των πληγέντων ταχύτατα, στοχευμένα, με συνεκτικό σχέδιο και αποτελεσματικότητα. Συγκεκριμένα, για την αρωγή σε φυσικές καταστροφές προτείνεται:
– Η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την επιχορήγηση των επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από θεομηνίες το συντομότερο δυνατόν.
– Η θέσπιση μιας διαδικασίας συντονισμού των μέτρων αποκατάστασης και στήριξης, σε συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, που θα επιτρέπει να διαμορφώνεται μία συνολική εικόνα για τις ανάγκες αποκατάστασης και την πορεία της υλοποίησής τους.
– Η υπηρεσιακή διαχείριση όλων των ειδικών καθεστώτων στήριξης των επιχειρήσεων και της ελληνικής οικονομίας, ώστε να υπάρχει η απαραίτητη υπηρεσιακή συνέχεια σε όλα τα μέτρα και καθεστώτα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας που δημιουργήθηκαν την τελευταία περίοδο και προωθήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών.
Η μεταρρύθμιση στο σκέλος των φυσικών καταστροφών, κινείται σε πέντε βασικούς άξονες:
1ος. Ο συντονισμός των διαδικασιών προώθησης μέτρων ενίσχυσης και αποκατάστασης μέσα από τη δημιουργία της Εθνικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής.
2ος. Η αναμόρφωση του μηχανισμού επιχορήγησης επιχειρήσεων που επλήγησαν από θεομηνίες, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων, να διασφαλιστεί η ταχύτητα στην υλοποίηση των προβλεπόμενων, να ενισχυθεί η ποιότητα του αποτελέσματος, να επιτευχθεί ο συντονισμός της διαδικασίας και να επεκταθεί το πλαίσιο στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
3ος. Η ψηφιοποίηση της διαδικασίας με τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας Κρατικής Αρωγής, η οποία θα καθιστά τη διαδικασία της οικονομικής ενίσχυσης γρήγορη, αποτελεσματική, με δυνατότητα ελέγχου και διασταύρωσης των στοιχείων και των σχετικών δηλώσεων.
4ος. Η κινητροδότηση της ιδιωτικής ασφάλισης με την παροχή κινήτρου για τις επιχειρήσεις, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν επιχορήγηση επιπλέον της αποζημίωσης που καλύπτεται από την ιδιωτική τους ασφάλιση.
5ος. Η διαμόρφωση συνθηκών για την κινητοποίηση της κοινωνίας με τη σύσταση Ταμείου Κρατικής Αρωγής, το οποίο με αυστηρούς κανόνες λογοδοσίας και με διαφανείς κανόνες λειτουργίας θα συγκεντρώνει εισφορές ιδιωτών για αποκατάσταση φυσικών καταστροφών.
Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ), το προτεινόμενο νομοσχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
– Τη διεύρυνση των θεματικών πεδίων αρμοδιότητας έκφρασης Γνώμης (προστίθενται οι τομείς τουρισμού, νησιωτικής πολιτικής, περιβάλλοντος, ενέργειας, μεταφορών, εμπορίου, ψηφιακής πολιτικής).
– Την ενσωμάτωση του έργου της ΟΚΕ στην κοινοβουλευτική διαδικασία, θεσμοθετώντας τη συζήτηση της Γνώμης στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής πριν τη ψήφιση νομοσχεδίου.
– Τη ρητή αναφορά σε αρμοδιότητες που αφορούν την υποβολή προτάσεων για θέματα ίσης μεταχείρισης, την συμβολή της ΟΚΕ στον περιφερειακό/τοπικό κοινωνικό διάλογο, την σύνταξη ετήσιων εκθέσεων και την υποβολή τους στη Βουλή.
– Την υποχρέωση θεσμοθετημένων συλλογικών οργάνων υπεύθυνων για τον σχεδιασμό κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής που αποστέλλουν τα πορίσματά τους στην ΟΚΕ.
– Τη σύντμηση του χρόνου ανταπόκρισης της ΟΚΕ (15-20 ημέρες αντί για 30-45 ημέρες) για την έκδοση Γνώμης, προκειμένου να μην καθυστερεί η νομοπαρασκευαστική διαδικασία.
– Την αναθεώρηση της σύνθεσης της ΟΚΕ, προκειμένου να καταστεί πιο πλουραλιστική και να ανταποκρίνεται στους σύγχρονους οικονομικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς.
– Την προώθηση της ισότητας των φύλων, με ενσωμάτωση ρήτρας για αντιπροσώπευση καθενός εκ των δυο φύλων τουλάχιστον στο 1/3 του συνόλου.
– Τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της ΟΚΕ και την πρόβλεψη -για πρώτη φορά- της έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος για τον Οργανισμό της.
– Τη δημιουργία Μητρώου Εμπειρογνωμόνων για την άντληση επιστημονικής υποστήριξης και τεχνογνωσίας κατά την διατύπωση Γνωμών.
Σχετικά με την προσχώρηση στις τακτικές διαδικασίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο προβλέπεται η κύρωση από τη Βουλή της απόφασης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τις νέες τακτικές διαδικασίες, όπως αυτή έχει προσφάτως τροποποιηθεί. Η προσχώρηση της Ελλάδας στην απόφαση αυτή -δέκα χρόνια μετά την συμπερίληψή της στην αρχική απόφαση- κρίνεται εξαιρετικά σημαντική, καθώς έτσι αποκαθίσταται η αξιοπιστία της χώρας μας μετά την κρίση των προηγούμενων ετών, και ενισχύεται το κύρος και η παρουσία της στο ΔΝΤ.
