Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Να αξιοποιήσει τα οικονομικά αποτελέσματα του 2016, αλλά και του Ιανουαρίου του 2017, για να βελτιώσει τη θέση της στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, θα επιδιώξει η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα.
Το πρωτογενές πλεόνασμα των 5 δισ. ευρώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης για το 2016, η υπέρβαση στα έσοδα του Ιανουαρίου του 2017, η επίτευξη του στόχου όσον αφορά την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, αλλά και η διαφαινόμενη καλύτερη του αναμενομένου πορεία του ΑΕΠ κατά το 4ο και τελευταίο τρίμηνο της περσινής χρονιάς αναμένεται να αποτελέσουν τα «όπλα» που θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση τόσο για να μειώσει το δημοσιονομικό κενό του 2018 όσο και για να συρρικνώσει τον λογαριασμό των προληπτικών μέτρων που ζητάει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την περίοδο μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου, δηλαδή για το 2019 και μετά.
Το πρωτογενές πλεόνασμα σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης που ανακοινώθηκε αργά την Παρασκευή διαμορφώθηκε για το 2016 στα 5,007 δισ. ευρώ έναντι 3,993 δισ. ευρώ το 2015. Με εξαίρεση την κεντρική διοίκηση, σε όλους τους υπόλοιπους τομείς οι επιδόσεις ήταν καλύτερες σε σχέση με το 2015. Ειδικότερα:
1. Σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης (που είναι και το πιο σημαντικό κομμάτι της οικονομικής δραστηριότητας) το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στα 4,335 δισ. ευρώ έναντι 1,687 δισ. ευρώ το 2015.
2. Οι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης έκλεισαν τη χρονιά με πρωτογενές πλεόνασμα 617 εκατ. ευρώ έναντι 514 εκατ. ευρώ το 2015.
3. Στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης παρατηρήθηκε πρωτογενές πλεόνασμα 1,538 δισ. ευρώ έναντι 436 εκατ. ευρώ το 2015. Με βάση τα αναλυτικά στοιχεία, τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων ανήλθαν το 2016 στα 38,472 δισ. ευρώ έναντι 35,245 δισ. ευρώ το 2015. Η αύξηση αυτή οφείλεται δευτερευόντως στην αύξηση των εσόδων από τις ασφαλιστικές εισφορές και κυρίως στις οικονομικές ενισχύσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές διαμορφώθηκαν το 2016 στα 19,051 δισ. ευρώ έναντι 18,532 δισ. ευρώ το 2015. Οι εργοδότες πλήρωσαν λιγότερα το 2016 (9,45 δισ. ευρώ έναντι 9,712 δισ. ευρώ) και οι εργαζόμενοι σαφώς περισσότερα (7,945 δισ. ευρώ έναντι 7,518 δισ. ευρώ). Οι ενισχύσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό ανήλθαν στα 17,591 δισ. ευρώ έναντι 14,719 δισ. ευρώ το 2015. Στο ποσό περιλαμβάνεται και το κονδύλι των 630 εκατ. ευρώ για την έκτακτη ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων.
4. Σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης παρατηρήθηκε έλλειμμα 701 εκατ. ευρώ έναντι πλεονάσματος 1,899 δισ. ευρώ το 2015.
Η πιστοποίηση
Μετά και τη δημοσίευση των στοιχείων της γενικής κυβέρνησης, το επόμενο βήμα είναι να πιστοποιηθεί από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και τη Eurostat το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016. Στις 21 Απριλίου θα φανεί αν θα επιβεβαιωθεί η ελληνική κυβέρνηση, η οποία ανεβάζει τον πήχη τού κατά μνημόνιο πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2% του ΑΕΠ, ή αν θα επικρατήσουν οι πιο συντηρητικές εκτιμήσεις των δανειστών.
Στην έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που παρουσιάζεται σήμερα στη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου εκφράζεται η εκτίμηση ότι το 2016 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 0,9%, δηλαδή κάτι λιγότερο από το μισό σε σχέση με την πρόβλεψη της ελληνικής κυβέρνησης. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά θέλει τη μεγάλη υπερεκτέλεση στον προϋπολογισμό του 2016, καθώς μπορεί να επικαλεστεί τη διαφορά για δύο λόγους: Να περιορίσει το δημοσιονομικό κενό όχι μόνο του 2017 (σ.σ.: αυτό θεωρείται κλεισμένο λόγω των νέων μέτρων που ενεργοποιήθηκαν από τις αρχές της χρονιάς), αλλά και του 2018, για το οποίο οι δανειστές ζητούν την επιβολή νέων μέτρων.
Τα έσοδα του Ιανουαρίου
Τα προκαταρκτικά στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού κατά τον πρώτο μήνα του 2017 αποτελούν άλλο ένα επιχείρημα στα χέρια της κυβέρνησης, αν και δημοσιονομικά τα στοιχεία του πρώτου μήνα του έτους «περνούν» στον προϋπολογισμό του 2016.
Η πορεία των εσόδων του 2017 έχει μεγάλη σημασία για τη διαπραγμάτευση, καθώς οι δανειστές αμφισβητούν όχι μόνο το ύψος της υπέρβασης του 2016, αλλά και το κατά πόσο αυτή η υπέρβαση έχει προκύψει από μέτρα μόνιμου χαρακτήρα ή από εφάπαξ παράγοντες. Τον Ιανουάριο, τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ανήλθαν στα 3,956 δισ. ευρώ υψηλότερα κατά 6,46% έναντι του στόχου, ο οποίος είχε προσδιοριστεί στα 3,716 δισ. ευρώ. Ο Φεβρουάριος είναι επίσης «εύκολος» μήνας, καθώς ο στόχος έχει προσδιοριστεί στα 3,856 δισ. ευρώ, πάντοτε σε επίπεδο καθαρών εσόδων τακτικού προϋπολογισμού.
Το ΑΕΠ του 2016
Η Ελληνική Στατιστική Αρχή θα ανακοινώσει τις εκτιμήσεις της για την πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος στο 4ο τρίμηνο του 2016 στις 14 Φεβρουαρίου. Από τα στοιχεία που έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής προκύπτει ότι το 4ο τρίμηνο μπορεί να κλείσει πάνω από τις εκτιμήσεις, με αποτέλεσμα ολόκληρη η περσινή χρονιά να έχει -τελικώς- θετικό πρόσημο.
Ειδικά ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο έκλεισε με θετικό πρόσημο συγκριτικά με τον αντίστοιχο περσινό μήνα τόσο τον Οκτώβριο όσο και τον Νοέμβριο. Με δεδομένη τη βαρύτητα της κατανάλωσης στο ελληνικό ΑΕΠ, και μόνο αυτό το στοιχείο αναμένεται να έχει θετική επίπτωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και το ΔΝΤ προβλέπει στην έκθεσή του ότι το 2016 θα κλείσει με ανάπτυξη της τάξεως του 0,4%, ποσοστό που είναι υψηλότερο ακόμη και από αυτό που έχει εγγράψει η ελληνική κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2017 (+0,1%). Επίδοση καλύτερη του αναμενομένου σε επίπεδο ΑΕΠ του 2016 επηρεάζει θετικά και το ΑΕΠ του 2017.
Μειώθηκαν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές
Τον Δεκέμβριο καταγράφηκε σημαντική μείωση στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των φορέων της γενικής κυβέρνησης, με αποτέλεσμα αυτές να διαμορφωθούν στα 3,31 δισ. ευρώ έναντι 4,162 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο.
Δηλαδή, μόνο μέσα σε έναν μήνα, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 852 εκατομμύρια ευρώ.
Σημαντική υποχώρηση όμως καταγράφηκε και στις επιστροφές φόρου σε εκκρεμότητα οι οποίες, από 1,44 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο, μειώθηκαν σε 1,226 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο, με τη μείωση να φτάνει στα 196 εκατ. ευρώ. Έτσι, οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις τον Δεκέμβριο περιορίστηκαν στα 4,536 δισεκατομμύρια ευρώ.
Κοντά στον στόχο
Η σημαντική μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων τόσο κατά τον μήνα Νοέμβριο όσο και κατά τον Δεκέμβριο φέρνει την ελληνική κυβέρνηση πολύ κοντά στην εκπλήρωση του στόχου που ορίζει ότι από τα κονδύλια που εκταμιεύονται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου θα πρέπει να εξοφλείται το 80% προκειμένου να εκταμιευτεί η επόμενη δόση.
Ο στόχος αναμένεται, σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, να εκπληρωθεί στο τέλος Φεβρουαρίου, που σημαίνει ότι η επόμενη δόση για την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου θα πρέπει να καταβληθεί κανονικά μέσα στον Μάρτιο.
