Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Στη γραμμή του μεσοπρόθεσμου σχεδίου δημοσιονομικής στρατηγικής όσον αφορά τις προσδοκώμενες δημοσιονομικές επιδόσεις κατά το 2019, αλλά με βελτιωμένες προβλέψεις για το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα, αναμένεται να κινηθεί το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, το οποίο κατατίθεται την επόμενη Δευτέρα -ανήμερα του Eurogroup του Οκτωβρίου- στη Βουλή.
Παρά το γεγονός ότι η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα δεν έχει ακόμη συμφωνήσει με τους εκπροσώπους των θεσμών όσον αφορά τις προβλέψεις για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών, στα στοιχεία του 2018 αναμένεται να καταγραφεί μια πιο «αισιόδοξη» πρόβλεψη συγκριτικά με τη «συντηρητική» εκτίμηση που είχε ενσωματωθεί στο μεσοπρόθεσμο. Ανεπισήμως, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου εκτιμούν ότι το φετινό υπερπλεόνασμα θα προσεγγίσει, ενδεχομένως και να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού είναι πιθανό να αποτυπωθεί μια περισσότερο «μετριοπαθής» πρόβλεψη, εν όψει και της ολοκλήρωσης των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς αλλά και την κατάθεση του ελληνικού προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τις 15 Οκτωβρίου. Σε κάθε περίπτωση, οι οριστικές προβλέψεις και για το θέμα του πρωτογενούς πλεονάσματος αλλά και για το μείζον -όπως εξελίσσεται- θέμα της περικοπής ή της διατήρησης των συντάξεων, αναμένεται να αποτυπωθούν πλήρως στο σχέδιο του προϋπολογισμού της 21ης Νοεμβρίου.
Το μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονομικής στρατηγικής προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ΑΕΠ για το 2018, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 6,51 δισ. ευρώ με βάση τον «μνημονιακό» ορισμό. Αυτή η εκτίμηση αφήνει δημοσιονομικό χώρο μόλις 107 εκατ. ευρώ για φέτος ή μόλις 0,06%, καθώς ο συμφωνηθείς στόχος ορίζει το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% ή στα 6,404 δισ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός που είχε κατατεθεί πέρυσι τον Νοέμβριο ήταν σαφώς πιο «αισιόδοξος», καθώς προέβλεπε πρωτογενές πλεόνασμα 7,052 δισ. ευρώ (ή 3,82% του ΑΕΠ), με τον «δημοσιονομικό χώρο» να ανεβαίνει στα 587 εκατ. ευρώ. Ουσιαστικά, και φέτος θα επαναληφθεί η περσινή ιστορία: με το μεσοπρόθεσμο που κατατέθηκε στα μέσα του 2017, οι προβλέψεις για την πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά το 2017 αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω και μετά βελτιώθηκαν εκ νέου με το προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Οι τελικές εκτιμήσεις αποτυπώθηκαν τελικώς στον προϋπολογισμό του 2018, ο οποίος και κατατέθηκε στη Βουλή τον Νοέμβριο της περσινής χρονιάς. Η κυβέρνηση, μέσω του πρωθυπουργού, έχει ήδη ανακοινώσει τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσει η διανομή του φετινού υπερπλεονάσματος. Ποσό της τάξεως του ενός δισ. ευρώ θα διατεθεί για την επιστροφή των αναδρομικών σε ένστολους, δικαστικούς και πανεπιστημιακούς, ενώ η κυβέρνηση έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να διανεμηθεί και φέτος έκτακτο μέρισμα, ανάλογα με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Μόνο για τα αναδρομικά απαιτείται ένα δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να φτάσει στα 7,404 δισ. ευρώ ή στο 4,05% του ΑΕΠ. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν η τόσο αισιόδοξη πρόβλεψη θα αποτυπωθεί στο προσχέδιο ή αν αυτό θα γίνει με τον κανονικό προϋπολογισμό τον Νοέμβριο.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα βασικά μεγέθη και τις προβλέψεις για το 2019, αναμένεται να κινηθούν κοντά ή και στα ίδια επίπεδα με αυτά του μεσοπρόθεσμου, καθώς προς το παρόν δεν υπάρχει ούτε συμφωνία με τους θεσμούς για τη βελτίωση των δημοσιονομικών επιδόσεων ούτε ενδείξεις ότι μπορεί να ανατραπούν οι προβλέψεις για την πορεία των μακροοικονομικών μεγεθών (ΑΕΠ, εισαγωγές, εξαγωγές, επενδύσεις κ.λπ.). Έτσι, ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 προς το παρόν αναμένεται να αποτυπωθεί στο επίπεδο του 4% του ΑΕΠ ή στα 7,5 δισ. ευρώ, με τον πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο να κινείται στα 900 εκατ. ευρώ.
Τα δεδομένα στις συντάξεις
Όσον αφορά το θέμα των συντάξεων, πλέον είναι ξεκάθαρο ότι η περικοπή θα αποτυπώνεται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού (όπως άλλωστε αποτυπώθηκε και στο μεσοπρόθεσμο), καθώς δεν υπάρχει συμφωνία με τους θεσμούς για αλλαγή, ενώ υπάρχει δέσμευση του υπουργείου Οικονομικών να συντάσσει τον προϋπολογισμό λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους ψηφισμένους νόμους. Πάντως, με τα μέχρι τώρα δεδομένα -και μετά την επιβεβαίωση των εκτιμήσεων ότι το θέμα των συντάξεων παραπέμπεται για συζήτηση και συμφωνία στο Eurogroup του Δεκεμβρίου- η αποτύπωση των προβλέψεων του προϋπολογισμού του 2019 αναμένεται να εξελιχθεί σε «θρίλερ»:
1. Την 1η Οκτωβρίου κατατίθεται το προσχέδιο του προϋπολογισμού στη Βουλή, με το περιεχόμενό του να κινείται με βάση τις πληροφορίες που προαναφέρθηκαν.
2. Στις 15 Οκτωβρίου η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να καταθέσει σχέδιο προϋπολογισμού στην Κομισιόν. Δεν είναι σαφές αν στο μεσοδιάστημα από την 1η έως τις 15 Οκτωβρίου θα υπάρξει περιθώριο αλλαγών ή αν τα στοιχεία που θα σταλούν στην Κομισιόν θα είναι πανομοιότυπα με αυτά του προσχεδίου του προϋπολογισμού.
3. Μέσα στον Νοέμβριο η Κομισιόν θα δημοσιεύσει την έκθεση με τις προβλέψεις για τους προϋπολογισμούς όλων των χωρώνμελών της Ε.Ε., ενώ για πρώτη φορά ύστερα από οκτώ χρόνια στην έκθεση θα ενσωματωθούν τα στοιχεία και της Ελλάδας. Ούτε σε αυτή την έκθεση αναμένεται να υπάρχει σαφής εικόνα για τις συντάξεις
4. Στις 21 Νοεμβρίου κατατίθεται το σχέδιο του προϋπολογισμού στη Βουλή, ενώ την ίδια περίοδο θα δίδεται στη δημοσιότητα και η πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση των θεσμών.
5. Οι οριστικές αποφάσεις για τις συντάξεις είναι πλέον πιθανό να ληφθούν στο Eurogroup του Δεκεμβρίου, οπότε μένει να φανεί αν θα υπάρξει αλλαγή στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού. Ούτως ή άλλως θα πρέπει να υπάρξει νομοσχέδιο για την ενεργοποίηση των εξαγγελιών του πρωθυπουργού (τουλάχιστον αυτών που θα αποφασιστεί να υλοποιηθούν άμεσα, όπως το επίδομα στέγασης ή οι μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ), ενώ νόμος απαιτείται και για την κατάργηση της περικοπής των συντάξεων.
Ρυθμοί ανάπτυξης
Στο 2,3% του ΑΕΠ (και στο 2% για φέτος) αναμένεται να παραμείνει ο πήχης της ανάπτυξης το 2019, αν και για το 2018 είναι πιθανό να υπάρξουν τροποποιήσεις όσον αφορά τη «συνταγή» παραγωγής του ΑΕΠ. Και αυτό διότι στο εξάμηνο οι επιδόσεις στις εξαγωγές έχουν κινηθεί καλύτερα σε σχέση με τις προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου, σε αντίθεση με τα στοιχεία για την πορεία των επενδύσεων, τα οποία κινούνται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το αναμενόμενο.
