Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Εν μέσω ασφυκτικών πιέσεων που ασκούνται από την πλευρά των δανειστών για ψήφιση «εδώ και τώρα» μέτρων με ημερομηνία ενεργοποίησης το 2019, η κυβέρνηση ήδη προβάλλει τις πέραν των στόχων οικονομικές επιδόσεις του 2016 προκειμένου να πείσει τους θεσμούς να κατεβάσουν τις απαιτήσεις τους για την επιβολή περισσότερων δημοσιονομικών μέτρων.
Όπως τόνισε από προχθές το βράδυ ο υπουργός Οικονομικών, στο οικονομικό επιτελείο υπάρχουν βάσιμες εκτιμήσεις ότι το πρωτογενές πλεόνασμα βάσει μνημονιακού ορισμού θα διαμορφωθεί κοντά στο 2%, παρά τη διάθεση των 630 εκατ. ευρώ για την καταβολή του έκτακτου επιδόματος στους συνταξιούχους.
Οι θεσμοί ήδη ξεσκονίζουν τις δημοσιονομικές επιδόσεις του 2016 προκειμένου να αποφανθούν κατά πόσο αυτή η υπεραπόδοση «μαμούθ» είναι στέρεη, δηλαδή δεν προέρχεται από συγκυριακούς παράγοντες που θα εκλείψουν το 2017 ή το 2018.
Τα στοιχεία εξασφαλίζουν επιχειρήματα στην ελληνική πλευρά, καθώς από τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού στο 12μηνο προκύπτει ότι το πλεόνασμα προήλθε σχεδόν εξ ολοκλήρου από αύξηση των φορολογικών εσόδων, τα οποία ξεπέρασαν τον στόχο κατά 1,7 δισ. και τα φορολογικά έσοδα του 2015 κατά 4 δισ.
Όπως προκύπτει μάλιστα από τη σύγκριση του «κλεισίματος» του 2016 με τον στόχο φορολογικών εσόδων του 2017, προκύπτει ότι αυτός έχει ήδη επιτευχθεί. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι εξαιτίας της επιβολής και νέων φορολογικών μέτρων μέσα στο 2017 υπάρχουν αρκετές πιθανότητες υπερ-απόδοσης των φόρων και μέσα στο 2017.
Είναι ενδεικτικό ότι μέσα στο 2016 τα φορολογικά έσοδα ανήλθαν στα 47,519 δισ. (έναντι στόχου 45,819 δισ. και απόδοσης του 2015 στα 43,531 δισ.).
Για το 2017 ο προϋπολογισμός προβλέπει φορολογικά έσοδα 46,858 δισ., κάτι που σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός αφήνει περιθώρια και για… μείωση των φορολογικών εσόδων κατά 661 εκατ. συγκριτικά με το 2016, παρά την ενεργοποίηση πρόσθετων μέτρων όπως:
1. Η μείωση του αφορολόγητου από τα 2.100 στα 1.900 ευρώ.
2. Η ενεργοποίηση της νέας κλίμακας υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης.
3. Η αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε καύσιμα και τσιγάρα.
4. Η επιβολή φόρου στον καφέ, στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ακόμη και στους λογαριασμούς της σταθερής τηλεφωνίας.
Η ανάλυση των φορολογικών εσόδων δείχνει ότι το 2017 υπάρχουν περιθώρια ακόμη και μείωσης των φορολογικών εσόδων συγκριτικά με το 2016 σε μια σειρά από κωδικούς όπως είναι οι εξής:
* Οι άμεσοι φόροι κατά 1,424 δισ. ευρώ. Το 2016 οι άμεσοι φόροι απέφεραν 21,839 δισ., έναντι 19,758 δισ. το 2015 και στόχου 20,711 δισ. για το 2016. Για το 2017 το ζητούμενο είναι να συγκεντρωθούν 20,415 δισ.
Στο υπ. Οικονομικών έχουν προβλέψει ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων θα ανέλθουν το 2017 στα 3,236 δισ., τη στιγμή που το 2016 συγκεντρώθηκαν 3,969 δισ. Μια μείωση για το 2017 είναι αναμενόμενη από αρκετά στελέχη στην αγορά.
Την προβλέπουν εξαιτίας του ότι το 2016 τα νομικά πρόσωπα κλήθηκαν να καταβάλουν τεράστια ποσά όχι μόνο εξαιτίας της αύξησης του συντελεστή από 26% στο 29%, αλλά και εξαιτίας της αύξησης της προκαταβολής στο 100%. Έτσι, σε όλες τις περιπτώσεις εταιρειών που θα εμφανίσουν μείωση κερδοφορίας στον ισολογισμό του 2016, συγκριτικά με τον αντίστοιχο του 2015, θα προκύψουν ακόμη και επιστροφές φόρου.
Σε κάθε περίπτωση, με βάση τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το περιθώριο μείωσης που έχει δώσει ο προϋπολογισμός στα έσοδα από τον φόρο νομικών προσώπων φτάνει στα 733 εκατ., όταν τον περασμένο Νοέμβριο οι συντάκτες του προϋπολογισμού προέβλεπαν μείωση κατά μόλις 242 εκατ.
Σε αντίθεση πάντως με τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το υπ. Οικονομικών χρειάζεται περαιτέρω αύξηση της απόδοσης μέσα στο 2017 προκειμένου να επιτευχθεί και ο συγκεκριμένος επιμέρους στόχος.
Ως πρόβλεψη στον προϋπολογισμό του 2017 έχει εγγραφεί το ποσό των 9,172 δισ., τη στιγμή που το 2016 συγκεντρώθηκαν 8,171 δισ. (έναντι στόχου 8,011 δισ. και απόδοσης 7,817 δισ. το 2015). Ο φόρος φυσικών προσώπων είναι όμως αυτός που έχει «φορτωθεί» με τα περισσότερα νέα μέτρα, καθώς για να εισπράξει αυτό το επιπλέον ένα δισ. ευρώ το υπ. Οικονομικών έχει επιβάλει μέτρα άνω του 1,8 δισ.
Με τις φορολογικές δηλώσεις του 2017 θα μειωθεί κατακόρυφα ο αριθμός των φορολογουμένων που θα παραλάβουν μηδενικό ή πιστωτικό εκκαθαριστικό και θα αυξηθεί ραγδαία ο αριθμός αυτών θα πληρώσουν.
* Στην έμμεση φορολογία, στόχος για το 2017 ήταν η συγκέντρωση 26,443 δισ., περίπου 1,335 δισ. περισσότερα σε σχέση με την πρόβλεψη εκτέλεσης του 2016.
Τελικώς, το 2016 είχαμε υπέρβαση στόχου στην έμμεση φορολογία κατά 570 εκατ. (σ.σ.: συνολικά εισπράχθηκαν 25,68 δισ.). Αυτό σημαίνει ότι τα φορολογικά έσοδα από την έμμεση φορολογία θα πρέπει να αυξηθούν κατά 763 εκατ. και όχι κατά 1,335 δισ.
Το ποσό φαίνεται μεγάλο αλλά μπορεί να συγκεντρωθεί υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει πτώση στην ιδιωτική κατανάλωση ή αύξηση της φοροδιαφυγής.
Ο προϋπολογισμός 2017 προβλέπει αύξηση ΑΕΠ κατά 2,7% και αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, κάτι που θα οδηγήσει και σε αύξηση εσόδων του ΦΠΑ.
Συνολικά από τον ΦΠΑ έχει εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθούν 769 εκατ. επιπλέον σε σχέση με την πρόβλεψη του 2016. Καταγράφηκε όμως υπεραπόδοση και τελικώς αναζητούνται 466 εκατ. επιπλέον.
Ο στόχος αύξησης θα πρέπει να υποστηριχθεί όχι μόνο από την αύξηση της κατανάλωσης, αλλά και από την εφαρμογή των αυξημένων συντελεστών ΦΠΑ για έναν ολόκληρο χρόνο και όχι για επτά μήνες όπως έγινε μέσα στο 2016.
Οι έμμεσοι φόροι θα υποστηριχθούν και από άλλα μέτρα όπως η αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε καύσιμα, καφέ, τσιγάρα κ.λπ.
Μεγάλο «στοίχημα» αποτελεί η εξέλιξη στην κατανάλωση καυσίμων καθώς τα έσοδα από τη συγκεκριμένη κατηγορία θα πρέπει να αυξηθούν κατά 417 εκατ. σε σχέση με την επίδοση του 2016.
Ο στόχος για το 2017 έχει διαμορφωθεί στα 4,51 δισ. έναντι 4,093 δισ. που εισπράχθηκαν το 2016. Η περσινή χρονιά έκλεισε με υστέρηση έναντι του στόχου καθώς η πρόβλεψη ανέβαζε τον πήχη στα 4,126 δισ.
Και οι καταθέσεις στο e-περιουσιολόγιο
Το σύνολο των κινητών και ακινήτων όλων των φορολογουμένων, ακόμη και οι καταθέσεις τους θα περιλαμβάνονται στο ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο της εφορίας, διευκρίνισε χθες η υφυπουργός Οικονομίας Κ. Παπανάτσιου, μετά το σχετικό δημοσίευμα της «Ν» στις 21 Ιανουαρίου.
Για να καλυφθεί μάλιστα το κενό που υπάρχει σήμερα στον νόμο για τις καταθέσεις, θα συμπληρωθεί κατάλληλα ο νόμος 3842/2010, όπως διευκρίνισε χθες η υφυπουργός Οικονομίας Κ. Παπανάτσιου, με νομοθετική πρωτοβουλία ώστε να αρθούν τα εμπόδια όσον αφορά και τη δήλωση των καταθέσεων από τους υπόχρεους, καθώς με βάση τον ισχύοντα νόμο δεν περιλαμβάνονται οι τραπεζικές καταθέσεις, τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, τα αμοιβαία κεφάλαια εσωτερικού και οι μετοχές σε εταιρείες που έχουν συσταθεί και λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ. 2687/1953 (Α’ 317) και του ν. 27/1975.
