Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Σε ένα πεδίο άλλοτε προνομιακό για τα κόμματα κεντροαριστεράς, αυτό των εργασιακών σχέσεων, επιχειρούν να κερδίσουν σήμερα πόντους οι λεγόμενοι «αντισυστημικοί». Η εξέλιξη δεν εκπλήσσει. Μπορεί η ανεργία να έχει μειωθεί θεαματικά στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., ακόμη και στην Ισπανία, η οποία έως και πριν από μία διετία συναγωνιζόταν σε ζοφερές επιδόσεις της Ελλάδας, αλλά είναι κοινό μυστικό ότι η τόνωση της απασχόλησης έρχεται κυρίως με θέσεις μερικής απασχόλησης, περιορισμένου χρόνου και δικαιωμάτων.
Η λεγόμενη «ευελφάλεια» (flexicurity), που προωθούσαν οι Βρυξέλλες, έχει οδηγήσει σε λίγες ιστορίες επιτυχίας. Στις περισσότερες χώρες οι εργασιακές μεταρρυθμίσεις μείωσαν μεν τα ποσοστά της ανεργίας, αλλά αφαίρεσαν το δίχτυ ασφαλείας από τους εργαζομένους και ενέτειναν την ανασφάλεια- κάτι που αποτυπώνεται σε όλα τα Ευρωβαρόμετρα των τελευταίων ετών. Λαϊκιστικές, αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, λεγόμενα «άκρα» σπεύδουν τώρα να υποσχεθούν επιστροφή σε ένα περιβάλλον μεγαλύτερης προστασίας για τους εργαζομένους.
Οι τελευταίες πρωτουβουλίες της νέας ιταλικής κυβέρνησης είναι ενδεικτικές αυτής της τάσης. Το λαϊκιστικό κίνημα των Πέντε Αστέρων και η ακροδεξιά Λέγκα αναγκάστηκαν πριν σχηματίσουν κυβέρνηση να εγκαταλείψουν πολλά αμφιλεγόμενα στοιχεία του οικονομικού προγράμματός τους, αναγνωρίζοντας ουσιαστικά ότι προσπαθούσαν να «πουλήσουν» στην κοινή γνώμη ανέφικτες πολιτικές και σχέδια, που έθεταν σε κίνδυνο την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ.
Ωστόσο στο πεδίο των εργασιακών άρχισαν να κάνουν τις υποσχέσεις τους πράξη. Το υπουργικό συμβούλιο έδωσε το πράσινο φως σε νομοσχέδιο που βάζει ένα φρένο σε συμβάσεις μικρής διάρκειας (λίγων μηνών) και σε εκείνες της πρώτης απασχόλησης, που δεν κατοχυρώνουν σημαντικά δικαιώματα για τους εργαζομένους. Το νομοσχέδιο προσδιορίζει ως ανώτατο όριο ανανέωσης των συμβάσεων τα δύο έτη. Από εκεί και έπειτα θα πρέπει οι εταιρείες να αποφασίζουν να προσλάβουν με κανονική σύμβαση ή να προχωρούν στην απόλυσή του με αποζημίωση. Μένει να φανεί εάν θα φέρει αποτελέσματα ή θα έχει περισσότερες παρενέργειες.
Σε εντελώς διαφορετικό μήκος κύματος κινείται από την άλλη η κυβέρνηση της Αυστρίας, με τον Σεμπάστιαν Κουρτς να θέλει να καταργήσει το οχτάωρο και να έρχεται αντιμέτωπος με μαζικές διαδηλώσεις.
Παράλληλα η ιταλική κυβέρνηση επιχειρεί να ανακόψει με αντικίνητρα, που έχουν την μορφή τσουχτερών προστίμων, ιταλικές επιχειρήσεις που εξετάζουν την έξοδο από τη χώρα. Εάν μία επιχείρηση έχει λάβει κρατική ενίσχυση και επιλέξει την έξοδο, τότε αυτή μπορεί να της κοστίσει έως και 4φορές περισσότερο από την ενίσχυση.
Τα μέτρα αυτά ακούγονται λογικά όχι μόνο σε μεγάλη μερίδα πολιτών, αλλά ακόμη και στις αγορές. Όχι μόνο δεν ταράχθηκαν από τις πρωτοβουλίες οι επενδυτές, αλλά σήμερα το Χρηματιστήριο του Μιλάνου, παρουσιάζει τα μεγαλύτερα κέρδη μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών αγορών- ακόμη υψηλότερα και από εκείνα της Φραγκφούρτης, όπου επικρατεί κλίμα ευφορίας χάρη στην απομάκρυνση του κινδύνου κατάρρευση της κυβέρνησης. Παράλληλα οι αποδόσεις των ιταλικών ομολόγων υποχωρούν και το spread έναντι των γερμανικών περιορίζεται.
Οι αγορές έχουν μάθει και εκείνες το μάθημά τους τα τελευταία χρόνια. Αντιλαμβάνονται ότι μία κοινή γνώμη, που αισθάνεται ολοένα και μεγαλύτερη ανασφάλεια, τείνει να στρέφεται σε ολοόενα και πιο ακραίες επιλογές. Κάπου πρέπει να μπει ένα φρένο- ακόμη και εάν αυτό έρθει από τους λαϊκιστές.
