του Ole Hansen
Ο κλάδος ενέργειας βίωσε τη χειρότερη εβδομάδα από τον Ιούνιο του 2011, καθώς η επικείμενη επιστροφή του ιρανικού αργού πετρελαίου στην αγορά και οι πιο ζεστές κλιματολογικές συνθήκες στις ΗΠΑ προκάλεσαν την κατακόρυφη πτώση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με τις διαρκείς ανησυχίες για την ανάπτυξη της Κίνας, επηρέασαν αρνητικά και τις αγορές μετοχών, με τις μετοχές στην Ασία να καταγράφουν χαμηλά 3,5 ετών.
Τα βιομηχανικά μέταλλα, με επικεφαλής τον χαλκό, σημείωσαν έντονη πτώση και κατέγραψαν νέο χαμηλό 6ετίας εξαιτίας των φόβων για τη ζήτηση, παρά τα στοιχεία από την Κίνα, σύμφωνα με τα οποία η εισαγωγές χαλκού τον Δεκέμβριο κινήθηκαν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Η Codelco, η μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης χαλκού παγκοσμίως, προσδοκά ότι η παροχή θα υπερβεί φέτος τη ζήτηση, ωστόσο αντί να περιορίσει την παραγωγή της, ξεκινά σχέδια για την περαιτέρω μείωση του κόστους μετρητών.
Οι βασικές καλλιέργειες δέχθηκαν αρχικά ώθηση από την είδηση ότι οι αγρότες των ΗΠΑ περιόρισαν τη συνολική χειμερινή καλλιέργεια σιταριού κατά μία περιοχή ισοδύναμου μεγέθους με το Κατάρ, για οικονομικούς λόγους. Παρ’ όλα αυτά, η υψηλή παγκόσμια παροχή εξακολουθεί να ασκεί πιέσεις στον κλάδο, με το μεγαλύτερο μέρος της στήριξης να προέρχεται από τις περιοδικές εξάρσεις κάλυψης θέσεων πώλησης από hedge fund με υψηλές κερδοσκοπικές θέσεις πώλησης.
Το αργό πετρέλαιο παραμένει στο επίκεντρο, με την τιμή του να έχει πλέον υποχωρήσει κατά 1/3 σε σχέση με τις 4 Δεκεμβρίου, όταν η συνεδρίαση του ΟΠΕΚ έληξε άτακτα. Τα εμπορικά στοιχεία της Κίνας, νωρίτερα μέσα στην προηγούμενη εβδομάδα, βοήθησαν να περιοριστούν οι ανησυχίες σχετικά με τη ζήτηση, αφού οι εισαγωγές τον Δεκέμβριο κατέγραψαν ρεκόρ ύψους 7,8 εκατ. βαρελιών, περίπου 10% υψηλότερα από ένα έτος πριν. Αυτό βοήθησε να σταθεροποιηθεί για κάποιες μέρες η τιμή πάνω από τα 30 USD/βαρέλι, ωστόσο η είδηση ότι οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν ενδέχεται να αρθούν σε λίγες μόλις ημέρες πυροδότησε νέες πωλήσεις.
Το ερώτημα που παραμένει είναι πόσο γρήγορα μπορεί να αυξήσει την παραγωγή του το Ιράν. Σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg στην οποία συμμετείχα, το Ιράν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή μόνο κατά 100.000 βαρέλια/ημέρα κάθε μήνα μετά την άρση των κυρώσεων και κατά 400.000 βαρέλια σε διάστημα έξι μηνών.
Μετά από τόσα χρόνια κυρώσεων και υποεπενδύσεων, αμφιβάλλουμε αν το Ιράν μπορεί να αυξήσει την παραγωγή έτσι απλά, και θεωρούμε ότι θα απαιτηθεί μεγαλύτερο διάστημα από αυτό που υπολογίζει η αγορά για να φτάσει την πλήρη παραγωγική του δυναμικότητα. Εφόσον αυτό αποδειχθεί αληθές, ενδεχομένως να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του πετρελαίου.
Ωστόσο, αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι το πλεόνασμα του ήδη παραχθέντος αποθέματος πετρελαίου στο Ιράν θα αναζητήσει διέξοδο αμέσως μετά την άρση των κυρώσεων. Αρχικές έρευνες του Reuters αποκαλύπτουν ότι πολλά μεγάλα φορτηγά πλοία, δυναμικότητας δύο εκατ. βαρελιών έκαστο, έχουν ήδη φορτωθεί και είναι σχεδόν έτοιμα για αναχώρηση. Το γεγονός αυτό θα ασκήσει ορισμένες νέες πιέσεις βραχυπρόθεσμα, ειδικά αν λάβουμε υπόψη την αδυναμία του πετρελαίου να σταθεροποιηθεί σε τιμή άνω των 30 USD/βαρέλι την εβδομάδα που πέρασε.
Η επίπτωση των επιπλέον βαρελιών από το Ιράν είναι ήδη έντονη και στη σχέση τιμής μεταξύ Brent και WTI.
Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και οι ανησυχίες για την παροχή, σε συνδυασμό με την αλματώδη αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ, το 2010 οδήγησε το WTI σε έκπτωση έναντι του Brent. Η πρόσφατη άρση της απαγόρευσης εξαγωγών πετρελαίου από τις ΗΠΑ είχε ως συνέπεια την εξισορρόπηση της τιμής μεταξύ των δύο. Τώρα, τα επιπλέον βαρέλια από το Ιράν ασκούν περαιτέρω πιέσεις στο αργό πετρέλαιο Brent, τον παγκόσμιο δείκτη αναφοράς.
Ως εκ τούτου, το WTI εξασφάλισε τη σχετική διαφορά τιμής μέχρι τον Δεκέμβριο του 2017.
Η αυξανόμενη παροχή από το Ιράν και η δεύτερη αύξηση των αμερικανικών αποθεμάτων σε εβδομαδιαία βάση θα συνεχίσει να παρατείνει αυτό το διάστημα έως ότου η ζήτηση ανταποκριθεί στην προσφορά. Η πιο πρόσφατη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη της Εθνικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA) των ΗΠΑ εκτιμά ότι η πρώτη μείωση των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου θα καταγραφεί το γ’ τρίμηνο του 2017.
Μόνο μια απροσδόκητα έντονη επιβράδυνση της παραγωγής, είτε λόγω πτώχευσης είτε λόγω συμφωνίας ορισμένων εκ των μεγαλύτερων παραγωγών, θα μπορούσε να επισπεύσει τον χρόνο εξισορρόπησης.
Τι συνεπάγεται αυτό για το πετρέλαιο βραχυπρόθεσμα;
Σε τεχνικούς όρους, τόσο το Brent όσο και το WTI σημειώνουν ήδη υπερπωλήσεις και αναμένεται να υπάρξει κάποια σταθεροποίηση αφού υποχώρησαν περισσότερο από 20% σε διάστημα μόλις δύο εβδομάδων. Ωστόσο, με δεδομένη την προοπτική των επιπλέον βαρελιών από το Ιράν και την ισχυρή πιθανότητα της τιμής στα 20 USD, το πετρέλαιο αναμένεται να υποχωρήσει βραχυπρόθεσμα.
Τα hedge fund διατηρούν κερδοσκοπική θέση πώλησης ύψους ρεκόρ στην αγορά των Futures και οι παραγωγοί εξακολουθούν να εντείνουν την κατάσταση.
Η ζήτηση για χρυσό αυξάνεται, ενώ τα άλλα στοιχεία ενεργητικού μειώνονται
Ο χρυσός παραμένει ένα από τα λίγα περιουσιακά στοιχεία που σημειώνουν άνοδο, καθώς το μακελειό στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές δεν δείχνει αξιόλογα σημάδια υποχώρησης. Η κάλυψη θέσεων πώλησης στις αρχές του έτους από τα hedge fund που εγκατέλειπαν τις υπερβολικά υψηλές θέσεις πώλησης αποτέλεσε τον αρχικό παράγοντα ενίσχυση. Την περασμένη εβδομάδα, όμως, οι επενδυτές αύξησαν τις συμμετοχές τους σε διαπραγματεύσιμα κεφάλαια κατά το μεγαλύτερο μέγεθος από τον προηγούμενο Ιανουάριο.
Με τις απώλειες στις άλλες κατηγορίες προϊόντων να συνεχίζονται ακάθεκτες, ο χρυσός αντιμετωπίζεται για άλλη μια φορά ως το εμπόρευμα πρώτης επιλογής.
Αφού βρήκε στήριξη στο βασικό επίπεδο των 1.072 USD/ουγγιά, το σαββατοκύριακο ο χρυσός κατέγραψε ράλι, καθώς η κατάρρευση των τιμών πετρελαίου συνέχισε να ασκεί πτωτικές πιέσεις στις παγκόσμιες μετοχές. Η διάθεση αποφυγής κινδύνου ευνόησε, επίσης, την άνοδο του ευρώ έναντι του δολαρίου, με τους επενδυτές να μειώνουν την έκθεσή τους στις δημοφιλείς θέσεις πώλησης του ζεύγους EURUSD.
