Από την έντυπη έκδοση
Των Νατάσας Στασινού και Έφης Τριήρη
Μεγαλύτερα περιθώρια ευελιξίας για τον καθορισμό του ΦΠΑ από τα κράτη-μέλη εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με προσχέδιο κανονισμού, που περιήλθε στην κατοχή του Reuters. Εάν η πρόταση γίνει δεκτή, θα δώσει τη δυνατότητα για μειώσεις ή ακόμη και κατάργηση του ΦΠΑ σε ορισμένα προϊόντα – κάτι που ζητούσαν εδώ και χρόνια αρκετές χώρες. Την ίδια ώρα αντιπαράθεση έχει ξεσπάσει μεταξύ των κρατών-μελών για τα επίπεδα συνολικά των φορολογικών συντελεστών αλλά και τα «παραθυράκια» φοροαποφυγής. Χώρες, όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο, που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο για το υπερβολικά ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον, με το οποίο προσελκύουν τεράστιες επενδύσεις από πολυεθνικές, περνούν τώρα στην αντεπίθεση.
Τα φορολογικά ζητήματα έχουν έλθει στο προσκήνιο, καθώς η Κομισιόν επιχειρεί να αναθεωρήσει τον κεντρικό μηχανισμό της Ένωσης για τον καθορισμό συντελεστών ΦΠΑ. Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, οι 28 της κοινότητας καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο κλίμακες ΦΠΑ: α) τουλάχιστον 5% και β) τουλάχιστον 15%. Όσες χώρες είχαν χαμηλότερους συντελεστές πριν υιοθετηθούν οι κανόνες, τη δεκαετία του ‘90, μπορούσαν να τους διατηρήσουν σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είχαν τη δυνατότητα να διευρύνουν τη λίστα των ειδών που εξαιρούνται από τον ΦΠΑ.
Τώρα οι Βρυξέλλες εισηγούνται και μια νέα κλίμακα 0% έως 5%, η οποία πρακτικά δίνει τη δυνατότητα στις χώρες της Ε.Ε. να μην επιβάλλουν ΦΠΑ σε μια μεγάλη γκάμα ειδών.
Μειωμένοι ή και μηδενικοί συντελεστές θα μπορούσαν να υιοθετηθούν για κάθε είδους προϊόν, εκτός από εκείνα που αποκλείονται ρητά στο σχέδιο του κανονισμού.
Σύμφωνα με το Reuters η λίστα με τα είδη που αποκλείονται περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα καύσιμα πετρελαίου και αερίου, τα όπλα και από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες έως το αλκοόλ και τον καπνό.
Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι οι χώρες της Ε.Ε. θα οφείλουν να διατηρούν έναν «σταθμισμένο μέσο συντελεστή ΦΠΑ» που θα είναι τουλάχιστον 12% και να εφαρμόζουν μόνο έναν «περιορισμένο αριθμό» μειωμένων συντελεστών.
Η απαίτηση αυτή για τον σταθμισμένο μέσο συντελεστή του 12% έχει ως στόχο, όπως επισημαίνεται, να αποτρέψει τις εθνικές κυβερνήσεις να επιδοθούν σε έναν διαγωνισμό χαμηλών συντελεστών στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν ξένους καταναλωτές ή να ευχαριστήσουν τους ψηφοφόρους, καταλήγοντας έτσι να δημιουργήσουν «τρύπα» στα δημόσια έσοδα.
Επιπλέον, όπως αναφέρεται στην πρόταση της Κομισιόν, οι μειωμένοι συντελεστές θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο σε προϊόντα που πωλούνται σε καταναλωτές, όχι σε ενδιάμεσα προϊόντα που εμπορεύονται οι επιχειρήσεις μεταξύ τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ύψος του ΦΠΑ είχε βρεθεί ακόμη και στο επίκεντρο της δημόσιας αντιπαράθεσης για το Brexit στη Βρετανία, λίγο πριν από το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου του 2016. Εκείνο το διάστημα υπήρχαν προτάσεις για μείωση ή και κατάργηση του ΦΠΑ στα προϊόντα υγιεινής των γυναικών.
Αυτό όμως δεν ήταν δυνατόν από τη στιγμή που η Ε.Ε. απαγόρευε να διευρυνθεί η λίστα με τα προϊόντα που εξαιρούνται από τον φόρο. Η υπόθεση, που στα βρετανικά tabloids αναφερόταν ως «φόρος ταμπόν», είχε προκαλέσει σάλο, με τους Brexiteers να προσπαθούν να την εκμεταλλευθούν στο έπακρο.
Με τη νέα πρόταση της Κομισιόν θα υπήρχε η δυνατότητα να μειωθεί ο συντελεστής για τα προϊόντα υγιεινής των γυναικών, αλλά αυτό μικρή σημασία πια έχει, από τη στιγμή που οι Βρετανοί επέλεξαν την έξοδο και δεν θα δεσμεύονται μετά το 2019 από την κοινοτική νομοθεσία.
