Από την έντυπη έκδοση
Της Αννας Δόγα
[email protected]
«Στρατό» περίπου δέκα χιλιάδων στελεχών έχουν κινητοποιήσει οι τράπεζες στον αγώνα κατά των προβληματικών δανείων, ώστε σε ορίζοντα επταμήνου, έως τα τέλη του 2016, να έχουν καταγραφεί τα πρώτα απτά αποτελέσματα διαχείρισης της μη εξυπηρετούμενης έκθεσής τους που υπερβαίνει τα 110 δισ. ευρώ. Μετά την ψήφιση των ρυθμίσεων για τις εταιρείες διαχείρισης και αγοράς δανείων, η κυβέρνηση υποχρεούται, για να διευκολύνει την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, να προχωρήσει σε τροποποίηση του νόμου Δένδια και του πτωχευτικού δικαίου, όπως και στην ίδρυση εξειδικευμένων δικαστηρίων για υποθέσεις αφερεγγυότητας.
Οι τράπεζες πάντως είναι ετοιμοπόλεμες και έχουν θέσει σε κίνηση πόρους και ανθρώπινο δυναμικό που αριθμεί περί τα 10 χιλιάδες άτομα, κατά τα δύο τρίτα στελέχη των ίδιων των τραπεζών μέσω των μονάδων διαχείρισης που έχουν ιδρυθεί την τελευταία διετία, αλλά και στελέχη εταιρειών διαχείρισης και funds, δικηγορικών γραφείων, συμβουλευτικών εταιρειών, εισπρακτικών εταιρειών, όπως και τον κλάδο του real estate. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια δημιουργούν ευκαιρίες και η προσέλευση μεγάλων διεθνών εταιρειών διαχείρισης και funds είναι ενδεικτική.
Μείωση κατά 10%
Ο στόχος των ελληνικών τραπεζών είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά περίπου 10% φέτος και η δρομολόγηση μιας διαδικασίας αναδιάρθρωσης για επιχειρήσεις και κλάδους που θα «τρέξει» τα επόμενα χρόνια σε συγκεκριμένους άξονες και με μετρήσιμα αποτελέσματα. Η θέση στόχων από την Τράπεζα της Ελλάδος σε κάθε τράπεζα από τον Σεπτέμβριο θα συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ ήδη τα πιστωτικά ιδρύματα δραστηριοποιούνται με βάση τους δικούς τους εσωτερικούς στόχους που «μετρώνται» από τους επενδυτές. Στην ουσία, επιχειρείται να δημιουργηθεί μια σχεδόν αυτοματοποιημένη διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας θα γίνεται η διαχείριση δανείων και χαρτοφυλακίων. Για την αγορά είναι κρίσιμη η συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου, με τις εφαρμοστικές διατάξεις του νόμου που ψηφίστηκε χθες, την τροποποίηση του νόμου Δένδια και τη βελτίωση του πτωχευτικού δικαίου, όπως επίσης και τη νομοθέτηση της νομικής κάλυψης των στελεχών που αποφασίζουν τις αναδιαρθρώσεις. Σε αυτή τη βάση, συμφωνίες όπως αυτή των Alpha Bank και Eurobank με το KKR και την EBRD, θα ακολουθήσουν άμεσα.
Κρίσιμη συμφωνία
Η συμφωνία με το KKR είναι κρίσιμη γιατί σηματοδοτεί την είσοδο στην αγορά ενός μεγάλου, διεθνώς αναγνωρισμένου fund, το οποίο θα παράσχει τεχνογνωσία αλλά και χρηματοδότηση, που εκτιμάται στο 20% περίπου των υπό διαχείριση χαρτοφυλακίων. Είναι εξίσου σημαντική και γιατί αφορά τη συνεργασία μεταξύ δύο συστημικών τραπεζών στη διαχείριση «κόκκινων» δανείων, κάτι που τα προηγούμενα χρόνια ήταν πρόβλημα. Τράπεζα της Ελλάδος και Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ωθούν τις τράπεζες σε συνεργασία και στην κατεύθυνση αυτή το Ταμείο προωθεί τη δημιουργία του κοινού μηχανισμού για μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια.
Το πεδίο του μηχανισμού είναι 169 όμιλοι και συνολικά 820 επιχειρήσεις με μη εξυπηρετούμενη έκθεση 15 δισ. ευρώ, η οποία θα αυξηθεί με τη συμμετοχή της τέταρτης συστημικής τράπεζας που δεν έλαβε μέρος στο αρχικό δείγμα. H McKinsey που έκανε τη σχετική μελέτη προχώρησε και σε προσέγγιση με βάση τον κλάδο και τη σημασία του για την οικονομία, καταλήγοντας σε πέντε κλάδους (τουρισμού, υγείας-φαρμάκων, μεταφορών, τροφίμων-ποτών και ιχθυοκαλλιεργειών) με συνολικό δανεισμό 7,5 δισ. ευρώ και NPEs 4,5 δισ. ευρώ, οι οποίοι θα ενταχθούν επίσης στο πεδίο του μηχανισμού.
Δάνεια ιδιωτών
ΤτΕ και ΤΧΣ «βλέπουν» και άλλες συνεργασίες μεταξύ τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης – για παράδειγμα, η πλατφόρμα της KKR θα είναι ανοικτή, ενώ πέραν των επιχειρηματικών δανείων θα υλοποιηθούν συμφωνίες διαχείρισης και για δάνεια ιδιωτών. Η Aktua Hellas, κοινή εταιρεία της Alpha Bank και της ισπανικής Aktua, είναι έτοιμη για δραστηριοποίηση και εκτιμάται ότι μόλις ολοκληρωθεί το πλαίσιο, οι κινήσεις θα είναι γοργές.
Η ψήφιση των βελτιώσεων για τη λειτουργία στον νόμο για τις εταιρείες διαχείρισης είναι κρίσιμο βήμα και πλέον αναμένεται η εκπλήρωση των προαπαιτούμενων για την τροποποίηση του νόμου Δένδια και το πτωχευτικό. Ειδικότερα, με βάση το προσχέδιο της συμφωνίας, έως τα τέλη Ιουνίου, η κυβέρνηση θα πρέπει να βελτιώσει τη νομοθεσία που αφορά τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, με στόχο, μεταξύ άλλων, να γίνεται χρήση του σχετικού μηχανισμού από μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, για ιδιωτικό και δημόσιο χρέος, με fast track δικαστικές διαδικασίες για τη συμφωνία αναδιάρθρωσης και διευκολύνοντας διαδικασίες πτώχευσης όπου δεν υπάρχει συμμόρφωση με τα σχέδια αναδιάρθρωσης ή όπου δεν είναι βιώσιμος ο δανειολήπτης.
Μέσα στο ίδιο χρονοδιάγραμμα, η κυβέρνηση καλείται να βελτιώσει το πτωχευτικό δίκαιο, κυρίως για να αποφεύγεται η παρελκυστική δράση μη συνεργάσιμων δανειοληπτών και να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, ενώ το ΤΧΣ θα καταθέσει τις τελικές προτάσεις για την άρση μη κανονιστικών εμποδίων στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με βάση την επικαιροποίηση της μελέτης που παραδόθηκε τον περασμένο Οκτώβριο και η οποία θα δημοσιευθεί. Έως το τέλος του έτους οι αρχές θα πρέπει να αξιολογήσουν τις δράσεις που προτείνει το ΤΧΣ και να προχωρήσουν στη λήψη μέτρων.
Εξειδικευμένα δικαστήρια
Έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει στην ίδρυση εξειδικευμένων δικαστηρίων για υποθέσεις αφερεγγυότητας, όπως και τη στελέχωσή τους, ενώ έχει την υποχρέωση βελτίωσης των μητρώων, για παράδειγμα, για συναλλαγές σε ακίνητα. Αποτίμηση του πλαισίου για την αφερεγγυότητα επιχειρήσεων και νοικοκυριών προβλέπεται ως υποχρέωση στα τέλη Δεκεμβρίου.
Ο νόμος Δένδια λήγει στα τέλη Ιουνίου και αφορά μικρές επιχειρήσεις με τζίρο έως 2,5 εκατ. ευρώ. Αυτό που εξετάζεται, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής με την ένταξη σε αυτόν του συνόλου των επιχειρήσεων και την παράταση της εφαρμογής του προκειμένου να διευκολυνθούν όλες οι επιχειρήσεις και να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Ως κίνητρο ένταξης στον μηχανισμό εξετάζεται η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος όσων επιχειρήσεων και επαγγελματιών ωφελούνται από διαγραφές χρεών. Έως τώρα, η ωφέλεια από τη διαγραφή χρεών φορολογούνταν ως εισόδημα και ήταν έτσι αποτρεπτική για τους δανειολήπτες.
Μέσα σε δύο μήνες η χορήγηση άδειας διαχείρισης
Μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο μηνών θα χορηγεί η Τράπεζα της Ελλάδος την άδεια σε εταιρείες διαχείρισης ή απόκτησης δανείων και όχι σε προθεσμία 20 ημερών που προέβλεπε το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου με βάση τροπολογία που κατατέθηκε από τον Γιώργο Σταθάκη. Με την ίδια τροπολογία προστίθεται επίσης η υποχρέωση υποβολής στην ΤτΕ και άλλων στοιχείων πλην των οικονομικών καταστάσεων από τις εταιρείες διαχείρισης.
2.500 ευρώ για μεταβίβαση
Η τροπολογία προβλέπει ότι στην πώληση και μεταβίβαση απαιτήσεων που καταχωρείται σε μητρώο, δημόσιο βιβλίο ή κτηματολόγιο, αντί για αναλογικό δικαίωμα επί της αξίας της αντιπαροχής που έλαβε ο μεταβιβάζων, όπως προέβλεπε το σχέδιο νόμου, θα καταβάλλονται μόνο πάγια τέλη 2.500 ευρώ, αποκλειόμενης οποιασδήποτε άλλης επιβάρυνσης ή τέλους.
Στην περίπτωση των έμμισθων υποθηκοφυλακείων, θα αποδίδονται 2.125 ευρώ υπέρ του Δημοσίου και 375 ευρώ στο ΤΑΧΔΙΚ, ενώ στην περίπτωση των άμισθων υποθηκοφυλακείων εισπράττονται 1.750 ευρώ υπέρ του Δημοσίου, 375 ευρώ υπέρ του ΤΑΧΔΙΚ και 375 ευρώ στο άμισθο υποθηκοφυλακείου.
Τα δικαιώματα που εισπράττονται από τα υποθηκοφυλακεία, κατά τη μεταβατική περίοδο λειτουργίας τους ως Κτηματολογικών Γραφείων, εισπράττονται αυξημένα κατά 500 ευρώ.
