Από την έντυπη έκδοση
Με τρεις τρόπους θα επιδιώξει φέτος η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να επιτύχει νέο ρεκόρ ύψους 5,6 δισ. ευρώ στις εισπράξεις ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο: με την επιβολή κατασχέσεων σε εισοδήματα, καταθέσεις και περιουσιακά στοιχεία εκατοντάδων χιλιάδων οφειλετών, με την αξιοποίηση των υφιστάμενων ρυθμίσεων τμηματικής καταβολής οφειλών και με αυτεπάγγελτους συμψηφισμούς οφειλών με απαιτήσεις των οφειλετών από το Δημόσιο.
Σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη 2η αξιολόγηση της πορείας της ελληνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής «ενισχυμένης εποπτείας», το 2019 η ΑΑΔΕ έχει θέσει τους εξής στόχους όσον αφορά τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο:
α) Την είσπραξη 2,9 δισ. ευρώ από το λεγόμενο «παλαιό» υπόλοιπο των ληξιπρόθεσμων οφειλών, δηλαδή από το συνολικό ποσό των οφειλών που βεβαιώθηκαν και κατέστησαν ληξιπρόθεσμες μέχρι το τέλος του 2018.
β) Την είσπραξη του 27% από τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη που θα δημιουργηθούν εντός του 2019. Με δεδομένο ότι κάθε χρόνο τα νέα ληξιπρόθεσμα χρέη υπερβαίνουν τα 10 δισ. ευρώ, ο καθορισμός του εισπρακτικού στόχου στο 27% συνεπάγεται ότι φέτος θα επιδιωχθεί να εισπραχθούν τουλάχιστον 2,7 δισ. ευρώ από τα νέα αυτά χρέη.
Συνεπώς, το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες που θα επιδιώξουν να εισπράξουν οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ υπερβαίνει τα 5,6 δισ. ευρώ, που σημαίνει ότι ο πήχης έχει στηθεί ακόμη πιο ψηλά από τα προηγούμενα έτη, με σκοπό να επιτευχθεί ένα νέο εισπρακτικό ρεκόρ.
Η συντριπτική πλειονότητα των οφειλετών προς τους οποίους θα στραφούν οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ για να εισπράξουν ένα τόσο μεγάλο ποσό ληξιπρόθεσμων οφειλών θα είναι όσοι χρωστούν ποσά χαμηλότερα του 1.000.000 ευρώ. Οι οφειλέτες αυτοί ανέρχονται σε 4.056.736, καλύπτουν το 99,8% του συνόλου των οφειλετών (4.064.750), αλλά χρωστούν μόνο το 20% του συνόλου των χρεών προς τη Φορολογική Διοίκηση, δηλαδή περίπου 21 δισ. ευρώ.
Από τους 8.014 οφειλέτες που χρωστούν ποσά άνω του 1.000.000 ευρώ, καλύπτουν το 0,2% του συνόλου των οφειλετών και χρωστούν περίπου το 80% του συνόλου των οφειλών, δηλαδή περίπου 83 δισ. ευρώ, δεν είναι εύκολο να εισπραχθούν πολύ μεγάλα ποσά δεδομένου ότι οι περισσότεροι είναι φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν πτωχεύσει ή είναι υπερχρεωμένοι οργανισμοί του Δημοσίου με τεράστια ποσά οφειλών που είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να εισπραχθούν και θεωρούνται επισφαλείς ή ακόμη και «ανεπίδεκτες είσπραξης». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο στόχος που έχει θέσει η ΑΑΔΕ στην Επιχειρησιακή Μονάδα Είσπραξης, στην υπηρεσία που είναι αρμόδια για την είσπραξη βασικών οφειλών άνω του 1.500.000 ευρώ, είναι η είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών συνολικού ύψους 675 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί μόλις στο 12% του συνολικού ποσού των 5,6 δισ. ευρώ το οποίο στοχεύει να εισπράξει φέτος η ΑΑΔΕ από τα ληξιπρόθεσμα.
Οι τρόποι είσπραξης:
- Κατασχέσεις
Με την επιβολή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων οφειλετών του Δημοσίου, δηλαδή με κατασχέσεις εισοδημάτων, καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων (κινητών και ακινήτων). Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων):
α) Η Φορολογική Διοίκηση (κάθε υπηρεσία αρμόδια για την είσπραξη οφειλών προς το Δημόσιο) δικαιούται να κατάσχει ακίνητο οφειλέτη της, εφόσον το ληξιπρόθεσμο χρέος του προς αυτήν υπερβαίνει τα 500 ευρώ. Αν ένας φορολογούμενος οφείλει στο Δημόσιο ένα ποσό άνω των 500 ευρώ (π.χ. ένα ποσό της τάξεως των 3.000 ευρώ) και δεν έχει καθόλου καταθέσεις στις τράπεζες ούτε κάποια έσοδα ή εισοδήματα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία που μπορούν να κατασχεθούν για να αποπληρωθεί η οφειλή του, τότε υπάρχει πιθανότητα να πληροφορηθεί ότι εκδόθηκε εντολή για κατάσχεση του σπιτιού του ή κάποιου άλλου ακινήτου που κατέχει. Ωστόσο, σύμφωνα με οδηγία που έχει δοθεί προς τις ΔΟΥ και τις λοιπές φοροεισπρακτικές υπηρεσίες με εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομικών από το 2010 (ΠΟΛ. 1055/12-5-2010) «όταν πρόκειται για ακίνητο του οφειλέτη, το οποίο αποδεδειγμένα αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία του και η οποία καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες στέγασης, η αξία της οποίας δεν απέχει σημαντικά από τα όρια που τίθενται από τις κείμενες διατάξεις για την απαλλαγή ΦΜΑ ως πρώτης κατοικίας» δεν υφίσταται υποχρέωση έκδοσης προγράμματος πλειστηριασμού. Η συνδρομή της προϋπόθεσης αυτής θα πρέπει να αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου της ΔΟΥ.
β) Η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να προχωρήσει σε κατάσχεση αυτοκινήτου, σκάφους ή οποιουδήποτε άλλου κινητού περιουσιακού στοιχείου κατέχει ένας οφειλέτης της, εφόσον αυτός της χρωστάει πάνω από 500 ευρώ.
γ) Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμης οφειλής προς το Δημόσιο η αρμόδια υπηρεσία για την είσπραξη έχει το δικαίωμα να κατάσχει τα ακόλουθα ποσά που τυχόν δικαιούται να εισπράξει ο οφειλέτης:
- Από ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων άνω των 1.000 και έως 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τιμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ το μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ ποσού.
- Το 1/4 οποιουδήποτε άλλου ασφαλιστικού βοηθήματος καταβάλλεται περιοδικά στον οφειλέτη, εφόσον αυτό υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση το ποσό που απομένει μετά την κατάσχεση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο των 1.000 ευρώ.
- Το 1/5 των καταβαλλόμενων ημερομισθίων.
- Το 1/2 του εφάπαξ που καταβάλλεται από οποιοδήποτε ασφαλιστικό ταμείο, λόγω εξόδου από την υπηρεσία ή το επάγγελμα.
- Έως και το 100% των ενοικίων των οποίων επίκειται η είσπραξη, εφόσον ο οφειλέτης δικαιούται να λαμβάνει τέτοια εισοδήματα.
- Έως και το 100% των πάσης φύσεως αποζημιώσεων (π.χ. για απόλυση του οφειλέτη από την εργασία ή για ζημιά που υπέστη κάποιο ασφαλισμένο περιουσιακό στοιχείο του κ.λπ.)
- Έως και το 100% των πάσης φύσεως εισπράξεων από πωλήσεις προϊόντων ή οποιονδήποτε άλλων πραγμάτων (π.χ. ακινήτων, Ι.Χ. αυτοκινήτων, σκαφών κ.λπ.).
- Ολόκληρα τα ποσά των οικογενειακών επιδομάτων που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ, καθώς δεν έχει προβλεφθεί η νομοθετική κατοχύρωση του ακατάσχετου των συγκεκριμένων κοινωνικών παροχών.
Οι κατασχέσεις των παραπάνω ποσών επιτρέπεται να γίνονται πριν από την καταβολή τους στους δικαιούχους-οφειλέτες του Δημοσίου, δηλαδή ενώ τα ποσά αυτά βρίσκονται ακόμη στα χέρια εκείνων που πρόκειται να τα καταβάλουν (στα χέρια τρίτων, δηλαδή στα χέρια των εργοδοτών αν πρόκειται για μισθούς ή των ασφαλιστικών ταμείων αν πρόκειται για συντάξεις ή άλλες παροχές ή στα χέρια των ενοικιαστών αν πρόκειται για ενοίκια ή στα χέρια των αγοραστών αν πρόκειται για ποσά από πωλήσεις, στα χέρια του ΟΠΕΚΑ αν πρόκειται για οικογενειακά επιδόματα κ.λπ.).
δ) Για οποιοδήποτε ποσό ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο άνω των 30 ευρώ, η αρμόδια για την είσπραξη υπηρεσία έχει δικαίωμα να κατάσχει ποσά από τις καταθέσεις του οφειλέτη στις τράπεζες. Εξαιρούνται ορισμένα κοινωνικά επιδόματα, για τα οποία οι νομοθετικές ρυθμίσεις χορήγησής τους περιλαμβάνουν ρητή διάταξη που προβλέπει το ακατάσχετο αυτών.
Για τις καταθέσεις η νομοθεσία προβλέπει γενικό ακατάσχετο όριο 1.250 ευρώ, αλλά για ποσά που είναι κατατεθειμένα μόνο σε έναν τραπεζικό λογαριασμό του οφειλέτη και εφόσον ο λογαριασμός αυτός δηλωθεί ως «ακατάσχετος» σε ηλεκτρονική εφαρμογή του συστήματος ΤΑΧΙSnet.
Πάγιες ρυθμίσεις
Υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα αξιοποίησης των υφιστάμενων «πάγιων ρυθμίσεων» τμηματικής καταβολής οφειλών προς το Δημόσιο, που προβλέπουν εξόφληση χρεών έως και σε 12 μηνιαίες δόσεις ή έως και σε 24 μηνιαίες δόσεις εάν τα χρέη προέρχονται από έκτακτες αιτίες (από φόρους κληρονομιάς, πρόστιμα τροχαίας, πρόστιμα για αυθαίρετα κ.λπ.).
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις φορολογικές αρχές μπορούν να ρυθμιστούν έως και 12 μηνιαίες δόσεις ή εάν προέρχονται από έκτακτη φορολογία ή από πρόστιμα μη φορολογικού χαρακτήρα έως και σε 24 μηνιαίες δόσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 4152/2013 περί «πάγιας ρύθμισης».
Η υπαγωγή στη ρύθμιση αυτή προϋποθέτει την ηλεκτρονική υποβολή αίτησης και υπεύθυνης δήλωσης του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 στην οποία ο αιτών τη ρύθμιση οφειλέτης θα πρέπει να επικαλεστεί τα στοιχεία για την εισοδηματική και την περιουσιακή του κατάσταση που έχει δηλώσει με τα έντυπα Ε1 και Ε9.
Η υποβολή της αίτησης και της απαιτούμενης υπεύθυνης δήλωσης γίνεται μέσω ειδικής εφαρμογής, που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της ΑΑΔΕ, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.aade.gr. Κατά την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης ο οφειλέτης υποχρεούται να συμπληρώνει τα σχετικά πεδία που εμφανίζονται στην οθόνη της αίτησης.
Συμψηφισμοί
Με αυτεπάγγελτους συμψηφισμούς ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο με απαιτήσεις οφειλετών από το Δημόσιο. Η ισχύουσα νομοθεσία (το άρθρο 83 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων) προβλέπει ότι οι πάσης φύσεως οφειλές του Δημοσίου προς φυσικά και νομικά πρόσωπα (επιστροφές φόρων, αποζημιώσεις, επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις κ.λπ.) μπορούν να συμψηφιστούν με απλήρωτες φορολογικές ή άλλες οφειλές των προσώπων αυτών προς το Δημόσιο, ακόμη κι αν οι οφειλές αυτές δεν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες ή ακόμη κι αν έχουν ενταχθεί στις «πάγιες ρυθμίσεις» των 12-24 μηνιαίων δόσεων.
