Από την έντυπη έκδοση
Του Σταμάτη Ζησίμου
[email protected]
Με το βλέμμα άμεσα στραμμένο στην έγκαιρη αξιοποίηση των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, με τα οποία θα χρηματοδοτηθούν μεγάλα έργα, προχωρά η κυβέρνηση στην ενοποίηση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ). Η ενοποίηση των δύο αρχών, που δεν θα χάσουν την αυτοτέλειά τους, αλλά θα λειτουργούν συμπληρωματικά, προβλέπεται σε σχέδιο νόμου που «επιμελήθηκε» και θα καταθέσει σύντομα στη Βουλή ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Παναγιώτης Πικραμμένος.
Η νέα Αρχή
Βασικός στόχος της ενοποίησης των δύο Αρχών σε μία, που θα ονομάζεται Ενιαία Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΔΗΣΥ), είναι η μεταξύ τους συνεργασία για ορθή προκήρυξη και εξέταση των δημοσίων συμβάσεων και ειδικά όσες αφορούν μεγάλα έργα, ώστε να αποφεύγονται όσο το δυνατόν οι προσφυγές των ενδιαφερόμενων αναδόχων, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική καθυστέρηση στην κατακύρωση των διαγωνισμών, ή ακόμα και την ακύρωση (άγονοι) και την επαναπροκήρυξή τους.
Συνεπώς, επειδή με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία πρέπει να απορροφηθούν σε ασφυκτικά χρονικά διαστήματα, περιθώρια για λάθος κινήσεις δεν υπάρχουν, η κυβέρνηση τρέχει εκ των προτέρων να αντιμετωπίσει πιθανά θέματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν καθυστερήσεις.
Σύμφωνα με την αντιπροεδρία της κυβέρνησης, με την ενοποίηση της ΕΑΑΔΗΣΥ και ΑΕΠΠ επιδιώκονται η ενίσχυση της ανεξαρτησίας και ο εξορθολογισμός της λειτουργίας τους, καθώς και η αποτελεσματικότερη άσκηση του ελέγχου της ορθής εφαρμογής του εθνικού και ενωσιακού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων από τις αναθέτουσες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης των προσφυγών που ασκούνται πριν από τη σύναψή τους.
Το ιστορικό
Κατά τη σύσταση της ΕΑΑΔΗΣΥ, με τον ν. 4013/2011, στόχος ήταν η δημιουργία μιας ενιαίας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής για όλα τα θέματα των δημοσίων συμβάσεων, στην οποία επρόκειτο να ανατεθεί και η εξέταση των προδικαστικών προσφυγών, κάτι το οποίο δεν έγινε. Η ΑΕΠΠ συστάθηκε ως ανεξάρτητη αρχή με τον νόμο 4412/2016.
Ωστόσο, μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4412/2016, τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ΕΣΗΔΗΣ (www.promitheus.gov.gr) και την επιτυχή εφαρμογή και χρήση τους, αντίστοιχα, από τις αναθέτουσες αρχές και τους οικονομικούς φορείς κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, ο φόρτος εργασίας της ΑΕΠΠ διαρκώς αυξάνει, ενώ αντιθέτως ο φόρτος εργασίας της ΕΑΑΔΗΣΥ έχει περιοριστεί αισθητά. Η ΕΑΑΔΗΣΥ διαθέτει επιστημονικό προσωπικό με υψηλή κατάρτιση, το οποίο σήμερα δεν αξιοποιείται παραγωγικά.
Επομένως, η προτεινόμενη ενοποίηση είναι αναγκαία επειδή η σύσταση της ΑΕΠΠ ως διακριτής ανεξάρτητης αρχής απέκλινε από τον αρχικό και ορθολογικό σχεδιασμό και επειδή η ενοποίηση θα επιτρέψει σταδιακά την ορθή κατανομή και απασχόληση του επιστημονικού προσωπικού των δύο υφιστάμενων αρχών στα επιμέρους αντικείμενα των δημοσίων συμβάσεων.
Ενίσχυση της διαφάνειας
Επιπρόσθετα, η ενίσχυση της λειτουργικής ανεξαρτησίας της ενιαίας αρχής, σε συνδυασμό με τη συστηματικότερη διασύνδεση με την τρέχουσα νομολογία των αρμόδιων δικαστηρίων, θα συμβάλει στην αναβάθμιση του τρόπου εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών και ιδίως στη βελτίωση της αιτιολόγησης των πράξεων της Αρχής, στην εξάλειψη θεσμικών ελλειμμάτων που συνδέονται με την υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του προέδρου και στην ενίσχυση της διαφάνειας στη λειτουργία των κλιμακίων.
Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, θα διατηρηθούν στο σύνολό τους οι αρμοδιότητες και το προσωπικό των δύο ενοποιούμενων αρχών, ενώ το νέο οργανωτικό σχήμα είναι πιο περιορισμένο δημοσιονομικά, αλλά επαρκές για την απρόσκοπτη συνέχιση της άσκησης των αρμοδιοτήτων των ενοποιούμενων αρχών.
Η διοίκηση
Στη σύνθεση της αρχής θα προστεθούν σύμβουλοι, οι οποίοι μαζί με τον πρόεδρο αποτελούν το Εκτελεστικό Συμβούλιο, το οποίο είναι όργανο διοίκησης της Αρχής, μαζί με τον πρόεδρό της. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο συγκροτείται από συνταξιούχους δικαστικούς λειτουργούς με εμπειρία στο αντικείμενο των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι, λόγω της ιδιότητας και της εμπειρίας τους, μπορούν να εξασφαλίσουν την ορθή και συνεπή ενσωμάτωση των δεδομένων της νομολογίας των δικαστηρίων κατά τη λήψη των αποφάσεων της Αρχής επί προδικαστικών προσφυγών.
Αυτό αναμένεται να συμβάλει στην αναβάθμιση της λειτουργίας της Αρχής και της ποιότητας των πράξεων που εκδίδει και, σταδιακά, στη μείωση του αριθμού των υποθέσεων που χρήζουν δικαστικής προστασίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αρμοδιότητα εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών αποτελεί υποχρεωτικό στάδιο της διαδικασίας πριν από την αναζήτηση δικαστικής προστασίας. Οι πράξεις της αρμόδιας Αρχής για την εξέταση των προδικαστικών προσφυγών είναι κρίσιμο να ακολουθούν τη νομολογία των δικαστηρίων αλλά και να έχουν πλήρη και ορθή τεκμηρίωση, προκειμένου να περιορίζεται στο μέτρο του εφικτού η ανάγκη προσφυγής κατά των πράξεων αυτών από τους θιγόμενους στο αρμόδιο δικαστήριο.
Τονίζεται ότι από την εφαρμογή του ν. 4412/2016 και τη λειτουργία της ΑΕΠΠ παρουσιάζεται ήδη σχετική μείωση των περιπτώσεων αναζήτησης δικαστικής προστασίας, συγκριτικά με την περίοδο κατά την οποία αρμόδιες για την εξέταση των προδικαστικών προσφυγών ήταν οι ίδιες οι αναθέτουσες αρχές. Ωστόσο, χωρίς να παραγνωρίζεται η σημασία της εξέτασης των προδικαστικών προσφυγών από διαφορετικό όργανο για την αποφυγή φαινομένων αδιαφάνειας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, έχει επίσης παρατηρηθεί ότι η κάμψη του αριθμού των περιπτώσεων αναζήτησης δικαστικής προστασίας συναρτάται και με το κόστος πρόσβασης σε αυτή με το ισχύον νομικό πλαίσιο του ν. 4412/2016.
Πιο αξιόπιστη
Σύμφωνα με την αντιπροεδρία της κυβέρνησης, η βελτίωση της ποιότητας της λειτουργίας και των πράξεων της Αρχής αναμένεται να ενισχύσει την αξιοπιστία της Αρχής και το αίσθημα της ασφάλειας δικαίου για τους οικονομικούς φορείς και τις αναθέτουσες αρχές. Αναμένεται επίσης να μειώσει περαιτέρω τις περιπτώσεις προσφυγής στα δικαστήρια, ενισχύοντας ωστόσο την αποτελεσματικότητα της παρεχόμενης προστασίας στο στάδιο που προηγείται της σύναψης των δημοσίων συμβάσεων.
Μάλιστα, επισημαίνεται ότι εν όψει και της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, το ζήτημα της ταχείας και ασφαλούς ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων αποκτά μείζονα σημασία για την υλοποίηση των δράσεων που θα ενταχθούν στο συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο, ώστε να επέλθουν τα επιδιωκόμενα οφέλη στην οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη για επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, αλλά και για πλήρη διαφάνεια και τήρηση των κανόνων του εθνικού και ενωσιακού δικαίου κατά την απορρόφηση των σχετικών κονδυλίων, υπογραμμίζει η αντιπροεδρία.
