Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννη Κανουπάκη
[email protected]
Η βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης αποτελεί μείζον ζήτημα για τη Βιομηχανία, τις Τράπεζες και το Χρηματιστήριο, που κατέθεσαν από κοινού, χθες, 14 προτάσεις επί του προκειμένου. Αυτές αφορούν βεβαίως τις ίδιες τις επιχειρήσεις, αφορούν όμως και τις ελεγκτικές αρχές, όπως και το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία και την εποπτεία τους. Όπως εξήγησαν κατά την παρουσίαση της πρωτοβουλίας τους οι πρόεδροι, του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νίκος Καραμούζης και του Χρηματιστηρίου Αθηνών Σωκράτης Λαζαρίδης, πρέπει να εφαρμοσθούν κανόνες με στόχο την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της οικονομίας, δεδομένου ότι την τελευταία περίοδο έχουν προκύψει μεμονωμένες, αλλά εμβληματικές υποθέσεις κακής εταιρικής διακυβέρνησης, που έχουν ρίξει μια «σκιά» στην εταιρική αξία των επιχειρήσεων. Ασφαλώς, όπως παραδέχθηκαν οι επικεφαλής των τριών φορέων, προφανής στόχος όλων είναι να μπει φρένο και στη διαρκή πτώση του Χρηματιστηρίου, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να προβλέψουν πότε θα υπάρξει ουσιαστική ανάκαμψη.
Οι επιχειρήσεις
Στο πλαίσιο που εισηγούνται οι τρεις θεσμικοί φορείς, σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις προτείνονται δράσεις ενίσχυσης της αυτοσυμμόρφωσης, ενίσχυσης της ποιότητας και πληρότητας των οικονομικών και μη οικονομικών αποτελεσμάτων και στοιχείων δημοσιότητας, καθώς επίσης αλλαγής της επιχειρηματικής κουλτούρας, ήτοι:
* Ανασύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΣΕΔ).
* Αξιολόγηση του βαθμού εφαρμογής του Ελληνικού Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης από τις ελληνικές επιχειρήσεις.
* Επικαιροποίηση του Ελληνικού Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης με επιμέρους Κώδικες.
* Ανεξάρτητα μέλη Δ.Σ. και ανάπτυξη εργαλείων συγκριτικής αξιολόγησης πρακτικών εταιρικής διακυβέρνησης.
* Ανάπτυξη προτύπων λειτουργίας των Συμβουλίων και Επιτροπών Ελέγχου των επιχειρήσεων.
* Επιτάχυνση υποχρεώσεων πληροφόρησης οικονομικών στοιχείων εισηγμένων και μη εισηγμένων επιχειρήσεων εντός πενταμήνου από τη λήξη οικονομικού έτους αντί εννεαμήνου.
* Δημοσιοποίηση του φορολογικού πιστοποιητικού.
* Δράσεις εκπαίδευσης των μελών Δ.Σ.
* Εργαστήρια επιμόρφωσης στελεχών διοίκησης, εσωτερικών ελεγκτών και Επιτροπών Ελέγχου.
Οι ελεγκτικές αρχές
Σε ό,τι αφορά τις εποπτικές και ελεγκτικές αρχές προτείνονται δράσεις ενίσχυσης της ικανότητας και αποτελεσματικότητάς τους, όπως:
* Ενίσχυση του στελεχικού δυναμικού της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και βελτίωση του αριθμού και της ποιότητας των ελέγχων.
* Επέκταση των δειγματοληπτικών ποιοτικών ελέγχων της (ΕΛΤΕ) στο έργο των ορκωτών ελεγκτών.
Το θεσμικό πλαίσιο
Σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου προτείνονται δράσεις ολοκλήρωσης, βελτίωσης και επικαιροποίησης του θεσμικού πλαισίου, δηλαδή:
* Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον προσδιορισμό των κυρώσεων περί μη τήρησης υποχρεώσεων δημοσιότητας στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο και της διαδικασίας επιβολής τους.
* Εναρμόνιση εταιρικού δικαίου με τη φορολογική νομοθεσία.
* Ενίσχυση της δημοσιότητας των οικονομικών στοιχείων των μετασχηματισμών.
Εντεινόμενη αμφισβήτηση
Στην τοποθέτησή του ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας τόνισε ότι σε μια χρονική συγκυρία που η ελληνική οικονομία και οι επιχειρήσεις της προσπαθούν να «επανασυστηθούν» στους διεθνείς επενδυτές για να προσελκύσουν σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια, οι τελευταίες υποθέσεις που έχουν δημιουργήσει μια εντεινόμενη αμφισβήτηση για την αξιοπιστία των ελληνικών επιχειρήσεων, προβληματίζουν και υποχρεώνουν για ανάληψη δράσης. «Η ελληνική επιχειρηματικότητα, ο ίδιος ο ΣΕΒ», ανέφερε ο κ. Φέσσας, «έχει λάβει στο παρελθόν σοβαρές πρωτοβουλίες για να βελτιώσει την εταιρική διακυβέρνηση και την ποιότητα της πληροφόρησης γύρω από τα οικονομικά στοιχεία των ελληνικών επιχειρήσεων. Καλείται και τώρα να πράξει το ίδιο.
Γνωρίζω και πιστεύω ως πρόεδρος του σημαντικότερου cluster οργανωμένων ελληνικών επιχειρήσεων ότι οι “περιπτώσεις” αυτές δεν αποτελούν τον κανόνα. Συνηθίζουμε να κάνουμε αυστηρή και δίκαιη κριτική στο κράτος, για τα πολλά και σημαντικά εμπόδια που συναντάμε στην επιχειρηματική μας καθημερινότητα. Τώρα είναι η στιγμή να κοιτάξουμε και προς το εσωτερικό των δικών μας επιχειρήσεων.
Να κάνουμε ό,τι χρειάζεται ώστε να βελτιώσουμε την ποιότητα και την αξιοπιστία των οικονομικών στοιχείων και της εταιρικής διακυβέρνησης ειδικά των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, είτε αυτές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο είτε όχι. Γνωρίζουμε καλά, έχουμε ζήσει στο πετσί μας τα τελευταία χρόνια πόσο εξονυχιστικά “σκανάρουν” καθημερινά την ελληνική οικονομία διεθνείς οίκοι, ΜΜΕ, επενδυτές, κυβερνήσεις. Η Ελλάδα και οι επιχειρήσεις της βρισκόμαστε διαρκώς στο μικροσκόπιο. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ. Γι’ αυτό και πρέπει να αποδεικνύουμε καθημερινά ότι εφαρμόζουμε σύγχρονους και αυστηρούς κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης».
Διαφάνεια και αξιοπιστία
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νίκος Καραμούζης σημείωσε ότι η έξοδος από την κρίση γίνεται ακόμα πιο δύσκολη όταν η φήμη έχει τρωθεί και η επιχειρηματική τάξη δεν ανταποκρίνεται στα σύγχρονα δεδομένα.
Όπως σημείωσε, «η διαφάνεια, η λογοδοσία, η αξιοπιστία, ο αποτελεσματικός εξωτερικός και εσωτερικός έλεγχος, καθώς και η αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων στην εταιρική διακυβέρνηση βελτιώνουν τις συνθήκες βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας μιας επιχείρησης, επαυξάνουν τις πιθανότητες και διευρύνουν τα μέσα πρόσβασης στις αγορές και τους καλύτερους όρους δανεισμού, διασφαλίζουν τα συμφέροντα, άρα και την εύρυθμη λειτουργία όλων των εμπλεκομένων σε μια επιχειρηματική οντότητα μετόχων, διοίκησης, προμηθευτών, πιστωτών και τραπεζών, δημόσιας διοίκησης».
Ο κ. Καραμούζης υπενθύμισε, πάντως, ότι οι τράπεζες εφαρμόζουν από το 2015 και μετά τις πλέον αυστηρές αρχές εταιρικής διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων και της επιλογής των κριτηρίων αξιολόγησης των μελών του Δ.Σ. και των διαδικασιών λειτουργίας, με στοιχεία υπερβολής σε αρκετές από τις διατάξεις.
Επιπλέον, ο Ανεξάρτητος Πανευρωπαϊκός Οργανισμός Εποπτείας Τραπεζών (SSM) έχει διαμορφώσει κριτήρια αξιολόγησης και καταλληλόλητας για τα μέλη του Δ.Σ. των τραπεζών και πρότυπα διαδικασιών για τις λειτουργίες. Πλημμελής εφαρμογή των υποχρεώσεων έχει ευθεία αντανάκλαση στον δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας.
Ορθή εφαρμογή των αρχών
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Χ.Α. Σωκράτη Λαζαρίδη, η αύξηση της αξιοπιστίας της ελληνικής αγοράς προς τους διεθνείς και εγχώριους επενδυτές και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων είναι άμεσα συνυφασμένη με τη σωστή εφαρμογή των αρχών της εταιρικής διακυβέρνησης. Ειδικότερα, σε σχέση με τους βασικούς φορείς συμφερόντων μιας εταιρείας (μέτοχοι – διοίκηση, κοινωνία), οι βασικές αρχές εταιρικής διακυβέρνησης αφορούν:
Την ανεξαρτησία του διοικητικού συμβουλίου: διοικητικό συμβούλιο που λειτουργεί, ανεξάρτητα από την ηγεσία του, για το συμφέρον της εταιρείας και όχι της ίδιας της διοίκησης.
Την πολιτική αποδοχών των διοικητικών στελεχών: ευθυγραμμισμένη με την επιχειρηματική στρατηγική, που να επιβραβεύει την επίτευξη μακροπρόθεσμων εταιρικών στόχων.
Την καθιέρωση μετρήσιμων δεικτών για την προώθηση της εταιρικής αξίας με μακροπρόθεσμη προοπτική και την εφαρμογή πρακτικών βιωσιμότητας: δέσμευση των επιχειρήσεων έναντι της κοινωνίας με την εγρήγορση και ευαισθητοποίησή τους για τη βελτίωση των χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών δεικτών τους (ιδίως στους παράγοντες βιώσιμης ανάπτυξης: Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση «ESG»).
«Το Χρηματιστήριο Αθηνών», υπογράμμισε ο κ. Λαζαρίδης, «πιστεύει πως πρωτοβουλίες και συνεργασίες των βασικών φορέων του χρηματοπιστωτικού συστήματος (επιχειρήσεις, πιστωτικά ιδρύματα, χρηματιστήριο) με σκοπό τη διάδοση και εφαρμογή αρχών (καλής) εταιρικής διακυβέρνησης είναι προς όφελος του οικείου οικοσυστήματος και της εθνικής οικονομίας γενικότερα. Αποτέλεσμα τέτοιας πρωτοβουλίας είναι το Ελληνικό Συμβούλιο Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΣΕΔ), το οποίο ιδρύθηκε το 2012, ως αποτέλεσμα της σύμπραξης του Χρηματιστηρίου Αθηνών και του ΣΕΒ, με τη νομική μορφή της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας. Έπειτα από σχεδόν έξι χρόνια λειτουργίας, το ΕΣΕΔ εισέρχεται πλέον σε νέα φάση και αναβιώνει -με συμμετοχική και διοικητική διεύρυνση- περαιτέρω ανάπτυξη των εργασιών του και ενίσχυση του ρόλου του».
