Από την έντυπη έκδοση
Των Γιώργου Κούρου και Γιώργου Παλαιτσάκη
«Πακέτο» αναπτυξιακών και κοινωνικών παρεμβάσεων 1,181 δισ. περιλαμβάνει ο κρατικός προϋπολογισμός του 2020 που κατατέθηκε χθες στη Βουλή από την κυβέρνηση. Το κόστος του εν λόγω «πακέτου» θα αντισταθμιστεί, όχι με νέους φόρους, αλλά με ισοδύναμες παρεμβάσεις που θα βελτιώνουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθώς θα αποφέρουν στα δημόσια ταμεία πρόσθετα έσοδα 1,189 δισ. ευρώ.
Όλες οι φοροελαφρύνσεις που περιλαμβάνονται στον νέο κρατικό προϋπολογισμό, καθώς και οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις θα περιληφθούν στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο που θα πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή, εκτός απροόπτου, την επόμενη εβδομάδα.
Με τον νέο προϋπολογισμό η κυβέρνηση προχωρά ουσιαστικά στην άμεση υλοποίηση του συνόλου των δεσμεύσεων που είχε αναλάβει προεκλογικά, αλλά και από το βήμα της ΔΕΘ ο πρωθυπουργός και που πρωταρχικό στόχο έχουν την ελάφρυνση των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, ενώ ταυτόχρονα πετυχαίνει να είναι ουδέτερο το δημοσιονομικό ισοζύγιο ελαφρύνσεων – παρεμβάσεων.
Και αυτό γιατί η «μαύρη τρύπα» που θα ανοίξει στα έσοδα από τις ελαφρύνσεις σε φυσικά και νομικά πρόσωπα θα κλείσει με το νέο σύστημα e-συναλλαγών που θα ισχύει για όλους τους φορολογούμενους και για όλα τα εισοδήματα, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ από τις αρχές του 2020 και θα συνοδεύεται και με αύξηση στο 30% των e-δαπανών.
Προς την κατεύθυνση εξάλλου αυτή θα συμβάλουν ακόμη η επέκταση του συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων σχεδόν σε περίπου 7.000 περιοχές της χώρας, αλλά και ο εξορθολογισμός του συστήματος που θα οδηγήσει στην αντικειμενικότερη εξίσωσή τους με τις πραγματικές τιμές της αγοράς, η επιτάχυνση της επίλυσης φορολογικών διαφορών, αλλά και η αύξηση της εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία, ειδικά από το Airbnb.
Μόνο από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μέτρα προώθησης των e-συναλλαγών, το υπ. Οικονομικών αναμένει ότι οι εισπράξεις θα ενισχυθούν κατά 557 εκατ. ευρώ.
Ταυτόχρονα, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την αύξηση της εισπραξιμότητας εσόδων από ακίνητη περιουσία, μέσω των νέων μορφών ελέγχου για το Airbnb (60 εκατ.), αλλά και του εξορθολογισμού του συστήματος προσδιορισμού αξιών ακινήτων (142 εκατ.), αναμένεται να εισρεύσουν 202 εκατ. ευρώ, ενώ η επιτάχυνση επίλυσης των φορολογικών διαφορών θα αποφέρει επιπλέον 50 εκατ. ευρώ.
Ακόμη 73 εκατ. ευρώ θα εισρεύσουν και από την αναμενόμενη αύξηση εσόδων από τα διαδικτυακά παιγνίδια.
Σημαντικό επίσης ρόλο στο να κλείσουν τα όποια «κενά» από την εφαρμογή των φοροελαφρύνσεων θα έχουν:
*ο περιορισμός της υπο-εκτέλεσης λειτουργικών και άλλων δαπανών με αναπροσαρμογή των οροφών δαπανών στον τακτικό προϋπολογισμό, 500 εκατ. ευρώ,
*η αναδιάρθρωση του ΠΔΕ με ενίσχυση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, 170 εκατ. ευρώ,
*η ουσιαστικότερη επισκόπηση δαπανών και εσόδων φορέων Γενικής Κυβέρνησης, που θα αποφέρει αύξηση των εσόδων Γενικής Κυβέρνησης κατά 134 εκατ., αλλά και μείωση των δαπανών κατά 50 εκατ. ευρώ,
*η βελτίωση αποτελεσματικότητας φορέων Γενικής Κυβέρνησης, 123 εκατ. ευρώ.
Το «πακέτο» ελαφρύνσεων
Από την άλλη πλευρά το πακέτο ελαφρύνσεων είναι γενναίο, αφού, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει μείωση των φορολογικών συντελεστών για φυσικά και νομικά πρόσωπα, αναστολή επιβολής ΦΠΑ στις οικοδομές, όπως και του φόρου υπεραξίας, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και της φορολόγησης των μερισμάτων. Ειδικότερα, περιλαμβάνει:
Οικογένεια και υπογεννητικότητα:
*Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν τουλάχιστον το 90% των οικογενειών.
*Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας.
Φυσικά πρόσωπα:
*Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου για κάθε παιδί.
*Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μια μονάδα βάσης.
Επιχειρήσεις:
*Μείωση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019.
*Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%.
Οικοδομική δραστηριότητα:
*Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για 3 έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων.
*Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση κτηρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον Προϋπολογισμό του 2020.
Δημοσιονομικές παρεμβάσεις
Αποτελεσματικό και λιγότερο δαπανηρό κράτος:
*Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τον περιορισμό της υποεκτέλεσης που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα έτη και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών.
*Θεσμοθέτηση νέου Ειδικού Αποθεματικού 300 εκατ. για την εξυπηρέτηση των δαπανών αυξημένης αβεβαιότητας που αφορούν κυρίως τους τομείς παιδείας, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, άμυνας και ασφάλειας των πολιτών. Το Ειδικό Αποθεματικό θα χρησιμοποιείται για τη συστηματική ενίσχυση των υπουργείων σε όλη τη διάρκεια του έτους.
Αναδιαμόρφωση Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων:
*Μεταφορά 250 εκατ. από το εθνικό σκέλος στο συγχρηματοδοτούμενο, ενισχύοντας τα αναμενόμενα αναπτυξιακά οφέλη, λόγω του υψηλότερου πολλαπλασιαστή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, δημιουργώντας δημοσιονομικό όφελος περί τα 170 εκατ. ευρώ.
Επισκόπηση δαπανών και εσόδων και αύξηση αποτελεσματικότητας Γενικής Κυβέρνησης:
*Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες. Ειδικότερα, η επισκόπηση δαπανών και εσόδων καλύπτει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτηρίων κ.ά. Επίσης βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ.
Πάταξη φοροδιαφυγής:
*Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Γι’ αυτόν τον σκοπό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
Ειδικότερα, με βάση το σχέδιο της κυβέρνησης, όπως έχει ήδη επισημάνει η «Ν», από την Πρωτοχρονιά όλα θα αλλάξουν καθώς οι e-δαπάνες αποσυνδέονται από το αφορολόγητο και στο κυνήγι τους μπαίνουν όλοι οι φορολογούμενοι, αφού όλα τα εισοδήματα, απ’ όλες τις πηγές, θα προστίθενται και το 30% του συνολικού εισοδήματος θα πρέπει να καλύπτεται από ηλεκτρονικές πληρωμές.
Οι φορολογούμενοι που δεν θα καταφέρουν το επόμενο έτος να συλλέξουν ηλεκτρονικές αποδείξεις ίσες με το 30% του εισοδήματός τους ή τουλάχιστον αποδείξεις ύψους 20.000 ευρώ για όσους έχουν εισόδημα από 67.000 ευρώ και άνω θα βρεθούν αντιμέτωποι με την πληρωμή έξτρα φόρου 22% στο ποσό των e-αποδείξεων που θα λείπουν.
*Ρύθμιση της ηλεκτρονικής αγοράς στοιχημάτων μέσω διασύνδεσης των ηλεκτρονικών και φορολογικών συστημάτων, που θα οδηγήσει σε φορολογική συμμόρφωση και αύξηση εσόδων.
Αύξηση εσόδων από ακίνητα:
*Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με βάση τις πραγματικές αξίες θα συμβάλει στην αύξηση του ύψους των εσόδων σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας.
*Η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ. Airbnb) θα συμβάλει θετικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων.
Επιτάχυνση επίλυσης εκκρεμών φορολογικών διαφορών στα διοικητικά δικαστήρια:
*Η ταχύτερη εκκαθάριση των φορολογικών εκκρεμοτήτων των πολιτών θα συμβάλει στην αύξηση των εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού, καθώς και στην αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων.
Διασταύρωση Ε9 και λογαριασμών της ΔΕΗ
Μέτρα για την αύξηση των εσόδων των δήμων κατά 134 εκατ. ευρώ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το «πακέτο» των παρεμβάσεων για τη βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος το οποίο προβλέπει ο κρατικός προϋπολογισμός του 2020.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται σε αναλυτικό κεφάλαιο της εισηγητικής έκθεσης, η αύξηση των εσόδων των δήμων κατά 134 εκατ. ευρώ θα προκύψει από «τη βέλτιστη αξιοποίηση των τελών για την ακίνητη περιουσία» μέσα από τις εξής δράσεις:
1) Διασταύρωση και επαλήθευση των στοιχείων που είναι απαραίτητα για τον ορθό υπολογισμό των εσόδων από τέλη καθαριότητας και φωτισμού και άλλα τέλη ακίνητης περιουσίας με στοιχεία που τηρούνται στο TAXIS (κυρίως το Ε9). Σύμφωνα με πληροφορίες, θα διασταυρωθούν τα στοιχεία για τα τετραγωνικά μέτρα των κτισμάτων που έχουν δηλωθεί από τους δημότες στα έντυπα Ε9 με τα αντίστοιχα στοιχεία που αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος μέσω των οποίων εισπράττονται τα δημοτικά τέλη. Σε όσες περιπτώσεις διαπιστωθεί ότι οι επιφάνειες των ακινήτων που έχουν δηλωθεί στο Ε9 είναι μεγαλύτερες από τις αναγραφόμενες στους λογαριασμούς ρεύματος, τα δημοτικά τέλη θα αναπροσαρμοστούν όχι όμως αναδρομικά για την προηγούμενη πενταετία. Η αύξηση των εσόδων των δήμων από την υλοποίηση αυτής της δράσης εντός του 2020 εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 111 εκατ. ευρώ.
2) Αύξηση των εσόδων από την επιβολή των τελών παρεπιδημούντων επί των ακαθαρίστων εσόδων των επιχειρήσεων, μέσω απλοποίησης της εφαρμοζόμενης διαδικασίας και της υποβολής των δηλώσεων των ανωτέρω τελών ταυτόχρονα με την υποβολή δήλωσης Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Με τη σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση επιτυγχάνεται ουσιαστική μείωση του σχετικού διοικητικού βάρους για τους υπόχρεους, παράλληλα με τη βελτίωση του αντίστοιχου οικονομικού αποτελέσματος. Η αναμενόμενη απόδοση του μέτρου αυτού για το 2020 εκτιμάται σε 23 εκατ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία του νέου κρατικού προϋπολογισμού του 2020, τα καθαρά έσοδα σε δημοσιονομική βάση, μετά τη μείωση των επιστροφών φόρων, προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 54,710 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 448 εκατ. ευρώ ή 0,8%, έναντι των εκτιμήσεων του 2019. Αναλυτικότερα:
*Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών: Προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν έσοδα ύψους 28.557 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 637 εκατ. ευρώ ή 2,3% έναντι των εκτιμήσεων του 2019. Ειδικότερα:
*τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 18.276 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 475 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, και
*οι φόροι κατανάλωσης προβλέπονται στα 7.214 εκατ. ευρώ και είναι αυξημένοι κατά 89 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών: Προβλέπονται έσοδα 322 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 18 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας: Αναμένεται να εισπραχθούν έσοδα ύψους 2.829 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 84 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Λοιποί φόροι παραγωγής: Προβλέπεται ότι θα εισπραχθούν έσοδα 1.130 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 91 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Φόρος εισοδήματος: Αναμένεται να εισπραχθούν έσοδα ύψους 16.663 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 97 εκατ. ευρώ ή 0,6% έναντι των εκτιμήσεων του 2019. Ειδικότερα:
*ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 11.415 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 323 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, παρά τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φόρου, ως αποτέλεσμα της μακροοικονομικής επίδρασης (αύξηση στις αμοιβές εξαρτημένης εργασίας, καθώς και αύξηση της απασχόλησης) λόγω της μεγέθυνσης της οικονομίας, και
*ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να παρουσιάσει μείωση κατά 446 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019 και να διαμορφωθεί στα 4.017 εκατ. ευρώ, λόγω της μείωσης του συντελεστή φόρου στο 24%, καθώς και του φόρου στα μερίσματα στο 5%.
*Φόροι κεφαλαίου: Προβλέπεται να ανέλθουν σε 273 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 8 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Λοιποί τρέχοντες φόροι: Τα έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.391 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 32 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Μεταβιβάσεις: Τα έσοδα αναμένεται να διαμορφωθούν στα 4.592 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 248 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019. Εξ αυτών, ποσό 251 εκατ. ευρώ θα προέλθει από τη μεταφορά αποδόσεων, λόγω της διακράτησης ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs), καθώς και από το Πρόγραμμα Αγοράς Ομολόγων (SMPs) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και αφορά την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ δεν έχουν συμπεριληφθεί τα ποσά που αναμένονται από ANFAs και SMPs από τον ESM, τα οποία εντάσσονται κατ’ έτος στον προϋπολογισμό αφού εισπραχθούν.
*Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών: Προβλέπεται να εισπραχθούν έσοδα ύψους 687 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 19 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
*Λοιπά τρέχοντα έσοδα: Προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 1.806 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 508 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, λόγω πρόβλεψης μειωμένων εσόδων από μερίσματα, από επιστροφές ιδίων πόρων από Ε.Ε., καθώς και από τις προσαρμογές κατά ESA στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ.
*Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων: Προβλέπονται έσοδα 332 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 306 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, κυρίως λόγω της είσπραξης το έτος 2020 αντί για το 2019 του αντιτίμου από την αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Διεθνούς Αεροδρομίου του Ελληνικού.
*Επιστροφές φόρων: Οι επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 4.926 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 106 εκατ. ευρώ ή 2,1% έναντι των εκτιμήσεων του 2019.
O φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 11.415 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 323 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, παρά τη μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φόρου.
