Από την έντυπη έκδοση
Του Γιώργου Παλαιτσάκη
[email protected]
Έσοδα που προσεγγίζουν τα 3,5 δισ. ευρώ στερείται κάθε χρόνο ο κρατικός προϋπολογισμός μόνο και μόνο εξαιτίας των απαλλαγών από τον ειδικό φόρο 15% επί των ακινήτων του ν. 3091/2002, οι οποίες νομοθετήθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια και ισχύουν συνολικά για 6.770 εταιρείες, λοιπά νομικά πρόσωπα και λοιπές νομικές οντότητες με ακίνητα μεγάλης αξίας στην Ελλάδα. Το εντυπωσιακό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από τον αναλυτικό τόμο καταγραφής των φοροαπαλλαγών τον οποίο κατέθεσε η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2018. Στον τόμο αυτό, ο οποίος αποτελείται από 326 σελίδες, παρατίθενται αναλυτικά όλες οι ισχύουσες στις 30-9-2017 διατάξεις του ελληνικού φορολογικού συστήματος που προβλέπουν απαλλαγές από την επιβολή φόρων, εκπτώσεις φόρων ή εφαρμογή μειωμένων φορολογικών συντελεστών.
Σύμφωνα ειδικότερα με τα όσα αναφέρονται στις σελίδες 161-167 του τόμου των φοροαπαλλαγών, 6.770 νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες παντός είδους με πλήθος μεγάλης αξίας ακίνητα στην Ελλάδα γλίτωσαν φέτος από την πληρωμή 3.483.863.013 ευρώ, λόγω των δεκατριών συνολικά απαλλαγών από τον ειδικό φόρο ακινήτων που ισχύουν αυτή τη στιγμή, με βάση ένα πλήθος τροποποιήσεων οι οποίες επήλθαν από το 2002 μέχρι και σήμερα στις διατάξεις του άρθρου 15 του ν. 3091/2002 για τις εταιρείες με ακίνητη περιουσία στην Ελλάδα. Στους ευνοημένους των απαλλαγών αυτών είναι και πολλοί Έλληνες φορολογούμενοι που κρύβονται πίσω από υπεράκτιες εταιρείες ακινήτων, καθώς αξιοποιούν τις ισχύουσες απαλλαγές από τον ειδικό φόρο ακινήτων και έχουν καταφέρει να εξαιρούνται από τον συγκεκριμένο φόρο.
Όμως τα έσοδα ύψους 3,48 δισ. ευρώ τα οποία φαίνεται ότι χάνει κάθε χρόνο το Δημόσιο εξαιτίας των απαλλαγών από τον ειδικό φόρο ακινήτων υπερβαίνουν κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου το σύνολο των ποσών του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) που καλούνται να πληρώσουν κάθε χρόνο περίπου 6,2 εκατομμύρια φυσικά πρόσωπα και 50.000 εταιρείες και λοιπά νομικά πρόσωπα! Δηλαδή, το Ελληνικό Δημόσιο προτιμά να μην εισπράττει έσοδα ύψους 3,48 δισ. ευρώ από 6.770 εταιρείες, λοιπά νομικά πρόσωπα και νομικές οντότητες με μεγάλης αξίας ακίνητη περιουσία, εξαιρώντας τις από τον ειδικό φόρο ακινήτων 15%, και αφενός να επιβαρύνει κάθε χρόνο τα περισσότερα από τα νοικοκυριά που κατέχουν ακίνητα με τον άδικο και δυσβάστακτο γι’ αυτά ΕΝΦΙΑ φυσικών προσώπων αφετέρου να φορολογεί με συντελεστές ΕΝΦΙΑ 15 έως και 300 φορές χαμηλότερους από τον συντελεστή 15% του ΕΦΑ πολλά από τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες που εξαιρεί πλήρως από τον ΕΦΑ.
Ας δούμε όμως αναλυτικά τις περιπτώσεις απαλλαγών από τον ειδικό φόρο 15% επί των ακινήτων, οι οποίες περιγράφονται στον αναλυτικό κατάλογο φοροαπαλλαγών που κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2018:
1. Εξαιρούνται από τον ειδικό ετήσιο φόρο δεκαπέντε τοις εκατό (15%) επί της αξίας των ακίνητων που βρίσκονται στην Ελλάδα και έχουν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας, ανεξάρτητα από τη χώρα στην οποία έχουν την έδρα τους σύμφωνα με το καταστατικό τους:
α) Εταιρείες των οποίων οι μετοχές βρίσκονται σε διαπραγμάτευση σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά.
β) Εταιρείες οι οποίες έχουν ακαθάριστα έσοδα στην Ελλάδα από εμπορική, μεταποιητική, βιομηχανική, βιοτεχνική ή παροχής υπηρεσιών δραστηριότητα τα οποία είναι μεγαλύτερα των ακαθάριστων εσόδων από ακίνητα κατά το οικείο οικονομικό έτος.
Στην εξαίρεση αυτή υπάγονται, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους στην Ελλάδα και για διάστημα επτά ετών από την κατάθεση των δικαιολογητικών στην αρμόδια δημόσια υπηρεσία για έκδοση αρχικής οικοδομικής άδειας και εταιρείες οι οποίες ανεγείρουν κτήρια ή άλλες εγκαταστάσεις που πρόκειται να ιδιοχρησιμοποιήσουν για την άσκηση βιομηχανικής, τουριστικής ή εμπορικής γενικώς επιχείρησης.
γ) Ναυτιλιακές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφεία στην Ελλάδα σύμφωνα με τις διατάξεις του α.ν. 89/1967, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τον α.ν. 378/ 1968, το ν. 27/1975, το ν.814/1978 και το ν. 2234/94 και πλοιοκτήτριες εταιρείες εμπορικών πλοίων για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν στην Ελλάδα αποκλειστικώς ως γραφεία ή αποθήκες για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών ή που εκμισθώνουν σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις της παρούσας περίπτωσης αποκλειστικά ως γραφεία ή αποθήκες για την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών.
δ) Εταιρείες των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει κατά πλειοψηφία στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή εταιρείες των οποίων η πλειοψηφία των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου διορίζεται από το Ελληνικό Δημόσιο ή από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.
ε) Το Ελληνικό Δημόσιο στο οποίο περιλαμβάνονται και οι αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες που λειτουργούν ως ειδικά ταμεία, αλλοδαπά κράτη με τον όρο της αμοιβαιότητας, οι γνωστές θρησκείες και δόγματα κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 13 του Συντάγματος, το Ιερό Κοινό του Πανάγιου Τάφου, η Ιερά Μονή του Όρους Σινά, το Άγιο Όρος, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας.
στ) Νομικά πρόσωπα τα οποία αποδεδειγμένα επιδιώκουν στην Ελλάδα σκοπούς κοινωφελείς, πολιτιστικούς, θρησκευτικούς, εκπαιδευτικούς για τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν για τον κοινωφελή, πολιτιστικό, θρησκευτικό, εκπαιδευτικό σκοπό, για τα ακίνητα που εκμεταλλεύονται εφόσον το προϊόν της εκμετάλλευσης διατίθεται αποδεδειγμένα για την εκπλήρωση αυτών των σκοπών, καθώς και για τα ακίνητα που αποδεδειγμένα είναι κενά ή δεν αποφέρουν κανένα εισόδημα.
ζ) Ασφαλιστικά ταμεία ή οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης, εταιρείες συλλογικών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία και ανώνυμες εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία (ΑΕΕΑΠ), οι οποίες συνιστούν εταιρείες συλλογικών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, καθώς και θυγατρικές αυτών εταιρείες του άρθρου 22 παρ. 3 περιπτώσεις δ’ και ε’ του ν. 2778/1999 που εποπτεύονται από αρχή της χώρας της καταστατικής τους έδρας, εκτός αυτών των οποίων η καταστατική έδρα βρίσκεται σε μη συνεργάσιμα κράτη, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις για τα κράτη αυτά του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
2. Εξαιρούνται από τον ειδικό ετήσιο φόρο δεκαπέντε τοις εκατό (15%) οι εξής κατηγορίες επιχειρήσεων, εφόσον έχουν την έδρα τους σύμφωνα με το καταστατικό τους στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), με εξαίρεση τα μη συνεργάσιμα κράτη:
α) ανώνυμες εταιρείες που έχουν ονομαστικές μετοχές μέχρι φυσικού προσώπου ή που δηλώνουν τα φυσικά πρόσωπα που τις κατέχουν εφόσον τα φυσικά πρόσωπα έχουν ΑΦΜ στην Ελλάδα. Ανώνυμες εταιρείες, με ανώνυμες μετοχές, εφόσον το σύνολο των μετοχών τους καταλήγει σε εταιρείες, οι μετοχές των οποίων βρίσκονται σε διαπραγμάτευση σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά,
β) εταιρείες περιορισμένης ευθύνης, εφόσον τα εταιρικά μερίδια ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα ή εφόσον δηλώνουν τα φυσικά πρόσωπα στα οποία ανήκουν οι εταιρείες οι οποίες συμμετέχουν και με την προϋπόθεση ότι τα φυσικά πρόσωπα έχουν ΑΦΜ στην Ελλάδα,
γ) προσωπικές εταιρείες, εφόσον οι εταιρικές μερίδες ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα ή εφόσον δηλώνουν τα φυσικά πρόσωπα στα οποία ανήκουν οι εταιρείες οι οποίες συμμετέχουν και με την προϋπόθεση ότι τα φυσικά πρόσωπα έχουν ΑΦΜ στην Ελλάδα,
δ) εταιρείες, των οποίων το σύνολο των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων ανήκουν σε ίδρυμα ημεδαπό ή αλλοδαπό εφόσον αποδεδειγμένα επιδιώκει στην Ελλάδα κοινωφελείς σκοπούς για τα ακίνητα που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτόν,
ε) τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τα κάθε είδους ημεδαπά ταμεία ή ημεδαποί οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης, οι ημεδαπές συνδικαλιστικές οργανώσεις, η Αρχαιολογική Εταιρεία, τα ημεδαπά μουσεία, το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, οι Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές, οι ημεδαποί συνεταιρισμοί που έχουν συσταθεί νόμιμα και οι ενώσεις τους, οι ημεδαπές δημοτικές και κοινοτικές επιχειρήσεις, τα νομικά πρόσωπα που υπάγονται στις διατάξεις του ν. 3647/08, καθώς και τα ημεδαπά κληροδοτήματα με κοινωφελή σκοπό, τα ημεδαπά κοινωφελή ιδρύματα που εποπτεύονται από δημόσια αρχή και τα ημεδαπά σωματεία.
Αν το σύνολο ή μέρος των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων των εταιρειών των ανωτέρω περιπτώσεων α, β, γ ανήκει σε εταιρεία, οι μετοχές της οποίας βρίσκονται σε διαπραγμάτευση σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά, δεν απαιτείται περαιτέρω Δήλωση φυσικών προσώπων για την εταιρεία αυτή, κατά το ποσοστό συμμετοχής της.
Αν το σύνολο ή μέρος των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων των εταιρειών των ανωτέρω α, β και γ περιπτώσεων κατέχουν «ή διαχειρίζονται» πιστωτικά ιδρύματα περιλαμβανομένων και των ταμιευτηρίων ή ταμείων παρακαταθηκών και δανείων, ασφαλιστικά ταμεία, ασφαλιστικές εταιρείες, αμοιβαία κεφάλαια περιλαμβανομένων και των αμοιβαίων κεφαλαίων επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία κλειστού τύπου, εταιρείες διαχείρισης αμοιβαίων κεφαλαίων «εταιρείες διαχείρισης ή/και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών επί κεφαλαίων και αμοιβαίων κεφαλαίων», εταιρείες συλλογικών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία κλειστού τύπου, η καταστατική έδρα των οποίων δεν βρίσκεται σε μη συνεργάσιμο κράτος, καθώς και θεσμικοί επενδυτές που λειτουργούν σε οργανωμένη αγορά κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν απαιτείται περαιτέρω δήλωση των φυσικών προσώπων κατά το ποσοστό συμμετοχής τους.
Αν το σύνολο ή μέρος των ονομαστικών μετοχών, μεριδίων ή μερίδων των εταιρειών των ανωτέρω περιπτώσεων α, β, γ «κατέχει ή διαχειρίζεται» νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που έχει την έδρα του σύμφωνα με το καταστατικό του σε άλλη εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χώρα «με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στο προηγούμενο εδάφιο» απαιτείται, για να χορηγηθεί απαλλαγή, να συντρέχουν για το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα οι ίδιες προϋποθέσεις.
3. Εξαιρούνται από τον ειδικό φόρο δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εταιρείες που έχουν την έδρα τους, σύμφωνα με το καταστατικό τους, σε τρίτη χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συντρέχουν οι αναφερόμενες στην ανωτέρω περίπτωση Β της παρούσας υπό στοιχεία α, β και γ περιπτώσεις, εφόσον η καταστατική τους έδρα δεν βρίσκεται σε κράτη μη συνεργάσιμα σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις για τα κράτη αυτά του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
