Του Ole Hansen, Επικεφαλής Στρατηγικής Εμπορευμάτων στη Saxo Bank
Οι μετοχές σε παγκόσμιο επίπεδο εξακολουθούν να ανακάμπτουν από τις μαζικές πωλήσεις των αρχών Οκτωβρίου, ενώ το δολάριο φαίνεται ότι είναι έτοιμο να συνεχίσει το ράλι διάρκειας ενός μήνα, το οποίο είχε διακοπεί από τις αρχές Οκτωβρίου. Ωστόσο, η μεγαλύτερη έκπληξη της εβδομάδας προήλθε από την BoJ, η οποία ανέτρεψε κάθε προσδοκία την Παρασκευή, καθώς ανακοίνωσε την περαιτέρω διεύρυνση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης.
Με αυτή την αύξηση στην εκτύπωση χρήματος, η οποία ακολουθεί μόλις λίγες μέρες μετά την –αναμενόμενη– διακοπή του τρίτου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE3) από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (FOMC) των ΗΠΑ, ήταν δεδομένη η μεγάλη κινητικότητα στο USDJPY. Η κίνηση της BoJ πυροδοτήθηκε από την ανησυχία της κεντρικής τράπεζας σχετικά με την πρόσφατη αποτυχία επίτευξης των στόχων για τον πληθωρισμό, κυρίως λόγω της πτώσης των τιμών στον κλάδο ενέργειας.
Ως εκ τούτου, οι διεθνείς χρηματαγορές ξεκινούν τον Νοέμβριο με ενισχυμένη τη διάθεση ανάληψης κινδύνου. Οι επενδυτές επιστρέφουν στο δολάριο, ειδικά σε βάρος του ιαπωνικού γιεν, το οποίο μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο της εξαετίας. Ταυτόχρονα, μια πτώση κάτω από το 1,25 έναντι του ευρώ θα επιβεβαίωνε την ευρύτερη στήριξη του δολαρίου. Η αγορά μετοχών ενισχύθηκε επίσης, με τον δείκτη S&P 500 να κινείται ξανά σε επίπεδα-ρεκόρ, ελάχιστες μόλις εβδομάδες μετά την κατακόρυφη πτώση του.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο κλάδος των εμπορευμάτων έκλεισε τον μήνα αρκετά ενισχυμένος, παρά τα σημαντικά εμπόδια που δημιούργησε η άνοδος του δολαρίου. Ωστόσο, οι σημαντικές απώλειες που σημειώθηκαν στις αρχές του μήνα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το αργό πετρέλαιο, οδήγησαν στον τέταρτο συνεχόμενο μήνα απωλειών, καταγράφοντας το μεγαλύτερο σερί ζημιών από την εποχή της κατάρρευσης των τιμών το 2008. Η πλειονότητα των κλάδων έκλεισε ελαφρώς ανοδική την περασμένη εβδομάδα, με τα πολύτιμα μέταλλα να αποτελούν την πιο αξιοσημείωτη εξαίρεση, καθώς προέκυψαν δυσμενείς βραχυπρόθεσμες προβλέψεις λόγω της παραβίασης σημαντικών τεχνικών επιπέδων.
Το φυσικό αέριο σημείωσε σημαντική αύξηση, καθώς οι προβλέψεις αυτής της εβδομάδας για χαμηλές για την εποχή θερμοκρασίες στο ανατολικό τμήμα των ΗΠΑ ενδέχεται να αυξήσουν τη ζήτηση για θέρμανση. Ωστόσο, τα εβδομαδιαία αποθεματικά εξακολουθούν να αυξάνονται με φυσιολογικό ρυθμό, χτίζοντας, κατά αυτόν τον τρόπο, επαρκή επίπεδα αποθεμάτων ενόψει της περιόδου όπου κορυφώνεται η ζήτηση. Με αυτό ως δεδομένο, η πιθανότητα για περαιτέρω άνοδο άνω των 4,10 USD/θερμίδα είναι μάλλον περιορισμένη σε αυτήν τη φάση.
Ο κλάδος των σιτηρών, που περιλαμβάνει τα προϊόντα σόγιας, το καλαμπόκι και το σιτάρι, σημείωσε ακόμα μία εβδομάδα εντυπωσιακών αποδόσεων – την πέμπτη στη σειρά. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στο ισχυρό ράλι που σημειώθηκε στο αλεύρι σόγιας, ενισχύοντας έτσι τις ανησυχίες του κλάδου σχετικά με τις καθυστερήσεις στην τροφοδότηση των θραυστήρων λόγω συμφόρησης στις σιδηροδρομικές μεταφορές, σε συνδυασμό με την αυξημένη ζήτηση σε εξαγωγές.
Μετά το κλείσιμο της αγοράς την Τετάρτη, η Chicago Board of Trade (CBOT) αύξησε τα περιθώρια ασφάλισης (margin), καθιστώντας τα πιο ακριβά για τη διατήρηση ανοιχτών θέσεων στα ΣΜΕ που αφορούν το αλεύρι σόγιας, γεγονός που βοήθησε στην αντιστροφή του κλίματος. Σύντομα πρόκειται να κυκλοφορήσουν στην αγοράα επίπεδα-ρεκόρ της φετινής σοδειάς καλαμποκιού και σόγιας. Κατά συνέπεια αυτή τη στιγμή φαίνεται ολοένα και πιο απίθανο το ενδεχόμενο ο κλάδος να κινηθεί περαιτέρω ανοδικά.
Τα βιομηχανικά μέταλλα, με πρωτοπόρους το νικέλιο και το αλουμίνιο, ενισχύθηκαν από τα αναπάντεχα νομισματικά μέτρα τόνωσης που λήφθηκαν από την Ιαπωνία.Σε συνδυασμό, επίσης, με τη μικρή αύξηση του δείκτη PMI δευτερογενούς παραγωγής της Κίνας, οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις για τον κλάδο βελτιώθηκαν, παρά τα προφανή εμπόδια που δημιούργησε το ενδεχόμενο επανέναρξης του ράλι στο δολάριο. Ο χαλκός βρήκε, επίσης, στήριξη λόγω της προγραμματισμένης απεργίας στο τρίτο μεγαλύτερο ορυχείο στον κόσμο, το Γκράσμπεργκ της Ινδονησίας. Εάν δεν επέλθει συμφωνία σε θέματα ασφάλειας, 11.000 εργάτες ενδέχεται να ξεκινήσουν απεργία στις 6 Νοεμβρίου.
Σταθεροποίηση του αργού πετρελαίου, με την αρνητική τάση να επιμένει
Τόσο το αργό πετρέλαιο WTI όσο και το Brent ενισχύθηκαν από την προφορική παρέμβαση του γενικού γραμματέα του ΟΠΕΚ, ο οποίος δήλωσε ότι αναμένεται μείωση στην παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου, σε περίπτωση που το πετρέλαιο παραμείνει κοντά στα 85 USD/βαρέλι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε αύξηση της ζήτησης για το πετρέλαιο του καρτέλ.
Ωστόσο, επεσήμανε ότι στο άμεσο μέλλον δεν προβλέπεται να υπάρξει σημαντική μείωση από πλευράς του ΟΠΕΚ, με αποτέλεσμα η προσοχή να επικεντρωθεί και πάλι στο τρέχον αποθεματικό πλεόνασμα. Οι αρνητικές αυτές προοπτικές ενισχύθηκαν από τα στοιχεία της Εθνικής Υπηρεσίας Ενέργειας (EIA) των ΗΠΑ που έδειξαν πως η εγχώρια παραγωγή αργού πετρελαίου σημείωσε αύξηση, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο τουλάχιστον από το 1983. Η αύξηση στα αποθεματικά των ΗΠΑ μείωσε επί του παρόντος τη στενότητα που επικρατεί στην αγορά spot, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα πρωτοβουλιών σε αυτήν τη φάση.
Το αργό πετρέλαιο σταθεροποιήθηκε, αλλά έως ότου σημειωθεί η εποχιακή αύξηση στη ζήτηση (σε μερικές εβδομάδες από τώρα) ή μείωση στην προσφορά, ο κίνδυνος να συνεχιστεί η τρέχουσα πτωτική τάση παραμένει. Η επόμενη περιοχή υποστήριξης για το αργό πετρέλαιο WTI βρίσκεται μεταξύ 75 και 77 USD/βαρέλι.
Η κίνηση της BoJ αποδυνάμωσε περαιτέρω τον χρυσό
Τα πολύτιμα μέταλλα δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα την περασμένη εβδομάδα μετά τη διακοπή του προγράμματος αγοράς κεφαλαίων της FOMC των ΗΠΑ, και η προσοχή στράφηκε πλέον στον χρονικό ορίζοντα αύξησης των επιτοκίων. Το δολάριο κατέγραψε ράλι και ο δείκτης S&P 500 κυμάνθηκε για άλλη μια φορά σε επίπεδα-ρεκόρ. Η αδυναμία του χρυσού ενισχύθηκε από την αρνητική επίδραση που είχε η αυξανόμενη διάθεση ανάληψης κινδύνου, ως επακόλουθο της αναπάντεχης ανακοίνωσης από την BoJ. Η εν λόγω αλλαγή επισήμανε τη συνεχή μείωση των πληθωριστικών πιέσεων, λόγω της έντονης αδυναμίας των τιμών στον κλάδο ενέργειας κατά τους τελευταίους μήνες.
Το προηγούμενο έτος, οι μαζικές πωλήσεις που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του β’ τριμήνου ανεστάλησαν μόνο όταν βρέθηκε στήριξη στα 1,180 USD/ουγκιά. Οι δύο προηγούμενες απόπειρες, η μία τον περασμένο Δεκέμβριο και η δεύτερη λιγότερο από έναν μήνα πριν, απέτυχαν. Ωστόσο, η αναπάντεχη ανακοίνωση από την BoJ και η επακόλουθη έντονη διάθεση ανάληψης κινδύνου στο γιεν και τις παγκόσμιες μετοχές, είχαν ως συνέπεια την περαιτέρω υποχώρηση της τιμής και την ενεργοποίηση πολλών εντολών Stop για πώληση.
Ο λόγος για τον οποίο ο χρυσός δεν ανέκαμψε έγκειται στο γεγονός ότι για δύο εβδομάδες έως και την 21η Οκτωβρίου, τα hedge funds και οι διαχειριστές κεφαλαίων μείωσαν τις θέσεις πώλησής τους (short) στο συγκεκριμένο πολύτιμο μέταλλο κατά 1,4 εκατ. ουγκιές, αυξάνοντας εν των μεταξύ τις θέσεις αγοράς τους (long) κατά 2,4 εκατ. Η προσαρμογή των θέσεων προς μια πιο επιφυλακτική στάση εκ μέρους αυτών των επενδυτών λειτουργεί αθροιστικά στις πιέσεις πώλησης.
Ύστερα από την τελευταία αυτή ενέργεια, οι τεχνικές προβλέψεις για τον χρυσό επιδεινώθηκαν. Μετά την υποχώρηση του χρυσού στα 1.183 USD/ουγκιά στις 6 Οκτωβρίου, το κίτρινο μέταλλο κατόρθωσε να φτάσει στο 61,8 % του επιπέδου υποχώρησης, κοντά στα 1.253 USD/ουγκιά. Μια επακόλουθη πτώση στο χαμηλότερο επίπεδο της τετραετίας θα σήμαινε επανάληψη των μαζικών πωλήσεων, οι οποίες έχουν σταματήσει τους τελευταίους 16 μήνες. Η επενδυτική συμπεριφορά στις επόμενες εβδομάδες αποκτά ξαφνικά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η ενδεχόμενη αδυναμία ανάκτησης του επιπέδου των 1.180 USD/ουγκιά θα υποδηλώσει ότι η τιμή θα πρέπει να υποχωρήσει περαιτέρω.
Το επίπεδο στήριξης που πρέπει να λάβουμε υπόψη προς το παρόν είναι αρχικά τα 1.159 USD/ουγκιά, το χαμηλότερο επίπεδο που σημειώθηκε τον Ιούλιο 2010, και έπειτα τα 1.088 USD/ουγκιά, το οποίο εάν καταγραφεί, θα σηματοδοτήσει μια υποχώρηση 50% του 10ετούς ράλι από το 2001 έως το 2011.
Με τον χρυσό να αναζητά για άλλη μια φορά ενθαρρυντικές ειδήσεις ώστε να διατηρήσει τα επίπεδα του, το δημοψήφισμα της Ελβετίας για τον χρυσό, το οποίο θα διεξαχθεί στις 30 Νοεμβρίου, θα μπορούσε να αποτελέσει το γεγονός που θα στηρίξει ή θα καταποντίσει το συγκεκριμένο πολύτιμο μέταλλο. Σε περίπτωση υπερψήφισης του δημοψηφίσματος, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) μπορεί να αναγκαστεί να αυξήσει σημαντικά τα αποθέματά της σε χρυσό τα επόμενα πέντε χρόνια. Μέχρι στιγμής, οι δημοσκοπήσεις δίνουν ποσοστό 44% στη θετική ψήφο, γεγονός που για πολλούς θεωρείται ως αδύναμο σημείο εκκίνησης. Το κοινοβούλιο και η κεντρική τράπεζα αντιτίθενται σθεναρά στη θετική ψήφο, και αναμένεται έντονη εκστρατεία για την καταψήφιση του δημοψηφίσματος, η οποία θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη θετική στήριξη.
