Από την έντυπη έκδοση
Του Γιάννη Κανουπάκη
[email protected]
Τα πρώτα της βήματα προς την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού πραγματοποιεί η χώρα. Παρά τις εξελίξεις που συντελούνται στο ενεργειακό σκηνικό της ευρύτερης περιοχής και τις υπογραφείσες από τις κυβερνήσεις των τελευταίων ετών μνημονιακές επιταγές, οι οποίες προβλέπουν πλήρες άνοιγμα της λιανικής, η παρούσα κεντρική εξουσία καλείται να υλοποιήσει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων του εν λόγω τομέα, βρισκόμενη αντιμέτωπη με αντικειμενικά εμπόδια, τα οποία σχετίζονται με τη γενικότερη ύφεση και τη χαμηλή, έως τώρα, επενδυτική διάθεση.
Γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι ότι «κυρίαρχος» στον εν λόγω κλάδο παραμένει η ΔΕΗ. Το παράδοξο είναι ότι η μεν διοίκησή της δείχνει ιδιαίτερη σπουδή, τον τελευταίο καιρό, να «προσαρμοστεί» στην προοπτική μιας απελευθερωμένης αγοράς, ενώ, στην αντίπερα όχθη, κορυφαίοι ιδιώτες παραγωγοί δηλώνουν μετ’ επιτάσεως πως επιθυμούν «πάση θυσία» τη διατήρηση της βιωσιμότητάς της…
Πρόκειται για μια ιδιότυπη σχέση εξάρτησης, που δικαιολογείται από το γεγονός ότι η μεγαλύτερη επιχείρηση της χώρας, όπως αναπτύχθηκε εδώ και πολλές δεκαετίες, διαθέτει υποδομές οι οποίες δεν είναι εύκολο να αντικατασταθούν από νέες ιδιωτικές επενδύσεις. Εκτός αν αυτές καθαυτές περάσουν, συν τω χρόνω, στα χέρια τρίτων, και προς αυτήν την κατεύθυνση στρέφονται πλέον οι πιέσεις εκ μέρους των διεθνών δανειστών. Ειδικά σε περίπτωση που δεν αποδώσουν τα αναμενόμενα οι δημοπρασίες τύπου ΝΟΜΕ, μέσω των οποίων θα πρέπει να πέσει κάτω από το 50% το μερίδιο της ΔΕΗ έως το 2019.
Τα μερίδια των «παικτών»
Όσον αφορά ειδικότερα την παραγωγή ρεύματος, τα ποσοστά της ισχύος ανά παραγωγό (πλην ΑΠΕ) στο σύνολο της εγκατεστημένης ισχύος είχαν τον Δεκέμβριο του 2016 ως εξής: ΔΕΗ 78,12%, Εlpedison-Energy 6,81%, Korinthos Power 3,69%, Protergia 3,68%, Ήρων ΙΙ Βοιωτίας 3,60%, Aλουμίνιον 2,84%, Ήρων 1,26%. Τα τελευταία στοιχεία του Λειτουργού της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας μας λένε ότι τον ίδιο μήνα η ΔΕΗ ανέβασε και πάλι το μερίδιό της στη λιανική στο 89,83% από 88,6% ένα μήνα πριν, με μνημονιακό στόχο για το περασμένο έτος στο 87,24%. Άρα, οι δημοπρασίες έχουν κάποιο «θέμα» και δεν αρκούν επί του παρόντος για να αλλάξει ριζικά η κατάσταση.
Η διαστρωμάτωση των λοιπών παικτών της προμήθειας, βάσει του Ημερήσιου Ενεργειακού Προγραμματισμού, αναλύεται ως εξής: Protergia-Thermo (Όμιλος Μυτιληναίου) 2,69%, Elpedison (ΕΛΠΕ, Edison, ΕΛΛΑΚΤΩΡ) 2,42%, Heron (Ήρων Θερμοηλεκτρική-ΌμιλοςΤΕΡΝΑ) 2,35%, Watt+Volt 0,76%, NRG-Trading-House 0,66%, Volterra 0,52%, Greek Environmental & Energy Network 0,35%, Ote-Estate 0,17%, PPC-USS (ΔΕΗ -Προμηθευτής Καθολικής Υπηρεσίας) 0,10%, ELTA (Ελληνικά Ταχυδρομεία) 0,04%, Interbeton 0,04%, Viener 0,04%, Novaera Energy 0,02%, Korinthos Power 0,00%. Σημειώνεται ότι δεν συμμετέχουν όλες οι παραπάνω εταιρείες στις δημοπρασίες, παρότι είναι εγγεγραμμένες στο μητρώο του ΛΑΓΗΕ -στο μελλοντικό ουσιώδες άνοιγμα της αγοράς όσες έχουν πολύ μικρά μερίδια σήμερα, ενδεχομένως να ενδυναμώσουν την παρουσία τους.
Οι «μικρές ΔΕΗ προμήθειας»
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι παρά την «αντοχή» της θέσης της ΔΕΗ -η πρόσφατη ανάκαμψη ποσοστών οφείλεται στα ευνοϊκά προγράμματα ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, χρήση των οποίων έκαναν εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές-, οι ιδιώτες συνεχίζουν να κινούνται δυναμικά στη μάχη του ανταγωνισμού.
«Το άνοιγμα της αγοράς πρέπει να γίνει σωστά» σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΗ Μανώλη Παναγιωτάκη, που έχει επεξεργαστεί το σχέδιο για τις «μικρές ΔΕΗ προμήθειας», στις οποίες θα εκχωρηθεί μέρος του πελατολογίου της ΔΕΗ, προκειμένου να εξασφαλιστεί αναλογικότητα και έλεγχος στη διαμόρφωση του μεριδίου της στη λιανική αγορά. Εκτιμάται ότι έως τα τέλη Φεβρουαρίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία πρόσληψης των νομικών συμβούλων που θα αναλάβουν τη νομική υποστήριξη της διάθεσης πελατολογίου, το οποίο θα αντιστοιχεί στο 7% του συνόλου της καταναλωτικής βάσης της ΔΕΗ (400-500 χιλιάδες πελάτες) και θα περάσει σε τρίτους επενδυτές. Οι σύμβουλοι θα υποστηρίξουν νομικά την εταιρεία για τα θέματα που σχετίζονται με το Χρηματιστήριο και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η όλη διαδικασία υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί σε 8 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Η πρόσληψη νομικού συμβούλου από τη ΔΕΗ θα κοστίσει με βάση τον προϋπολογισμό της εταιρείας 140 χιλιάδες ευρώ και είναι η πρώτη φορά που η εταιρεία αναζητεί τη συνδρομή ανάλογων υπηρεσιών από εξωτερικούς συμβούλους.
Εν δυνάμει αγορά 2,5 δισ. ευρώ
Από την πλευρά του ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, επικεφαλής του ομώνυμου ομίλου, δίνει σταθερά έμφαση στο retail μέσω της Protergia με στόχο την κάλυψη ποσοστού περίπου 10% της αγοράς λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας στο τέλος του 2018. «Είναι ένα ποσοστό το οποίο μπορούμε να επιτύχουμε» έχει δηλώσει ο ίδιος, υπογραμμίζοντας ότι η μείωση του ποσοστού της ΔΕΗ στο 50%, που αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση, ανοίγει στον ανταγωνισμό μία αγορά περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι από το δίκτυο καταστημάτων COSMOTE και ΓΕΡΜΑΝΟΣ διατίθενται ανταγωνιστικά προϊόντα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της Protergia για ιδιώτες και επαγγελματίες.
Στο μεταξύ, η Elpedison ανακοίνωσε ότι λανσάρει νέο προϊόν στην εγχώρια λιανική αγορά ηλεκτρισμού, ονόματι Elpedison Protect, σε συνεργασία με την ασφαλιστική ΑΧΑ.
Ο διευθύνων σύμβουλός, Μισέλ Πιγκέ, ανακοίνωσε επίσης ότι θα υπάρξει και ένα δεύτερο προϊόν με στόχο να έρθει η εταιρεία πιο κοντά στα δίκτυα της λιανικής σε συνεργασία με τα καταστήματα Public. Όπως τόνισε, η Elpedison είναι αποφασισμένη να συνεχίσει να επενδύει στην ελληνική αγορά, παρά τα προβλήματα που παρατηρούνται.
Ευέλικτη, αποκεντρωμένη παραγωγή
Σε πρόσφατο άρθρο του, τέλος, ο Νίκος Χατζηαργυρίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΔΕΔΔΗΕ, έδωσε μια πρόβλεψη της διαμόρφωσης της αγοράς στο μέλλον με βάση τις προτάσεις της Κομισιόν για την τροποποίηση των κανόνων της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως είπε, η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας την επόμενη δεκαετία θα χαρακτηρισθεί από ευέλικτη, αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας να μειώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος μέσω της συμμετοχής τους στην αγορά (π.χ. μέσω της διαχείρισης της ζήτησης), της αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και την αποθήκευση αυτής.
Σε δημόσια διαβούλευση η μεθοδολογία της πρόσθετης χρέωσης προμηθευτών για ΑΠΕ
Σε σύντομη δημόσια διαβούλευση έθεσε μέχρι την επόμενη Τρίτη 14 Φεβρουαρίου η ΡΑΕ την πρόταση του ΛΑΓΗΕ για τον τρόπο εφαρμογής της μεθοδολογίας της Πρόσθετης Χρέωσης Προμηθευτών για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (συμπαραγωγή).
Στην εισήγηση του ΛΑΓΗΕ περιλαμβάνονται τα εξής μέτρα: Εξαίρεση των περιορισμών εφεδρείας για τον υπολογισμό της εικονικής ΟΤΣ (Οριακής Τιμής Συστήματος), θέσπιση άνω ορίου στα 20 ευρώ/MWh και κάτω ορίου στα 6 ευρώ /MWh για τη διαφορά της ΟΤΣ από την εικονική ΟΤΣ, καθώς και θέσπιση πλαφόν για τη μέση μοναδιαία πρόσθετη χρέωση στα 8 ευρώ /MWh.
Χθες, πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας η καταληκτική σύσκεψη για τη διευθέτηση του προβλήματος που δημιούργησε σε όλους τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας η εκτίναξη της «χρέωσης προμήθειας» υπέρ των ΑΠΕ. Η «χρέωση προμήθειας», μέτρο που θεσπίστηκε τον Αύγουστο του 2016 στον νόμο για τις ΑΠΕ και τέθηκε σε ισχύ από το φθινόπωρο του προηγούμενου έτους, στοχεύει στην κάλυψη του ελλείμματος του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ. Στο πλαίσιο αυτό, όλοι οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας καλούνται να καταβάλουν στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ τη διαφορά ανάμεσα στην πραγματική Οριακή Τιμή του Συστήματος -αυτή που διαμορφώνεται καθημερινά στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού- και την εικονική, την ΟΤΣ που θα διαμορφωνόταν αν στο σύστημα δεν έμπαιναν οι ΑΠΕ. Πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ οι αρχικές μελέτες έδειχναν ότι η συγκεκριμένη χρέωση το 2017 θα κυμαινόταν μεσοσταθμικά στα 7,6 ευρώ/ Mwh, στην πράξη όλα αποδείχθηκαν τελείως διαφορετικά: Τον πρώτο μήνα εφαρμογής, τον Οκτώβριο, η χρέωση προμηθευτή κυμάνθηκε μεσοσταθμικά στα 4,40 ευρώ/MWh, τον Νοέμβριο ανήλθε στα 10,62 ευρώ/MWh, τον Δεκέμβριο άγγιξε τα 15,58 ευρώ/MWh και τον Ιανουάριο υπολογίζεται ότι θα εκτινασσόταν στα 32,96 ευρώ/Mwh, πάντα μεσοσταθμικά, εάν δεν είχε παρέμβει η ΡΑΕ θεσπίζοντας πλαφόν στα 40 ευρώ/Mwh.
Εξόφληση τιμολογίων
Στο μεταξύ, όπως ανακοινώθηκε αρμοδίως, συνεχίζεται η εξόφληση των τιμολογίων για παραγωγή από ΑΠΕ Ιουνίου 2016, με νέες εντολές προς τις τράπεζες, οπότε και θα εξοφληθούν 240 πάρκα πληρωτέου ποσού έως 399.442,16 ευρώ (94% των εγκαταστάσεων με παραγωγή τον μήνα Ιούνιο). Η εγκατεστημένη ισχύς Μονάδων ΑΠΕ στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα έφθανε τον Δεκέμβριο του 2016 το 29,33% του συνόλου. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας), πλέον στη χώρα μας είναι εγκατεστημένα 2374,3 MW αιολικών πάρκων, με τον μεγαλύτερο όγκο να βρίσκεται στη Στερεά Ελλάδα (736,75MW) και να ακολουθεί η Πελοπόννησος (453,9MW) και η Αν. Μακεδονία Θράκη (298,65MW). Ως προς τις εταιρείες, στην κορυφή της ελληνικής αγοράς παραμένει η Τέρνα Ενεργειακή, ακολουθεί η Ρόκας Ibedrola, η ΕΛΤΕΧ Άνεμος, η EdF, η Enel, η Euroenergy, η Eren, η Protergia, ενώ η 10άδα κλείνει με τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες και την ENTEKA. Τα τελευταία 12 χρόνια έχουν κατασκευαστεί αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 1.893,4 MW, με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης της αγοράς κοντά στα 158 MW. Η χειρότερη τριετία της αγοράς πάντως ήταν από το 2012 έως το 2014, όταν οι νέες εγκαταστάσεις δεν ξεπέρασαν τα 115 MW τον χρόνο.
Βουλή: Προώθηση μικρών υδρο- ηλεκτρικών έργων
Απολύτως αναγκαία θεωρεί η Βουλή των Ελλήνων την προώθηση της ανάπτυξης των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων και την άρση των αντεπιστημονικών αδειοδοτικών εμποδίων. Αναφερόμενος, ειδικότερα, στη δημοσιοποίηση της Έκθεσης της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΕΣΜΥΕ) σημειώνει ότι διαπιστώνεται η συμβατότητα των ΜΥΗΕ με τα Σχέδια Διαχείρισης και την Οδηγία 60/2000, αναγνωρίζονται και αναδεικνύονται τα πολλαπλά πλεονεκτήματα των ΜΥΗΕ και τα πολλαπλάσια αντισταθμιστικά οφέλη σε σχέση με τις άλλες ΑΠΕ και καταγράφεται το υπερβολικά αυστηρό πλαίσιο αδειοδότησης, ως λόγος για την υστέρηση στην ανάπτυξη των ΜΥΗΕ στην χώρα μας. Θεωρείται, δε, αναγκαία η έναρξη της διαδικασίας δίκαιης εξέτασης και ανάκλησης από τη ΡΑΕ των αδειών παραγωγής που λόγω σημαντικών προβλημάτων και περιορισμών είναι αδύνατη η υλοποίησή τους, με σκοπό την άρση της στρέβλωσης που προκύπτει από την εικόνα των εκατοντάδων αδειών παραγωγής οι οποίες έχουν εκδοθεί, έτσι ώστε να ξεκαθαρίσει ο «μικροϋδροηλεκτρικός» χάρτης της χώρας, να μειωθεί σημαντικά το πλήθος των δεσμευμένων υδατορευμάτων, να αποφορτιστούν περιβαλλοντικά μεγάλες περιοχές της χώρας και να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των φερόμενων προς υλοποίηση έργων.
