Του Γιώργου Φωκιανού
[email protected]
Η πραγματικότητα που επιβάλλει η κλιματική αλλαγή συνδυάζεται με την αυξανόμενη ζήτηση για φυσικό αέριο ως μεταβατικό στάδιο από τον άνθρακα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας δημιουργεί υποχρεώσεις και απαιτητικά χρονοδιαγράμματα για τα κράτη που γυρίζουν την πλάτη στο πετρέλαιο. Συγχρόνως όμως ανοίγει παράθυρο ευκαιρίας για επενδύσεις σε χώρες – κόμβους όπως η Ελλάδα.
Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, καθώς βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο των κρατών, η ζήτηση ενέργειας αυξάνεται. Στο πλαίσιο αυτό, η Διεθνής Οργάνωση Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι περίπου 20 τρισεκατομμύρια δολάρια θα χρειαστούν μέχρι το 2040 για επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.
Παράλληλα, το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) αύξησε το ρόλο στο διεθνές εμπόριο με 9% ανά χρόνο την περίοδο 2015-2018. Η ζήτηση επεκτείνεται εξαιτίας των χαμηλών τιμών και της μετάβασης από τον άνθρακα στο αέριο που υποστηρίζεται από την Ευρώπη (αυξανόμενες τιμές CO2) και την Ασία (πολιτικές για την ποιότητα του αέρα).
Σημειώνεται πως η ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου, είναι ο μεγαλύτερος παγκόσμιος εισαγωγέας, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει το 53% του φυσικού αερίου, που χρειάζεται και το οποίο το 2019 αναμένεται να φθάσει τα 530bcm. Από αυτό το 45% εισάγεται από τη Ρωσία, το 25% από τη Νορβηγία μέσω αγωγών και το 25% είναι LNG.
Σύμφωνα με την IEA, σήμερα τα ορυκτά καύσιμα συμμετέχουν κατά 81% στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα και το 2040 προβλέπεται πως θα αποτελούν το 74% της ενεργειακής αγοράς. Την ίδια ώρα η έκθεση Energy Outlook 2019, καταγράφει πως η παγκόσμια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας θα αυξηθεί από 3Btoe (δισ. τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου) το 2017 σε 4.5Btoe το 2040, πράγμα που σημαίνει αύξηση κατά 50%.
Αυτοί οι αριθμοί υποδεικνύουν τον ζωτικό ρόλο του φυσικού αερίου, τουλάχιστον τις επόμενες δύο δεκαετίες. Παράλληλα, η παραγωγή φυσικού αερίου στην Ευρώπη αναμένεται να «καεί» γρηγορότερα από την κατανάλωση. Συνεπώς, απαιτείται αύξηση των εισαγωγών φυσικού αερίου για την κάλυψη του ανοίγματος της ζήτησης.
Ενεργειακή πύλη η Ελλάδα
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα επιδιώκει να γίνει η πύλη της Ε.Ε. για τον Νότιο Διάδρομο Αερίου, υλοποιώντας τον Trans Adriatic Pipeline (ΤΑP). Επιπλέον, η χώρα μας προέβλεψε τη διασύνδεση IGB ως αγωγό μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, όπου σε συνεργασία με άλλες υφιστάμενες και προγραμματισμένες διασυνδέσεις, ο IGB θα παρέχει στην ευρύτερη περιοχή πρόσβαση – μέσω της Ελλάδας – στον ΤΑΡ και σε LNG από ελληνικές εγκαταστάσεις.
Υποστηρίζει, εξάλλου, την ανάπτυξη του αγωγού EastMed. Το έργο περιλαμβάνει αγωγό 12bcm (δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο), με τις τεχνολογικές εξελίξεις να κάνουν πιθανή την άυξηση της χωρητικότητάς του στα 16bcm/έτος. Η Κομισιόν χορήγησε επιπλέον 34,5 εκατομμύρια ευρώ για τη συγχρηματοδότηση της ανάπτυξης του σχεδίου.
Eπίσης, η Ελλάδα έχει προωθήσει τη στρατηγική της Ε.Ε. για LNG υποστηρίζοντας την αναβάθμιση του τερματικού σταθμού LNG της Ρεβυθούσας κατά 70% και του νέου πλωτού Σταθμού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη (FSRU).
Τέλος, η Ελλάδα έχει προωθήσει την περιφερειακή ενεργειακή συνεργασία, δημιουργώντας στρατηγική σχέση εκτός από την Κύπρο, με το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Ενεργειακή ασφάλεια, απολιγνιτοποίηση
Μιλώντας χθες στο συνέδριο του Economist στη Λευκωσία, ο Γιάννης Μανιάτης, πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας αναφέρθηκε στην ανάπτυξη των υποδομών στην Ελλάδα ώστε να καταστεί «αναπόσπαστο μέρος της ενεργειακής ασφάλειας της ΝΑ Ευρώπης».
Μεταξύ άλλων, επικαλέστηκε «τέσσερις σημαντικές συμφωνίες» τις οποίες ενέκρινε πρόσφατα η ελληνική Βουλή για τα δικαιώματα εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Κρήτη και το Ιόνιο. «Οι εταιρείες που εμπλέκονται πιστοποιούν τη σημασία αυτών των συμφωνιών: Total, Exxon Mobil, Repsol και Ελληνικά Πετρέλαια».
Από την πλευρά του, ο Ντον Μπάγκλεϊ, αντιπρόεδρος για Ευρώπη, Ρωσία, Κασπία, Μ. Ανατολή και Β. Αφρική, της ExxonMobil International δήλωσε πως «ένας στους τέσσερις δεν έχει πρόσβαση σε ηλεκτρισμό, γεγονός που διαμορφώνει τεράστια δυναμική ζήτησης για ενέργεια τα χρόνια που θα ακολουθήσουν».
Στο πλαίσιο αυτό, στάθηκε στα οφέλη της πρόσβασης σε φυσικό αέριο και μίλησε για την ανάγκη μεγάλων επενδύσεων την επόμενη 20ετία, επικαλούμενος τις προβλέψεις για την πορεία της ζήτησης. Αναφέρθηκε δε στη δραστηριότητα της εταιρείας στη ΝΑ Μεσόγειο και ειδικότερα στην Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο, με έμφαση στο κοίτασμα «Γλαύκος»: 5 έως 8 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου.
Την εικόνα που διαμορφώνεται στην παγκόσμια αγορά ενέργειας και τον μετασχηματισμό που βρίσκεται σε εξέλιξη περιέγραψε ο αντιπρόεδρος Β. Αφρικής του τομέα Μ. Ανατολής και Β. Αφρικής της Total Exploration & Production Ελίας Κασσίς, τονίζοντας πάντως ότι το πετρέλαιο θα συνεχίσει να κατέχει σημαντικό μερίδιο στο ενεργειακό μείγμα – 25% έως το 2040. Σημείωσε δε ότι θα συνεχίσει η ανοδική τάση του φυσικού αερίου, όπως και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οι οποίες θα καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας ανάπτυξης στον τομέα. Στάθηκε άλλωστε στην παράμετρο της κλιματικής αλλαγής ως πηγή «επανάστασης» στην αγορά ενέργειας.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση έχει πει πως στόχος στην Ελλάδα είναι η πλήρης απολιγνιτοποίηση της χώρας έως το 2028, την ώρα που το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργειας και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) προβλέπει το ποσοστό πράσινης ενέργειας να ανέλθει στο 35% το 2030, αντί 31% που ήταν ο αρχικός στόχος και 17% που είναι σήμερα.
