Όρια, ανοχή και αμοιβαία κατανόηση σε κόσμους αντίθετους

© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη

Το μυθιστόρημα «Η εγγονή» του Μπέρνχαρντ Σλινκ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική, σε μετάφραση Απόστολου Στραγαλινού.

Καλοκαίρι του 1964. Μια φοιτήτρια από το ανατολικό τμήμα του Βερολίνου και ένας φοιτητής από το δυτικό ερωτεύονται. Εκείνος τη βοηθά να αποδράσει από την Ανατολική Γερμανία και ζουν μαζί. Μόνο μετά τον θάνατο της Μπίργκιτ, ο εβδομηντάχρονος, πλέον, Κάσπαρ ανακαλύπτει το μυστικό που η σύζυγός του έκρυβε μια ολόκληρη ζωή: πίσω στη χώρα της είχε αφήσει μια κόρη.

Ο Κάσπαρ αναλαμβάνει να κάνει αυτό που πάντα ήθελε η Μπίργκιτ, αλλά ποτέ της δεν κατάφερε: να ψάξει για τη χαμένη της κόρη. Η αναζήτηση μετατρέπεται σ’ ένα ταξίδι στο παρελθόν, με τις πληγές και τις ουλές που προκάλεσαν η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας, η επανένωση και η «προσαρμογή» της στη Δύση. Ο Κάσπαρ την εντοπίζει παντρεμένη σε μια κοινότητα νεοναζί στην επαρχία· έχει μια δεκατετράχρονη κόρη, την Ζίγκρουν, που    θα αναγνωρίσει στο πρόσωπό του τον παππού της κι εκείνος την εγγονή του. Αν και οι κόσμοι τους είναι πολύ διαφορετικοί, ο Κάσπαρ -βιβλιοπώλης στο επάγγελμα, είναι αποφασισμένος να παλέψει για τη σχέση τους. Έχει όμως το δικαίωμα να επέμβει στη ζωή της εγγονής του και στο ακροδεξιό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει;

«“Νομίζεις ότι, αν μου κάψετε το αυτοκίνητο επειδή πουλάω τα λάθος βιβλία, θα σταματήσω; Τι ανοησίες είναι αυτές, Ζίγκρουν! Η ζωή είναι αλλού. Η ζωή είναι μουσική και εργασία. Σπούδασε, μάθε κάτι στα παιδιά, γιάτρεψε τους άρρωστους ή χτίσε σπίτια ή παίξε σε κοντσέρτα – είσαι ευφυής, είσαι δυνατή, αξιοποίησέ το. Κανείς δεν θα φέρει πίσω την Ανατολική Πρωσία και τη Σιλεσία. Η Γερμανία δεν θα μεγαλώσει, αλλά ούτε πολύ μικρή είναι, ούτε και την έχουν κατακλύσει ξένοι από κάθε σημείο του ορίζοντα. Και είναι απαραίτητοι, διαφορετικά ποιος θα μαζέψει τα σπαράγγια, ποιος θα τρυγήσει και ποιος θα σφάξει τα γουρούνια; Αν αρχίσει το αγρόκτημα του πατέρα σου να είναι παραγωγικό και ο πατέρας σου χρειαστεί έναν εργάτη για τη γη και βρει μόνο έναν ξένο, θα τον πάρει. Θα πρέπει να μάθει γερμανικά, να τηρεί τους νόμους όπως όλοι οι άλλοι, και αν το πράττει, πού είναι το πρόβλημα; Αν κάποιος ζει σαν εθνικιστής Γερμανός ή απλώς Γερμανός ή ξένος Γερμανός, αν ο γάμος τελείται μεσαιωνικά στο λιβάδι ή γιορτάζεται στην εκκλησία ή αν οι Εβραίοι σπάνε ποτήρια κάτω από τη χουπά, και τι μ’ αυτό; Άσε τους ανθρώπους να ζήσουν όπως θέλουν, άσ’ τους να ζήσουν”. Το ξέσπασμά του τον έκανε να νιώθει αμηχανία, αλλά του έκανε καλό. Αναζήτησε στο πρόσωπο της Ζίγκρουν επιδοκιμασία ή περισυλλογή, αλλά προτού μπορέσει να διαβάσει το πρόσωπό της, εκείνη κατέβασε το κεφάλι […]  καθόταν μόνο με το κεφάλι χαμηλωμένο και τα χέρια στο τραπέζι, σαν να ήταν στο πιάνο και να είχε μόλις διακόψει για λίγο το παίξιμό της».

Ο Σλινκ θίγει με δεξιοτεχνία το ζήτημα των ορίων, της ανοχής και της αμοιβαίας κατανόησης στις σχέσεις, σε δύο κόσμους ιδεολογικά αντίθετους.