Το μυθιστόρημα «Κάτω από την επιφάνεια» της Ντέιζι Τζόνσον κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, σε μετάφραση Μαρίας Βαρδοπούλου.
Οι λέξεις ήταν πάντοτε σημαντικές για την Γκρέτελ. Ως παιδί, ζούσε με τη μητέρα της σε ένα πλοιάριο και μαζί είχαν επινοήσει μία διάλεκτο που χρησιμοποιούσαν μόνο οι δυο τους. Όμως έχουν να συναντηθούν δεκαέξι χρόνια. Οι αναμνήσεις έχουν πια ξεθωριάσει. Τώρα η Γκρέτελ εργάζεται ως λεξικογράφος, ενημερώνοντας λήμματα, όπως ταιριάζει στη μοναχική της φύση. Ώσπου ένα τηλεφώνημα από το νοσοκομείο διακόπτει την απομόνωσή της.
«Η μνήμη σου δεν είναι πια ευθύγραμμη, παρά μια σειρά από μπλεγμένους κύκλους, που άλλοτε συγκλίνουν κι άλλοτε απομακρύνονται. […]
Η φθορά έχει κάνει ήδη τη δουλειά της. Ξεχνάς που άφησες τα παπούτσια σου ενώ τα φοράς. Πέντ’ έξι φορές την ημέρα με κοιτάς και με ρωτάς ποια είμαι ή μου λες να φύγω, να φύγω. Θέλεις να μάθεις πώς βρέθηκες εδώ, στο σπίτι μου. Σου εξηγώ ξανά και ξανά. Ξεχνάς πώς σε λένε ή που είναι το μπάνιο. […] Με φωνάζεις μες στη νύχτα, κι όταν έρχομαι τρέχοντας, με ρωτάς τι θέλω εκεί. Δεν είσαι εσύ η Γκρέτελ, μου λες. Η κόρη μου η Γκρέτελ ήταν άγρια και όμορφη. Δεν είσαι εσύ αυτή.
Κάποιες μέρες ξέρεις ακριβώς ποιες είμαστε και οι δύο. […]
Πού και πού εκείνες οι παλιές λέξεις ξανατρυπώνουν μέσα μας και μας διαλύουν. Είναι λες και τίποτα δεν έχει αλλάξει, λες και ο χρόνος δεν έχει πια κανένα νόημα. Έχουμε επιστρέψει στο παρελθόν, είμαι δεκατριών κι εσύ είσαι η φρικτή, η υπέροχη, η τρομερή μητέρα μου. Ζούμε σ’ ένα πλοιάριο στο ποτάμι και κατέχουμε λέξεις που κανένας άλλος δεν κατέχει. Μια ολόκληρη γλώσσα δική μας. Μου λες ότι ακούς το νερό να φισφιρίζει. Σου απαντώ πως δεν υπάρχει ποτάμι εδώ κοντά, παρότι μερικές φορές το ακούω κι εγώ. Μου λες πως θες να φύγω, ότι έχεις ανάγκη λίγο μοναχόχρονο. Σου απαντώ πως είσαι στριγγλοβιόλα, και γίνεσαι έξω φρενών ή γελάς μέχρι δακρύων».
Η Γκρέτελ ανακαλεί τον κρυφό κώδικα επικοινωνίας της παιδικής της ηλικίας και αρχίζει σιγά σιγά να θυμάται: την άγρια περίοδο που πέρασε στο ποτάμι, το παράξενο αγόρι που είχε έρθει να μείνει μαζί τους κάποιον χειμώνα και το αλλόκοτο πλάσμα –τον κλέφτη του καναλιού;– που κινούνταν μέσα στο νερό κι όλο πλησίαζε απειλητικά. Στο τέλος, η ηρωίδα δεν έχει άλλη επιλογή παρά να γυρίσει πίσω.
Η Ντέιζι Τζόνσον ανασκευάζει τον αρχαιοελληνικό μύθο του Οιδίποδα, τοποθετώντας την τολμηρή ιστορία της σε ένα άγνωστο περιβάλλον της σύγχρονης Αγγλίας. Το «Κάτω από την επιφάνεια» μιλά για την οικογένεια, την ταυτότητα, την αγάπη, το πεπρωμένο –οι λέξεις του αναστατώνουν και συγκινούν.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
