Του Μιχάλη Σακέλλη
Ο κ. Μιχάλης Σακέλλης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ).
Οταν μιλάμε για την ακτοπλοΐα μας πρέπει να γνωρίζουμε ότι μιλάμε για τη βιωσιμότητα των νησιών μας, τη διατήρηση και αύξηση του πληθυσμού τους και την τουριστική ανάπτυξη και την οικονομία της χώρας μας. Υπολογίζεται ότι μέσω αμέσων και εμμέσων επιδράσεων η ακτοπλοΐα συμμετέχει στο ΑΕΠ με 12,9 δισ. ή 7,3% και συνεισφέρει σε όρους απασχόλησης με 284.000 θέσεις εργασίας ή κατά το 53% της απασχόλησης στα νησιά μας. Το μεταφορικό έργο των ακτοπλοϊκών πλοίων (πλην πορθμείων) ξεπέρασε το 2017 τους 16 εκατ. επιβάτες και τα 610.000 φορτηγά οχήματα ή 8 εκατ. τόνους εμπορευμάτων, ειδών διατροφής και υλικών.
Η μεγάλη σημασία των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών διαχρονικά δεν αξιολογήθηκε σωστά. Επίσης επικρατεί σύγχυση σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα των ακτοπλοϊκών μας συγκοινωνιών, οι οποίες θεωρούνται δημόσιες όταν θέλουμε να επιβάλουμε υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας και ιδιωτικές όταν υπάρχουν προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Η διαχρονική αδιαφορία της πολιτείας για τις λιμενικές μας υποδομές και η εφαρμογή για δεκαετίες και μέχρι το 2002 ενός αναχρονιστικού θεσμικού πλαισίου, καθώς και ο κρατικός παρεμβατισμός επιβράδυναν κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.
Παρ’ όλα αυτά και εν όψει της απελευθέρωσης των υπηρεσιών και εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 3577/ 92, το 2004, οι εταιρείες από το 2000 με δικές τους πρωτοβουλίες και κεφάλαια επένδυσαν εγκαίρως σε νέες ναυπηγήσεις και αγορές πλοίων, με αποτέλεσμα σήμερα να διαθέτουμε έναν από τους πλέον σύγχρονους ακτοπλοϊκούς στόλους στην Ευρώπη, προσφέροντας ποιοτικές υπηρεσίες.
Την περίοδο 2009-2011 η ακτοπλοΐα μας αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα με συσσωρευμένες ζημιές που έφτασαν το 1,1 δισ. ως αποτέλεσμα της ελληνικής και πετρελαϊκής κρίσης. Παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα των εταιρειών βελτιώθηκαν το 2015 και το 2016, οι συσσωρευμένες ζημιές του κλάδου της περιόδου 2009-2016 είναι σημαντικές και ξεπερνούν τα 900 εκατ. ευρώ.
Το 2017 οι τιμές των καυσίμων αυξήθηκαν κατά 38% και επηρέασαν αρνητικά τα αποτελέσματα του κλάδου.
Σε ό,τι αφορά το μεταφορικό έργο πρέπει να σημειώσουμε ότι σταθεροποιήθηκε το 2014 μετά από μία πενταετία συνεχούς πτώσης, γεγονός σημαντικό αλλά πολύ μακριά από το να κερδίσουμε την απώλεια του μεταφορικού έργου, η οποία υπολογίζεται με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2009-2016) σε 3 εκατ. επιβάτες.
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η ακτοπλοΐα μας μπαίνει σε μία πολύ δύσκολη περίοδο. Δυστυχώς οι τιμές των καυσίμων το 2018 βαίνουν αυξανόμενες, ενώ το 2020 θα αυξηθούν κατά 40% περίπου, λόγω της υποχρεωτικής κατανάλωσης οικολογικότερων καυσίμων.
Το θέμα αυτό είναι σοβαρό λόγω των αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να παρουσιαστούν στην κίνηση και στον τουρισμό των νησιών.
Για τη διατήρηση του υψηλού επιπέδου των υπηρεσιών που προσφέρονται σήμερα και για να δοθεί η δυνατότητα αντιμετώπισης των σοβαρών προβλημάτων που παρουσιάζονται από την εξάρτηση των αποτελεσμάτων των εταιρειών από το κόστος των καυσίμων και την ανεξέλεγκτη πορεία του, είναι απαραίτητο:
- Να μειωθούν οι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν στην ακτοπλοΐα στα επίπεδα των συντελεστών που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
- Η αναθεώρηση του θεσμικού μας πλαισίου, που επεξεργάζεται η συσταθείσα επιτροπή από το ΥΝΑ, να βασιστεί στην περαιτέρω απελευθέρωση των υπηρεσιών και στην απαλλαγή των εταιρειών μας από υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας στα πρότυπα και των άλλων μέσων μεταφοράς.
- Να δημιουργηθούν ισχυρά επιχειρηματικά σχήματα ικανά για νέες επενδύσεις και ανάπτυξη.
- Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για τη μελέτη και υλοποίηση των απαραίτητων λιμενικών έργων.
- Να ληφθούν μέτρα για τη δίκαιη κατανομή των κρατικών επιχορηγήσεων μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων μέσων μεταφοράς ούτως ώστε να βελτιωθούν οι υπηρεσίες που προσφέρονται στα μικρά νησιά μας.
Τα υφιστάμενα προβλήματα δεν λύνονται από τη μία ημέρα στην άλλη γιατί είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής λανθασμένων πολιτικών πολλών δεκαετιών με ευθύνη όχι μόνο της πολιτείας αλλά και του κλάδου μας. Συνεπώς χρειάζεται πολλή και σοβαρή δουλειά για να διασφαλίσουμε τα κεκτημένα και να δημιουργήσουμε προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης.
Κατά περίεργο τρόπο οι ακτοπλοϊκές υπηρεσίες στη χώρα μας θεωρούνται δεδομένες με αποτέλεσμα για πολλές δεκαετίες να μην έχουμε ασχοληθεί σοβαρά με τα προβλήματα που υπάρχουν και δεν λύνονται. Τούτο αποδεικνύεται και από τις ανεπαρκείς λιμενικές μας υποδομές για τις οποίες δεν θα πάψουμε να λέμε ότι, αν δεν πάρουμε άμεσα τα κατάλληλα μέτρα, αν δεν γίνουν σοβαρές επενδύσεις και αν δεν προγραμματιστούν τα σωστά έργα, θα αποτελέσουν ένα μεγάλο και ανυπέρβλητο αρνητικό παράγοντα στην ανάπτυξη των θαλάσσιων συγκοινωνιών μας.
Σήμερα βρισκόμαστε σε συνεχή και καλόπιστο διάλογο με το υπουργείο Ναυτιλίας, συμμετέχουμε σε ομάδες εργασίας και έχουμε καταθέσει τις προτάσεις μας οι οποίες ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι δεν θα μείνουν στα χαρτιά.
