Του Κώστα Δεληγιάννη
Ενώπιον μιας ιστορικής ανακάλυψης βρίσκεται η φυσική, αν επιβεβαιωθεί το πρόσφατο μήνυμα που ανάρτησε στο Twitter ο Λόρενς Κράους, βραβευμένος κοσμολόγος από το πολιτειακό πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
Με βάση τον Κράους, το πείραμα Advanced LIGO στις ΗΠΑ κατάφερε να ανιχνεύσει για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα. Αν και ο ίδιος δεν συμμετέχει στο πείραμα, στο μήνυμά του επικαλείται ανεξάρτητες πηγές, σύμφωνα με τις οποίες οι δύο ανιχνευτές του Advanced LIGO στην Ουάσιγκτον και τη Λουιζιάνα κατέγραψαν όντως τέτοια σήματα, με συνέπεια να επιβεβαιωθεί πειραματικά τη μοναδική πρόβλεψη της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας που δεν είχε επαληθευτεί μέχρι σήμερα.
Τα βαρυτικά κύματα περιγράφηκαν πριν από έναν αιώνα από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο οποίος υποστήριξε πως κάθε επιταχυνούμενο σώμα προκαλεί τέτοιες διαταραχές στο χωροχρονικό συνεχές, που διαδίδονται με την ταχύτητα του φωτός. Το πρόβλημα ωστόσο είναι πως κατά κανόνα πρόκειται για πολύ ασθενείς διαταραχές, γεγονός που κάνει δύσκολη την άμεση ανίχνευσή τους.
Ένας βασικός λόγος είναι πως η έντασή τους εξαρτάται από τη μάζα του σώματος που τα προκάλεσε, με συνέπεια να είναι πρακτικά αμελητέα ακόμη και στην περίπτωση που προέρχονται από την κίνηση ενός πλανήτη.
Επιπλέον, καθώς διαδίδονται, η αλληλεπίδρασή τους με την ύλη που συναντούν εξασθενεί, όσο μακρύτερα βρίσκονται από την πηγή.
Χαρακτηριστικό είναι πως στην πρώτη φάση του πειράματος, που διήρκεσε από το 2002 έως το 2010, ολοκληρώθηκε χωρίς επιτυχία, παρόλο που προσπάθησε να καταγράψει βαρυτικά κύματα από βίαια κοσμικά γεγονότα, όπως τη σύγκρουση δύο αστέρων νετρονίων ή μελανών οπών.
Έτσι, οι υπεύθυνοι αποφάσισαν να το αναβαθμίσουν, δαπανώντας 200 εκατ. δολάρια για βελτιώσεις του εξοπλισμού των ανιχνευτών. Εξοπλισμός που 10πλασίασε την ευαισθησία του πειράματος και, σύμφωνα με τον Κράους, άνοιξαν τον δρόμο για τις ιστορικές μετρήσεις.
Αν ευσταθεί ο ισχυρισμός του Αμερικανού κοσμολόγου, τότε δεν είναι υπερβολή να ισχυρισθεί κανείς πως η επιστημονική ομάδα του πειράματος έχει ήδη «κλείσει» το επόμενο Νόμπελ φυσικής. Παράλληλα, με την ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων, οι ερευνητές θα αποκτήσουν ένα ακόμη ισχυρό εργαλείο για τη μελέτη του σύμπαντος, και πιο συγκεκριμένα των κοσμικών δομών από τα οποία αυτά προήλθαν.
Πάντως, αν και είναι πιθανό το πείραμα να έχει όντως ανιχνεύσει βαρυτικά κύματα, παρόλο που τέθηκε σε λειτουργία τον Σεπτέμβριο, οι υπεύθυνοί του δεν επιβεβαίωσαν τους ισχυρισμούς του Κράους.
Έτσι, μιλώντας στο περιοδικό Science, το μέλος της ομάδας και καθηγήτρια στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα Γκαμπριέλα Γκοννζάλες δήλωσε πως δεν έχει ολοκληρωθεί το τρέχον στάδιο συλλογής δεδομένων, ενώ οι επιστήμονες δεν έχουν καν ακόμη ολοκληρώσει την επανεξέταση των μετρήσεων που συγκεντρώθηκαν στο πρώτο χρονικό διάστημα λειτουργίας των ανιχνευτών.
