«Πράσινο φως» έλαβε αυτή την εβδομάδα (19 Φεβρουαρίου) η πρώτη αποστολή λήψης δειγμάτων από φεγγάρι του Άρη, καθώς η αποστολή ΜΜΧ εγκρίθηκε από την ιαπωνική κυβέρνηση για να αποτελέσει πρόγραμμα της διαστημικής υπηρεσίας της χώρας, JAXA.
Μέχρι πρότινος η αποστολή ήταν στο στάδιο Pre-Project, όπου η έμφαση ήταν στην έρευνα και ανάλυση (πχ προσομοίωση προσεδαφίσεων για τη βελτίωση των σχεδίων διαστημοπλοίων). Πλέον στόχος θα είναι η ανάπτυξη λογισμικού και υλισμικού για την αποστολή. Ο Γιασουχίρο Καβακάτσου, Project Manager, πραγματοποίησε σχετική παρουσίαση στο υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας για την αποστολή.
Το διαστημόπλοιο της αποστολής MMX (Martian Moon eXploration) προορίζεται για εκτόξευση το 2024 και θα επισκεφθεί τα δύο φεγγάρια του Άρη, τον Φόβο και τον Δείμο. Ο Φόβος επελέγη για επιχειρήσεις στην επιφάνειά του, με το διαστημόπλοιο να προσεδαφίζεται για ώρες προκειμένου να πάρει δείγμα τουλάχιστον 10 γραμμαρίων. Στη συνέχεια το διαστημόπλοιο θα εγκαταλείψει το σύστημα του Άρη και θα επιστρέψει το δείγμα στη Γη, ολοκληρώνοντας το πρώτο πλήρες ταξίδι στο σύστημα του Άρη.
Ο Άρης παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για την επιστημονική κοινότητα ως πιθανός κατοικήσιμος πλανήτης, καθώς και επειδή θεωρείται πως στο μακρινό παρελθόν το περιβάλλον του μπορεί να θύμιζε αυτό της Γης σε ένα βαθμό- πχ με παρουσία ωκεανών στην επιφάνεια, ενώ νερό ίσως να υπάρχει ακόμα και σήμερα κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη. Ωστόσο για να γίνει κατανοητή η εξέλιξη του Άρη και η ανάπτυξη της κατοικησιμότητας της Γης, πρέπει να εξακριβωθεί πώς ακριβώς ο Άρης απέκτησε το νερό του.
Οι στέρεοι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος θεωρείται πως κινούνται σε τροχιές πολύ κοντά στον Άρη για να διατήρησαν ρευστά κατά τον σχηματισμό τους. Ως εκ τούτου, νερό και οργανικά στοιχεία θεωρείται πως κατέφθασαν μέσω κομητών και αστεροειδών που σχηματίστηκαν στις ψυχρότερες ζώνες του εξώτερου ηλιακού συστήματος. Η απόσταση στην οποία το νερό μπορεί να παγώσει είναι γνωστή ως «snow line»- σημείο μετάβασης αμέσως μετά την τροχιά του Άρη. Οπότε, ο Άρης βρίσκεται, κατά κάποιον τρόπο, στην «πύλη» της άφιξης νερού στο εσώτερο ηλιακό σύστημα, και ίχνη αυτών των αφίξεων μπορεί να υπάρχουν στο σύστημα του Άρη.
Ένα τέτοιο αποτύπωμα ίσως να υφίσταται στη σύσταση των φεγγαριών. Ο σχηματισμός των δύο φεγγαριών του Άρη αποτελεί λόγο διαφωνιών στην επιστημονική κοινότητα. Με διαμέτρους 23 και 12 χλμ αντίστοιχα, ο Φόβος και ο Δείμος μοιάζουν με αστεροειδείς, και ίσως να αιχμαλωτίστηκαν από τη βαρύτητα του Άρη καθώς κινούνταν προς το εσωτερικό του συστήματός μας από τη ζώνη αστεροειδών. Εναλλακτικά, τα φεγγάρια ίσως σχηματίστηκαν εξαιτίας μιας μεγάλης πρόσκρουσης με τον Άρη. Αυτό θα καθιστούσε τα φεγγάρια «κάψουλες» με απομεινάρια από το πρώιμο αρειανό περιβάλλον, αποκαλύπτοντας πώς το νερό ερχόταν και έφευγε από το σύστημα του κόκκινου πλανήτη. Βασικός στόχος της αποστολής ΜΜΧ θα είναι η διερεύνηση της προέλευσης των φεγγαριών μέσω εξερεύνησης εξ αποστάσεως και επιστροφής δείγματος για ανάλυση σύστασης. Όποιο και αν είναι το τελικό συμπέρασμα, σίγουρα θα παρέχει στοιχεία για τον τρόπο που έφτασε το νερό στους εσώτερους πλανήτες.
Ο Φόβος επελέγη για λήψη δειγμάτων επειδή υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για αυτών, ως μεγαλύτερο από τα δύο φεγγάρια, κάτι που βοηθά στην εύρεση του καλύτερου σημείου για προσεδάφιση και λήψη δειγμάτων. Επίσης, έχει περιοχές που υποδεικνύουν δύο διαφορετικές συστάσεις, ενώ ο Δείμος έχει μόνο μία. Αυτό, με τη σειρά του, δείχνει ότι ίσως τα δείγματα από τον Φόβο να περιέχουν περισσότερα στοιχεία από ό,τι από τον Δείμο. Επιπροσθέτως, η τροχιά του, που είναι πιο κοντά στον Άρη, σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να υπάρχει πάνω του υλικό που εκτινάχθηκε από την επιφάνεια στον Άρη, κάτι που θα αποτελούσε μια επιπλέον πηγή πληροφοριών για την εξέλιξη του Άρη.
Η αποστολή ΜΜΧ είναι εξοπλισμένη με 11 όργανα, τέσσερα από τα οποία θα παρέχονται από διεθνείς εταίρους, όπως η NASA, η ESA, η CNES (Γαλλία) και η DLR (Γερμανία).
