Σύμφωνο συμβίωσης θα μπορούν να συνάψουν πλέον και τα ομόφυλα ζευγάρια με βάση τη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργού Δικαιοσύνης Νικ. Παρασκευόπουλου, που αναρτήθηκε για διαβούλευση.
Όπως επισημαίνει το υπουργείο Δικαιοσύνης, επτά χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση συμφώνου συμβίωσης που απέκλειε τα ζευγάρια του ίδιου φύλου και ενάμιση χρόνο μετά τη σχετική καταδίκη της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, παρουσιάζεται ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που ρυθμίζει τις σχέσεις συμβίωσης όσων ζευγαριών το επιλέξουν.
Οι βασικοί άξονες του νέου νόμου:
- Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια και η άρση της διάκρισης που είχε εισαγάγει ο προηγούμενος νόμος, η οποία οδήγησε στην καταδίκη της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
- Η αναγνώριση των οικογενειακών σχέσεων μεταξύ των μερών του συμφώνου. Όπως έχει αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι οικογενειακοί δεσμοί δεν δημιουργούνται μόνο μέσα από το γάμο, αλλά και μέσα από άλλες σχέσεις, αναγνωρισμένες από τον νόμο ή και όχι.
- Η προώθηση της ιδιωτικής αυτονομίας, δηλαδή του σεβασμού της ιδιωτικής βούλησης των μερών. Τα μέρη μπορούν να ρυθμίσουν τις περιουσιακές τους σχέσεις, σύμφωνα όμως με τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, διατηρώντας σε μεγαλύτερο βαθμό την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, εφόσον το επιθυμούν, ακόμη και σε κληρονομικά θέματα. Εάν ωστόσο δεν το επιλέξουν, έχουν πλήρη δικαιώματα, περιουσιακά και κληρονομικά.
- Η ανάγκη προστασίας των οικογενειακών σχέσεων και εμπέδωσης της αρχής της ισότητας στις διαπροσωπικές σχέσεις των μερών. Ο νέος νόμος αντιλαμβάνεται τα δύο μέρη ως ισότιμα, αλλά δεν παραβλέπει την κοινωνική πραγματικότητα που απαιτεί την προστατευτική παρέμβαση του νομοθέτη. Έτσι, ορισμένα κρίσιμα ζητήματα ρυθμίζονται με αναγκαστικού δικαίου διατάξεις. Για παράδειγμα, τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου κ.λπ.
- Ο νέος νόμος επιδιώκει ισορροπία μεταξύ της ιδιωτικής αυτονομίας και της ανάγκης προστασίας των οικογενειακών σχέσεων, με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Πρόκειται μεν για μια σύμβαση, δημιουργούνται ωστόσο οικογενειακές σχέσεις μεταξύ αυτών που την συνάπτουν.
- Αναγνωρίζονται στα μέρη δικαιώματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν είχαν, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απόλαυση της οικογενειακής ζωής, αλλά και ο σεβασμός της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανεξαρτήτως σεξουαλικού προσανατολισμού. Όπως επισημαίνει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην πλειονότητα των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα άτομα που συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης αποκτούν καθεστώς παρόμοιο με αυτό των έγγαμων και πρόσβαση σε πλήθος δικαιωμάτων.
