O ρόλος της κεντρικής διακυβέρνησης και η αλληλεπίδραση με τις περιφέρειες της χώρας, καθώς και τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι βέλτιστες πρακτικές αξιοποίησης, αποτελούν αντικείμενο των εργασιών συνεδρίου του Economist, με θέμα “Governance and Regional Arteries for Growth”, που διεξάγεται σήμερα και αύριο στην Πελοπόννησο.
John Andrews, Consultant Editor, The Economist
Για ένταση μεταξύ περιφερειακής αυτοδιοίκησης και κεντρικής κυβέρνησης μίλησε από το βήμα της πρώτης μέρας ο Consultant Editor του Economist και πρόεδρος του συνεδρίου John Andrews, ο οποίος έκανε αναφορά στα δημοψηφίσματα στη Σκωτία και για το Brexit αλλά και την περίπτωση της Καταλονίας στην Ισπανία και της Λομβαρδίας στην Ιταλία. Τόνισε ότι οι σχέσεις περιφέρειας και κέντρου είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η Ευρώπη πρέπει να προσπαθήσει πάνω σε αυτό.
Πέτρος Τατούλης, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου
«Χωρίς την περιφερειακή ολοκλήρωση δεν μπορεί να επιτευχθεί η παγκοσμιοποίηση», επεσήμανε κατά την ομιλία του ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης. Σχετικά με τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, τόνισε ότι δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μειωθεί, ενώ εκτίμησε ότι η εξειδίκευση αυτού του προϋπολογισμού αποτελεί μια θαυμάσια ευκαιρία ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Για «την κατάσταση στην οποία κρατιέται» η Ελλάδα, είπε χαρακτηριστικά, η ευθύνη δεν είναι μόνο της Ελλάδας αλλά όλων των συμβαλλομένων μερών. Τόνισε ότι η χώρα θέλει ρηξικέλευθες πολιτικές, αλλαγή πλεύσης και πάνω απ’ όλα ανασυγκρότηση του πολιτικού κόσμου. «Δεν μπορεί η χώρα να πηγαίνει σήμερα σε μια λογική αντιπαραθέσεων, πολλές φορές στείρων και άγονων, μεταξύ του πολιτικού κόσμου», υπογράμμισε ο κ. Τατούλης.
Επιπροσθέτως, τόνισε ότι «δεν μπορείς να μεταρρυθμίσεις μια μεγάλη μεταρρύθμιση που αποτελεί κανόνα για τη χώρα. Η θέσπιση της περιφερειακής εξουσίας είναι ένα νέο δεδομένο για τη χώρα με διάρκεια 7 έτη. Έχει δείξει εξαιρετικά αποτελέσματα και δεν μπορείς σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα να μιλάς για μεταρρύθμιση. Ασφαλώς, ωστόσο, απαιτείται μια σωστή αξιολόγηση της λειτουργίας του θεσμού για τη βελτίωση του θεσμικού του πλαισίου». «Θέλουμε ουσιαστικά η βελτίωση του θεσμού να μας δώσει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε το περιβάλλον που έχουν και οι άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες», προσέθεσε ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου.
Γιώργος Κατρούγκαλος, Αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών
Η πρώτη προτεραιότητα της Ελλάδας αυτήν τη στιγμή είναι να «γυρίσει σελίδα» με μια «καθαρή έξοδο» από τα προγράμματα διάσωσης και επιστρέφοντας επιτυχώς στις αγορές στο τέλος του καλοκαιριού, διεμήνυσε από το βήμα του συνεδρίου ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος.
«Αμέσως μετά, είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε σκληρά για να διορθώσουμε τις διαρθρωτικές και θεσμικές αδυναμίες, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που μας εμπόδισαν μέχρι τώρα να παραδώσουμε έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη για τις οικονομίες, τις περιφέρειες, τις κοινωνίες και τους πολίτες μας», προσέθεσε ο κ. Κατρούγκαλος.
Στο πλαίσιο αυτό, μίλησε για την ανάγκη συλλογικής ανάπτυξης αποτελεσματικών, βιώσιμων και ανταγωνιστικών οικονομιών, βασισμένων στη γνώση, την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και την πληροφορία, «ώστε να παραδώσουμε κοινωνική συνοχή, να δημιουργήσουμε νέες δουλειές, να διευκολύνουμε την είσοδο νέων ανθρώπων στην αγορά εργασίας και να προσφέρουμε μια αίσθηση κατεύθυνσης και αξιοπρέπειας για τους Ευρωπαίους πολίτες και τις κοινωνίες γενικότερα».
Κωνσταντίνος Αγοραστός, Πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και Περιφερειάρχης Θεσσαλίας
Η διακυβέρνηση είναι το ζητούμενο και το διακύβευμα σήμερα, τόνισε o Κωνσταντίνος Αγοραστός, πρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στην Ελλάδα της αυτοδιοίκησης ως Ελλάδα της δικαιοσύνης, της συνεργασίας, της αποτελεσματικότητας. «Το πιο εύκολο πράγμα ήταν να βρίσκουμε εχθρούς και να τα φορτώνουμε όλα, η κοινωνία να καταρρέει, τα προβλήματα να αυξάνονται, να συσσωρεύονται οι συγκρούσεις και να δημιουργούμε ένα κοινωνικό αυτοματισμό», συνέχισε ο κ. Αγοραστός.
«Εμείς δεν παραιτηθήκαμε, αλλά προσπαθήσαμε, προσαρμοστήκαμε και πετύχαμε, νικήσαμε». Ο κ. Αγοραστός τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός «απρόσωπου δημοσίου», ούτως ώστε να μειωθεί ο βαθμός εξάρτησης, διαφθοράς, συναλλαγής. Ενώ τόνισε ότι: «Η διακυβέρνηση είναι η μεγάλη επανάσταση που πρέπει να κάνουμε, εάν θέλουμε η χώρα να πάει μπροστά». Σύμφωνα με τον κ. Αγοραστό, οι περιφέρειες έχουν αποδείξει ότι μπορούν να πετύχουν συνέργειες και αποτελεσματική διαχείριση, σε συνεργασία με τους Δήμους, για την απορρόφηση των κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας. «Δεν χρειάζεται η μετρολογία των Μνημονίων, χρειάζεται ελληνικό, εθνικό σχέδιο, βασισμένο στις ανάγκες, τις λειτουργίες και τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας», έκλεισε ο κ. Αγοραστός.
John Bruton, πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας
Εννέα παράγοντες ως καθοριστικούς για την αναπτυξιακή προοπτική της Ευρώπης παρέθεσε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του o πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας John Bruton. Στο πλαίσιο αυτό, στάθηκε στην ηλικιακή διάρθρωση και στο εκπαιδευτικό επίπεδο του ενεργού πληθυσμού. Επιπλέον, στη δυνατότητα ενσωμάτωσης τεχνολογίας, καθώς και στις προκλήσεις για τη μελλοντική στρατηγική εμπορικής πολιτικής.
«Η περιφερειακή πολιτική μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη, αλλά μπορεί επίσης να την εμποδίσει», παρατήρησε ο κ. Bruton. Παράλληλα, επέστησε την προσοχή στις πιέσεις που ασκεί το μεταναστευτικό ζήτημα και συγχρόνως επεκτάθηκε στην ανάγκη μεταφοράς πόρων και δυνάμεων σε τομείς υψηλής παραγωγικότητας.
Paolo Scaroni, Αναπληρωτής Πρόεδρος, Rothschild Group
«Η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να εστιάσει στη διαφοροποίηση όχι μόνο των πηγών εφοδιασμού αλλά επίσης των διαδρομών διαμετακόμισης, και η Ελλάδα έχει να κερδίσει από αυτήν την προσπάθεια», διαπίστωσε o αναπληρωτής πρόεδρος του Rothschild Group Paolo Scaroni.
Ο ίδιος στάθηκε στο γεγονός ότι το αέριο της Κασπίας θα διοχετευθεί στην Ευρώπη μέσω του λεγόμενου Νότιου Διαδρόμου, διασχίζοντας την Τουρκία, την Ελλάδα και τα Βαλκάνια, για να καταλήξει στο εσωτερικό της ευρωπαϊκής αγοράς.
«Θα είναι μια ευκαιρία τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις χώρες διέλευσης», τόνισε ο κ. Scaroni, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «η θέση της Ελλάδας έχει βελτιωθεί τους τελευταίους 24 μήνες, αποτελώντας ένα αυξανόμενα σημαντικό αντίβαρο στην Τουρκία».
Γκίκας Χαρδούβελης, Πρώην Υπουργός Οικονομικών
«Η μεταρρύθμιση είναι η λέξη – κλειδί για να αναπτυχθούν οι οικονομίες. Είναι επίσης η λέξη – κλειδί για να επιβιώσει η Ευρωζώνη», τόνισε o πρώην υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης.
Ο κ. Χαρδούβελης ανέλυσε την ευρωπαϊκή «ενισχυμένη» εποπτεία μετά το τέλος του ελληνικού προγράμματος και, μεταξύ άλλων, απηύθυνε το ερώτημα «θα συνεχίσει η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωζώνης τα επόμενα 10 χρόνια;», για να απαντήσει «μόνο αν μεταρρυθμιστεί και παραμείνει δημοσιονομικά συνετή».
Ο ίδιος παρατήρησε, σε επίπεδο Ευρωζώνης, ότι η Γαλλία, η Ιταλία και ο ευρωπαϊκός νότος υποστηρίζουν επιπρόσθετους μηχανισμούς διαμοιρασμού ρίσκου και σταθεροποίησης μέσω ισχυρότερης διακυβέρνησης, την ώρα που η Γερμανία, η Ολλανδία και άλλες χώρες ανησυχούν για τον ηθικό κίνδυνο αντιπροτείνοντας ισχυρότερη επιβολή δημοσιονομικών κανόνων και πειθαρχίας της αγοράς.
Lamia Kamal–Chaoui, Διευθύντρια του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων,
Περιφερειών και Πόλεων, ΟΟΣΑ
Στρατηγικές για την αύξηση της απασχόλησης στις περιφέρειες παρουσίασε κατά την ομιλία της στο συνέδριο η διευθύντρια του Κέντρου Επιχειρηματικότητας, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, Περιφερειών και Πόλεων του ΟΟΣΑ Lamia Kamal-Chaoui. Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε την ανάγκη αποφυγής αντικινήτρων για τις επιχειρήσεις σε εμπορεύσιμους τομείς και υπογράμμισε τη σημασία προώθησης εμπορικών δραστηριοτήτων με όχημα πρακτικές όπως τα clusters.
Παράλληλα, ξεχώρισε τη σημασία διασφάλισης επαρκούς παροχής δεξιοτήτων και υποστήριξης εργασιακής κινητικότητας για την προσαρμογή σε σοκ. Επιπλέον, τάχθηκε υπέρ της ενθάρρυνσης των περιφερειών στον ανταγωνισμό με βάση τα πλεονεκτήματα σε τοπικό επίπεδο έναντι του φορολογικού ανταγωνισμού.
Kevin Featherstone, Καθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και Ευρωπαϊκής Πολιτικής,
έδρα «Ελευθέριος Βενιζέλος», LSE
«Μπορεί να μεταρρυθμιστεί η Ευρωζώνη; Όχι ιδιαίτερα», συμπέρανε o καθηγητής Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών και Ευρωπαϊκής Πολιτικής της έδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος» του LSE Kevin Featherstone, εκφράζοντας την άποψη αφενός ότι δεν υφίσταται η αναγκαία ενότητα ανάμεσα στα κράτη – μέλη και αφετέρου ότι δεν υπάρχουν τα εργαλεία για τη διαχείριση των μεταρρυθμίσεων σε εθνικό επίπεδο.
Ο κ. Featherstone υποστήριξε πως είναι απίθανο να επιλυθούν τα ζητήματα που σχετίζονται με τον ηθικό κίνδυνο και την κατανομή των βαρών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ζητήματα που κατά τη γνώμη του συνιστούν εκκρεμότητες του Μάαστριχτ.
Πρόσθεσε δε ότι η Ευρωζώνη «δεν έχει ξεκινήσει πραγματικά να αντιμετωπίζει τους βαθύτερους περιορισμούς της σύγκλισης που αφορά τα κράτη με αδύναμους θεσμούς», καταλήγοντας στη διαπίστωση ότι τα βήματα που αναμένεται να ληφθούν το τρέχον έτος δεν θα είναι αρκετά και άρα «δεν είναι σαφές αν ή πότε η Ευρώπη θα μπορέσει να φτάσει στο σημείο που θα αλλάξει το παιχνίδι».
Ronald Hall, Επικεφαλής σύμβουλος, ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκή Επιτροπή
«H Κομισιόν εργάζεται με τις περιφέρειες σε στοχευμένες περιφερειακές και τοπικές επενδυτικές ανάγκες, κενά δεξιοτήτων και ρυθμιστικά εμπόδια», τόνισε κατά την ομιλία του o επικεφαλής σύμβουλος της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ronald Hall, ο οποίος έκανε λόγο για ανάπτυξη στρατηγικών «έξυπνης» εξειδίκευσης.
Απώτερος στόχος, σύμφωνα με τον κ. Hall, οι περιφέρειες να εντοπίσουν τον τρόπο με τον οποίο θα κινητοποιήσουν αλυσίδες αξίας και θα ενισχύσουν ιδιωτικές επενδύσεις. Ο ίδιος στάθηκε στην ενθάρρυνση της καινοτομίας υψηλής τεχνολογίας αλλά και της ευρείας καινοτομίας σε παραδοσιακούς τομείς.
Ο κ. Hall παρέθεσε στοιχεία του Regional Innovation Scoreboard της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με τα οποία το ποσοστό των περιφερειών της Ε.Ε. που θεωρούνται ηγέτες καινοτομίας ανέρχεται σε 24%. «Μόνο μία στις 10 περιφέρειες έχει εντατικό τομέα R&D φτάνοντας τον στόχο του 3% του ΑΕΠ ως δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης έως το 2020».
Ο ίδιος σημείωσε ότι στην Ελλάδα οι εντοπισμένοι τομείς προς υποστήριξη από την ευρωπαϊκή πολιτική είναι ο αγρο-διατροφικός τομέας, η υγεία και τα φαρμακευτικά, το ICT, η ενέργεια, το περιβάλλον και η βιώσιμη ανάπτυξη, οι μεταφορές, οι κατασκευές, ο τουρισμός, καθώς και ο πολιτισμός και οι δημιουργικές βιομηχανίες.
Bojan Markovic, Αναπληρωτής Διευθυντής Οικονομικών, Πολιτικής και Διακυβέρνησης, EBRD
Στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στην Ελλάδα αναφέρθηκε ο Αναπληρωτής Διευθυντής Οικονομικών, Πολιτικής και Διακυβέρνησης Bojan Markovic. Τόνισε ότι η περιφερειακή παράμετρος είναι πολύ σημαντική για την EBRD. Επεσήμανε ότι η αύξηση της παραγωγικότητας μέσω της καινοτομίας είναι αυτή που μπορεί να ωθήσει την ανάπτυξη στις περιφέρειες της Ελλάδας και γενικώς της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, σχολίασε ότι οι τράπεζες βασίζονται κυρίως στο ιστορικό πίστωσης, αλλά αυτό δεν ευνοεί τις καινοτόμους επιχειρήσεις, ενώ τα άυλα περιουσιακά στοιχεία δεν είναι εύκολο να μετατραπούν σε εγγυητικά μέσα. Γ
ι’ αυτό θα πρέπει, τόνισε, να καταβληθεί προσπάθεια για προώθηση και άλλων χρηματοδοτικών μέσων, όπως είναι τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, ενώ θα πρέπει να αναπτυχθεί επίσης η χρηματοδότηση έργου. Ο ρόλος των ευρωπαϊκών ταμείων θα συνεχίσει να είναι σημαντικός για μεγάλο χρονικό διάστημα, εκτίμησε ο κ. Markovic, ενώ έδωσε έμφαση σε σχετικά με τη χρηματοδότηση προγράμματα του EBRD σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο.
Hubert Cottogni, Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων
Από τη μία πλευρά, έλλειψη χρηματοδότησης. Από την άλλη πλευρά, αφθονία υψηλά καταρτισμένων επαγγελματιών. Με τον τρόπο αυτόν, ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων Hubert Cottogni, περιέγραψε το πλαίσιο μέσα στο οποίο υλοποιείται η πρωτοβουλία EquiFund στην Ελλάδα.
Εννέα venture capital και ιδιωτικά equity funds, ύψους 400 εκατ. ευρώ, έχουν κινητοποιηθεί στο πλαίσιο της συνέργειας του European Investment Fund και του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, με όχημα start-ups και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι πηγές χρηματοδότησης κατανέμονται ως εξής: 4 στο πεδίο της καινοτομίας, 2 στο αρχικό στάδιο επιχειρηματικότητας και 3 στο παράθυρο ανάπτυξης.
Ο κ. Cottogni αναφέρθηκε στις προοπτικές που διανοίγονται μέσα από τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, τονίζοντας ότι με τις κατάλληλες συνέργειες το συνολικό ποσοστό θα μπορούσε να ανέλθει στο συνολικό ποσό των 500 εκατ. ευρώ το επόμενο διάστημα.
«Να εισφέρουμε καινοτομία και στις πολιτικές. Αγαπητές Βρυξέλλες, ακούστε την αγορά», διεμήνυσε ο κ. Cottogni.
