του Δημήτρη Χατζηνικόλα
Μάχη με το χρόνο πρέπει να δώσει η ελληνική κυβέρνηση, μετά τη χθεσινή συμφωνία των «28» με την Τουρκία για τη μείωση των προσφυγικών ροών, αφενός για να «εκκενώσει» την Ειδομένη και το λιμάνι του Πειραιά -θέμα άμεσης προτεραιότητας, σύμφωνα με όσα είπε χθες στις Βρυξέλλες ο Έλληνας πρωθυπουργός-, αφετέρου για να ανταποκριθεί στα συμφωνηθέντα και να οργανώσει τα hot spot και τα διάσπαρτα κέντρα προσωρινής διαμονής ανά την επικράτεια, τόσο για τους 47.000 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα όσο και γι’ αυτούς που θα έρθουν στο μέλλον.
Πρόκειται σαφώς για ένα πολύ δύσκολο έργο κάτι που επεσήμανε και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ λέγοντας ότι «η Ευρώπη και κυρίως η Ελλάδα πρέπει να ολοκληρώσει τιτάνιο έργο».
Τι θα γίνει με όσους περνούν το Αιγαίο από αύριο;
Με βάση τα συμφωνηθέντα από αύριο Κυριακή όσοι πρόσφυγες και μετανάστες φτάνουν στα ελληνικά νησιά θα καταγράφονται από τις ελληνικές αρχές και θα επαναπροωθούνται στην Τουρκία όπου όσοι δικαιούνται και αιτούνται ασύλου θα μπαίνουν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης.
Σύμφωνα με τη συμφωνία το σχέδιο 1 προς 1, (δηλαδή για κάθε πρόσφυγα που θα επιστρέφεται από την Ελλάδα προς την Τουρκία, ένας άλλος θα μετεγκαθίσταται σε χώρα μέλος της Ε.Ε.) προβλέπει ότι η διαδικασία επιστροφής θα γίνεται την ίδια μέρα.
Τι θα κερδίσει η Ελλάδα σε τεχνικό προσωπικό και κονδύλια;
Για τον σκοπό αυτόν η Ελλάδα έχει δεχθεί την παρουσία Τούρκων παρατηρητών στα ελληνικά νησιά, όπως και η Τουρκία Ελλήνων στα παράλιά της. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί να δουλέψουν 4.000 άνθρωποι για αυτή τη συμφωνία ενώ το κόστος θα φτάσει έως και σε 300 εκατ. ευρώ.
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας θα έρθουν στη χώρα μας 2.300 άτομα από την Ευρώπη για να προσφέρουν τεχνική βοήθεια στην Ελλάδα, ενώ σύμφωνα με τον κ. Γιούνκερ ήδη χθες εγκρίθηκε κονδύλιο 30 εκατ. ευρώ για τον ελληνικό στρατό που βοηθά τους πρόσφυγες και συνολικά έχουν διατεθεί έως τώρα 188 εκατ. ευρώ. Στόχος της συμφωνίας είναι να έχουμε 6.000 μετεγκαταστάσεις το μήνα.
Έχει «ταβάνι« η χθεσινή συμφωνία;
Ναι, σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό κινούμαστε στα πλαίσια της συμφωνίας που υπήρξε από το 2015. Στο Συμβούλιο που έγινε τον Σεπτέμβρη του 2015, πάρθηκε η απόφαση για 160.000 άτομα προς μετεγκατάσταση από Ελλάδα και Ιταλία και στην απόφαση που αφορά την επανεγκατάσταση από την Τουρκία, άλλων 72.000 με την εθελοντική όμως αυτήν τη φορά συμμετοχή των κρατών-μελών.
Είναι προφανές ότι εδώ βρίσκεται η πρώτη και πιο μεγάλη σκιά της χθεσινής συμφωνίας αφού η συμφωνία εκείνη ουδέποτε υλοποιήθηκε και ουδείς γνωρίζει αν αυτό θα γίνει τώρα και ειδικά σε εθελοντική βάση. Η ελληνική πλευρά αθροίζει τα δύο νούμερα, ωστόσο στη χθεσινή συμφωνία δεν υπάρχει κάποια δέσμευση ότι δεν εγκαταλείπεται το σχέδιο υποχρεωτικής μετεγκατάστασης στις χώρες μέλη της Ε.Ε.
Τι θα γίνει με τους 47.000 πρόσφυγες που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα;
Θα πρέπει να περιμένουν την υλοποίηση της πρώτης συμφωνίας για τη μετεγκατάσταση 160.000 προσφύγων από Ελλάδα και Ιταλία.
Τι έγινε με τα ενταξιακά κεφάλαια της Τουρκίας;
Από τα πέντε ενταξιακά κεφάλαια που απαιτούσε να ανοίξουν η Τουρκία τελικά θα ανοίξει μόνο ένα, το 33ο (αφορά τον προϋπολογισμό και το είχε παγώσει το 2007 η Γαλλία) για το οποίο η Κύπρος δεν εξέφρασε αντιρρήσεις.
Φτάνουν όλα τα παραπάνω;
Όχι, για να υλοποιηθεί η συμφωνία απαιτούνται αλλαγές στη νομοθεσία της Τουρκίας για να χαρακτηρισθεί ασφαλής τρίτη χώρα, ενώ θα πρέπει να στελεχωθούν τα hot spot των ελληνικών νησιών με δικαστικό αστυνομικό και άλλο προσωπικό από ολόκληρη την Ευρώπη.
Ο ίδιος ο κ. Τσίπρας είπε χθες ότι «η ζωή θα δείξει αν η συμφωνία θα εφαρμοστεί», ενώ και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ δήλωσε πως «dεν πρέπει να έχουμε ουτοπίες, να πιστεύουμε ότι αυτά που συμφωνήσαμε είναι αρκετά».
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι της συμφωνίας;
H πολυπλοκότητά της. Για παράδειγμα για να δικαιούται ασύλου ένας πρόσφυγας πρέπει να περνά το Αιγαίο με κίνδυνο της ζωής του, να καταγράφεται και μετά να επαναπροωθείται στην Τουρκία περιμένοντας την μετεγκατάστασή του, όχι στη χώρα της αρεσκείας του, αλλά σε όποια χώρα θα τον δεχθεί. Κάτι τέτοιο δεν είναι διόλου βέβαιο ότι θα αποτρέψει τους πρόσφυγες από τα να επιχειρούν να φτάσουν παράνομα στη Γερμανία. Για τους παράτυπους μετανάστες είναι βέβαιο ότι θα αναζητήσουν άλλους δρόμους ώστε να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό.
Επιπροσθέτως η απροθυμία πολλών κρατών-μελών να δεχθούν πρόσφυγες στο έδαφός τους. Και τέλος σε ό,τι αφορά στην εσωτερική πολιτική επικαιρότητα μετά τη χθεσινή συμφωνία θα είναι πολύ δύσκολο για τον κ. Τσίπρα να δεχθεί μια παραίτηση του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα, αφού πολλά είναι αυτά που πρέπει να γίνουν. Συνεπώς ο κ. Τσίπρας από το βράδυ της ερχόμενης Τρίτης και μετά τη συζήτηση στη Bουλή για τη διαφθορά και τη διαπλοκή έχει να λύσει ένα πολύ μεγάλο γρίφο: πώς θα πείσει τον πρόεδρο των ΑΝΕΛ και υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο να μην επιμείνει στο αίτημά του για παραίτηση του κ. Μουζάλα και κυρίως πώς θα συνεργαστούν οι δύο άνδρες τα υπουργεία των οποίων σηκώνουν το κύριο βάρος του προσφυγικού.
