Με το «Νέο Δρόμο του Μεταξιού» η Κίνα διευρύνει την ακτίνα επιρροής της. Όποιος θέλει να συμμετάσχει όμως στο μεγαλόπνοο σχέδιο της χώρας πρέπει να υπογράψει μια συμφωνία με αρκετές «παγίδες».
Η Κίνα χτίζει μια νέα διεθνή τάξη πραγμάτων. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε έναν καινούργιο τύπο διεθνών σχέσεων» δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι ενώπιον εκπροσώπων του τύπου στο περιθώριο τη επετειακής συνεδρίασης του Εθνικού Κογκρέσου του Λαού.
Η περίοδος δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Οι ΗΠΑ, η κατεξοχήν υπερδύναμη για πολλές δεκαετίες, αφήνουν ελεύθερο πεδίο δράσης στην Κίνα παγκοσμίως εξαιτίας της πολιτικής προστατευτισμού του Ντόναλντ Τραμπ.
Στο επίκεντρο της δημιουργίας μιας νέας διεθνούς τάξης πραγμάτων προς το συμφέρον της Κίνας βρίσκεται ο «Νέος Δρόμος του Μεταξιού». Πρόκειται για επενδύσεις δισεκατομμυρίων στον οικονομικό και εμπορικό κλάδο μεταξύ Κίνας και Ευρώπης, Αφρικής, Λατινικής Αμερικής αλλά και Ασίας. Το φιλόδοξο γεωστρατηγικό εγχείρημα του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνκγ προωθείται σαν μια ιδεολογική καμπάνια. Και είναι σίγουρα πολύ ελκυστικό. Όμως οι Ευρωπαίοι έχουν αρκετούς ενδοιασμούς. Τα σχέδια αυτά δεν πληρούν συχνά διεθνείς προδιαγραφές και πάχουν από έλλειψη διαφάνειας, κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος ή ανοιχτών διαγωνισμών.
Και το σημαντικότερο: όποιος θέλει να συμμετάσχει πρέπει να υπογράψει κατ’ αρχήν μια «δήλωση προθέσεων». Πάνω από 80 κράτη έχουν υπογράψει ήδη, ενώ μεταξύ αυτών βρίσκονται και πολλά κράτη της ανατολικής Ευρώπης που προσβλέπουν σε επενδύσεις. «Οι Κινέζοι θέλουν οπωσδήποτε να υπογράψει και μια χώρα της δυτικής Ευρώπης» υποστηρίζει ευρωπαίος αξιωματούχος, για συμβολικούς λόγους, όπως εξηγεί.
Ούτε η Τερέζα Μέι υπέγραψε
Πάντως τον Ιανουάριο ο πρόεδρος τη Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αρνήθηκε να υπογράψει το σχετικό κινεζικό έγγραφο και εξέφρασε ανοιχτά τις αμφιβολίες του για τον «Δρόμο του Μεταξιού». Το Πεκίνο δυσαρεστήθηκε και αρνήθηκε έτσι να κλείσει την πολυαναμενόμενη συμφωνία για την Airbus.
Ακόμη και η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερέζα Μέι, που μετά το Brexit θα χρειαστεί οπωσδήποτε μια διμερή εμπορική συμφωνία με την Κίνα, δεν θέλησε να συνδράμει στο κινεζικό σχέδιο κατά την τελευταία της επίσκεψη στο Πεκίνο. «Οι Βρετανοί δεν προτίθενται να υπογράψουν το κείμενο υπό την παρούσα μορφή του» ανέφερε σχετικά ευρωπαίος διπλωμάτης.
Το επίμαχο έγγραφο δεν αναφέρεται όμως μόνο στις οικονομικές συμφωνίες αλλά περιέχει και πολλές πολιτικές «παγίδες». Συγκεκριμένα γίνεται λόγος για «σεβασμό των καίριων συμφερόντων». Ως τέτοια η χώρα εννοεί νησιά και τμήματα της Ανατολικής και Νότιας Κινεζικής Θάλασσας, τα οποία διεκδικεί. Το 2016 πάντως το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο της Χάγης είχε απορρίψει τις εν λόγω εδαφικές διεκδικήσεις της Κίνας ως παράνομες.
Οι χώρες πάντως που υπογράφουν τη συμφωνία δεσμεύονται να στηρίξουν την Κίνα στον ΟΗΕ. Και εδώ τίθεται το ερώτημα ποια στάση θα τηρεί ένα κράτος που έχει υπογράψει αυτή τη συμφωνία όταν για παράδειγμα η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ασκεί κριτική στην Κίνα για παραβιάσεις στο πεδίο αυτό. Η Κίνα ζητά τέλος από τις χώρες που συνυπογράφουν την επίμαχη συμφωνία «πρακτική συνεργασία», κάτι που στο Πεκίνο σημαίνει με απλά λόγια ότι οι χώρες αυτές καλούνται να κάνουν τα στραβά μάτια στις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Την ίδια ώρα πάντως και προκειμένου να κάνει πιο ελκυστική την πρωτοβουλία της χώρας του, ο υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι διαβεβαιώνει ότι όλες οι χώρες-εταίροι θα είναι ισότιμες και ότι «καμία δεν θα κυριαρχήσει σε αυτή τη διαδικασία».
