Επιμέλεια: Σταυρούλα Παπαβασιλείου, Μαρία Πετειναράκη
Για επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης στην Ελλάδα, περίπου επτά χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στο καθεστώς των μνημονίων, κάνει λόγο το πρακτορείο Reuters. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, το ποσοστό της φτώχειας στην Ελλάδα αυξάνεται, όπως σε καμία άλλη χώρα της Ε.Ε.
Ύστερα από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 αρκετές χώρες της Ευρωζώνης στράφηκαν προς διεθνείς δανειστές. Η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος ακολούθησαν προγράμματα διάσωσης και επέστρεψαν σε ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας τους. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με την Ελλάδα. Όπως αναφέρει το Reuters, τα χρήματα των δανειστών απέτρεψαν την χρεοκοπία, ωστόσο, οι πολιτικές λιτότητας που συνόδευσαν τα προγράμματα διάσωσης βοήθησαν να βαθύνει η ύφεση.
Η Ελλάδα δεν είναι το φτωχότερο μέλος της Ε.Ε. Το ποσοστό της φτώχειας είναι υψηλότερο στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, με την Ελλάδα να ακολουθεί στην τρίτη θέση με 22,2% του πληθυσμού να αντιμετωπίζει σοβαρή στέρηση υλικών αγαθών το 2015.
Κι ενώ τα ποσοστά των πρώην κομμουνιστικών βαλκανικών κρατών έχουν μειωθεί δραματικά -κατά σχεδόν ένα τρίτο στην περίπτωση της Ρουμανίας- το ποσοστό φτώχειας στην Ελλάδα έχει σχεδόν διπλασιαστεί από το 2008. Συνολικά στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό έχει υποχωρήσει από το 8,5 στο 8,1% την ίδια περίοδο.
Η ανεργία έχει υποχωρήσει από το ρεκόρ του 28% σε 23%, ωστόσο, όπως τονίζει το Reuters, το ποσοστό αυτό παραμένει το υψηλότερο στην Ε.Ε. Από την αρχή της κρίσης το ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί κατά 25% και χιλιάδες επιχειρήσεις έχουν κλείσει.
Πάνω από 75% των νοικοκυριών είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται την περασμένη χρονιά, σύμφωνα με την μελέτη των ΓΣΕΒΕΕ και MARC. Το ένα τρίτο των νοικοκυριών έχει τουλάχιστον ένα μέλος άνεργο και το 40% δήλωσε ότι έχει περιορίσει τα έξοδα για φαγητό.
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη διαρκώς αυξανόμενος είναι ο αριθμός των πολιτών που δυσκολεύονται να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.
Τα στοιχεία αυτά γίνονται ευκολότερα αντιληπτά σε μέρη όπως η Τράπεζα Τροφίμων του δήμου Αθηναίων, όπου δεκάδες πολίτες περιμένουν τη σειρά τους για να παραλάβουν τα τρόφιμα που τους αντιστοιχούν. Είναι δικαιούχοι καθώς ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με εισοδήματα κάτω των 370 ευρώ τον μήνα.
«Τεράστιες οι ανάγκες»
Η Δήμητρα, συνταξιούχος, λέει ότι δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα έφτανε στο σημείο να ζει από τις διανομές τροφίμων: λίγο ρύζι, δύο πακέτα μακαρόνια, ένα πακέτο ρεβίθια, λίγους χουρμάδες και ένα κουτί γάλα για ένα μήνα.
Όπως σχολιάζει το Reuters, στα 73 της χρόνια, η Δήμητρα, που κάποτε βοηθούσε η ίδια τους άπορους μέσω του Ερυθρού Σταυρού, είναι μία ακόμη περίπτωση ανάμεσα στον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό Ελλήνων πολιτών που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.
«Δεν είχε περάσει ποτέ από το μυαλό μου», λέει η Δήμητρα, που αρνήθηκε να δημοσιευθεί το επίθετό της λόγω του «στίγματος» που συνοδεύει τους ανθρώπους που ζουν από τα συσσίτια. «Ζούσα λιτά. Ποτέ δεν πήγα διακοπές. Τίποτα, τίποτα, τίποτα».
Τώρα πια περισσότερα από τα μισά χρήματα από τα 332 ευρώ που κερδίζει τον μήνα πηγαίνουν στο ενοίκιο για ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα στην Αθήνα. Τα υπόλοιπα πάνε στους λογαριασμούς.
«Οι ανάγκες είναι τεράστιες» τονίζει η Ελένη Κατσούλη, υπεύθυνη του εν λόγω προγράμματος και συμπληρώνει «Περίπου 11.000 οικογένειες -26.000 άτομα- είναι εγγεγραμμένες, ενώ το 2012 ήταν 2.500 και το 2014 ήταν 6.000. Περίπου 5.000 εγγεγραμμένοι είναι παιδιά».
Πολλά ράφια και ψυγεία στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας παραμένουν άδεια. Οι διανομές βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση με τις δωρεές πολιτών και επιχειρηματιών.
«Ανησυχούμε γιατί δεν γνωρίζουμε αν θα είμαστε σε θέση να καλύψουμε τις ανάγκες αυτών των ατόμων», λέει η κ. Κατσούλη και συμπληρώνει: «Υπάρχουν οικογένειες με μικρά παιδιά που δεν έχουν καν γάλα».
«Φυτοζωούμε»
Σε εστιατόριο για άπορους της Εκκλησίας της Ελλάδος 400 γεύματα σερβίρονται καθημερινά σε διάστημα 2 ωρών.
Η Εύα Αγκισαλάκη, πρώην εκπαιδευτικός που εργάζεται εκεί ως εθελόντρια, δηλώνει στο Reuters ότι δεν έχει καταφέρει να πάρει σύνταξη καθώς η σύμβασή της έληξε όταν το όριο συνταξιοδότησης ανέβηκε στα 67 έτη και δεν κατάφερε να βρει άλλη δουλειά. Από τη σύνταξη του συζύγου της που έχει μειωθεί στα 600 από 980 ευρώ βοηθά και τις οικογένειες των παιδιών της.
Ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες που προσφέρει εθελοντικά, η κ. Αγκισαλάκη λαμβάνει τρόφιμα για εκείνη και την οικογένειά της. «Φυτοζωούμε», λέει καθώς καθαρίζει ένα τραπέζι. «Απλώς υπάρχουμε. Οι περισσότεροι Έλληνες απλώς υπάρχουν», συμπληρώνει.
Η υπεύθυνη του εστιατορίου, Ευαγγελία Κώνστα, λέει ότι ο αριθμός των πολιτών που τρώνε εκεί έχει διπλασιαστεί τα τελευταία δύο χρόνια και η εκκλησία συχνά καλύπτει και τα έξοδα του ρεύματος και του νερού ορισμένων οικογενειών.
«Τα πράγματα χειροτερεύουν, δεν βελτιώνονται και αυτό αντικατοπτρίζεται στις ανάγκες των ανθρώπων», λέει η κ. Κώνστα και σημειώνει ότι «υπάρχουν άτομα που δεν έχουν ούτε ένα ευρώ».
Τα λόγια της έρχονται να επιβεβαιώσουν οι εικόνες με τους αστέγους στους δρόμους της Αθήνας.
«Βλέπεις τα ίδια πρόσωπα, αλλά και νέα», λέει ο Φάνης Τσόνας συνιδρυτής της «Ιθάκης», υπηρεσίας κινητού πλυντηρίου για αστέγους.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς που να μην φοβάται το μέλλον» λέει η κ. Δήμητρα, ενώ σφίγγει στα χέρια της τη σακούλα με τα τρόφιμα που μόλις παρέλαβε.
