Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Αν κάτι χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ είναι το μέγεθος. Όλα μεγάλα. Κing size η οικοδομική, η στρατιωτική, η πολιτιστική -την οποία συχνά παραβλέπουμε- δύναμη. Μεγάλες και οι προσδοκίες που καλλιεργούνται κάποιες φορές από τις επισκέψεις του ενοίκου του Λευκού Οίκου. Πόσο συμβαδίζουν, όμως, οι προσδοκίες με τον πραγματισμό των Αμερικανών, έναν πραγματισμό ενστικτώδη και αναγκαστικό, μια βιωμένη εμπειρία κι όχι μια εγκεφαλική κατασκευή;
Οι επισκέψεις είναι σαν τα χρήματα. Έχουν όποια αξία τους δίδουν οι συναλλασσόμενοι, αν και το σημαντικό στις επισκέψεις είναι αυτές καθαυτές. Η επίσκεψη είναι το μήνυμα. Βέβαια, στην Αμερική της δράσης, της vita activa, όπου όλα αποσυντίθενται και ανασυντίθενται μέσω της πράξης, αυτό ίσως ηχεί αφάνταστα ευρωπαϊκό. Περιμένοντας το πρακτικό αποτέλεσμα της επίσκεψης Ομπάμα στην Αθήνα, η «Ν» ανατρέχει στο ιστορικό αρχείο της εφημερίδας για τις επισκέψεις τριών Αμερικανών προέδρων στην Ελλάδα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.
14-15 Δεκεμβρίου 1959
Εποχή Ψυχρού Πολέμου. Ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ήταν ό πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που επισκέπτεται την Ελλάδα. Η υποδοχή ήταν κάτι παραπάνω από θερμή. Αποθεωτική. «Όλαι αι τάξεις της αθηναϊκής κοινωνίας και όλα τα κόμματα, εις μίαν σπάνιαν έξαρσιν ομοφωνίας και εθνικής ενότητος μετάσχουν ενεργώς και με ενθουσιασμόν». Χαρακτηριστικό «του αληθινού ψυχικού λουτρού» το κλείσιμο των καταστημάτων. «Οι εμπορικοί Σύλλογοι καθώρισαν γενικόν σημαιοστολισμόν των καταστημάτων και κλείσιμον αυτών κατά την υποδοχήν, ήτοι το απόγευμα μέχρι τας 5.30, ίνα δυνηθούν οι έμποροι και το προσωπικόν όπως προσέλθουν εις αυτήν». Στη διαδρομή από το αεροδρόμιο έως την Αθήνα πλήθη λαού είχαν κατακλύσει τους δρόμους και επευφημούσαν τον Άικ, που επέβαινε σε ανοικτό αυτοκίνητο.
Ο Αϊζενχάουερ θα μιλήσει και σε πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής με κύρια αναφορά στην πολιτική του «ειρήνη και φιλία εν ελευθερία». Θα στηρίξει με θερμά λόγια και την κυβέρνηση του «διακεκριμένου πρωθυπουργού» Κωνσταντίνου Καραμανλή (αρχηγός τότε της ΕΡΕ) για το «σύνολον επιτευγμάτων, τα οποία καθιστούν τούτους άξιους διαδόχους των ενδόξων προγόνων σας». Ιδεαλισμός -«Ελλάς και Αμερική θα επιδιώξουν κοινώς όπως εδραιωθή η παγκόσμιος ειρήνη κατά τρόπον εγγυώμενον την ανεξαρτησία των εθνών και την ελευθερίαν του ατόμου»- και ρεαλισμός- «ελήφθη μετά προσοχής υπ’ όψιν η ιδιάζουσα θέσις αυτής (της Ελλάδος) εις τα Βαλκάνια». Η διήμερη επίσκεψη Αϊζενχάουερ εντασσόταν στην περιοδεία «ειρήνης και καλής θέλησης» που περιλάμβανε σταθμούς σε 11 κράτη.
18-20 Ιουλίου 1991
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, που υποδέχτηκε τον Αϊζενχάουερ ως πρωθυπουργός, υποδέχθηκε αυτή τη φορά ως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας τον δεύτερο Αμερικανό πρόεδρο που επισκέφτηκε την Αθήνα, τον Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό είναι στην κορυφή της ελληνικής ατζέντας. Χαρακτηριστικός ο τίτλος της 19ης Ιουλίου 1991 της «Ν» «Δέσμευση για επίλυση του Κυπριακού μέσα στο 1991 ανέλαβε ο πρόεδρος Μπους», κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη Βουλή.
Στη συνέντευξη Τύπου, ωστόσο, με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ανέφερε ότι «αν θα μπορούσαμε να παίξουμε το ρόλο καταλύτη, προθύμως θα εκπληρώναμε αυτό το ρόλο». Ο πόλεμος στον Περσικό Κόλπο, μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ, ήταν στην κορυφή της αμερικανικής ατζέντας. Η ελληνική συνδρομή εκθειάστηκε από τον ένοικο του Λευκού Οίκου, που στις 20 Ιουλίου, συνοδευόμενος από τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, μετέβη στη ναυτική βάση στη Σούδα της Κρήτης. «Κλειδί για την ασφάλεια της Ελλάδος η συμμετοχή της στην Ατλαντική Συμμαχία». Επόμενος σταθμός η Τουρκία, με εντυπωσιακά μέτρα ασφαλείας, λόγω εκρήξεων βομβών και διαδηλώσεων διαμαρτυρίας.
19-20 Νοεμβρίου 1999
Από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, ο Μπιλ Κλίντον γίνεται δεκτός με ένα κύμα διαδηλώσεων, κινητοποιήσεων, επεισοδίων, λαϊκών δικαστηρίων στο Σύνταγμα. Η εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας βάζει φωτιά στην κινηματική αποδοκιμασία. Ο Αμερικανός πρόεδρος είχε εμμέσως απολογηθεί για την ανάμιξη των ΗΠΑ στο πραξικόπημα του 1967, ενώ είχε ακούσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο, σε μια ομιλία που χαρακτηρίστηκε ιστορική, να παρουσιάζει εκτενώς τις ελληνικές θέσεις στο Κυπριακό, να καταγγέλλει τις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, κατά παράβαση κάθε κανόνα δικαίου, και να ψέγει εμμέσως και τις ΗΠΑ.
Κατά τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη, έδωσε έμφαση στον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας για την προώθηση της σταθερότητας στη νοτιοανατολική Ευρώπη και απέδωσε εύσημα στην ελληνική κυβέρνηση για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. «Νέο σκηνικό στις αγορές μετά τα εύσημα Κλίντον», «Μπαράζ επιθετικών συνεργασιών», «Και πρωτοβουλία για τεχνολογική διείσδυση στα Βαλκάνια». Επίσης, οι ΗΠΑ δεσμεύτηκαν να αναθεωρήσουν την προσφυγή τους εναντίον της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για τις απώλειες από τα πνευματικά δικαιώματα στον τηλεοπτικό τομέα και να εξακολουθήσουν να είναι ο βασικός εξοπλιστικός προμηθευτής των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων.
