Από την έντυπη έκδοση
Του Θάνου Τσίρου
[email protected]
Πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων αφήνει το σχέδιο συμφωνίας της Εκκλησίας της Ελλάδος με την κυβέρνηση όσον αφορά τη μισθοδοσία των κληρικών αλλά και την αξιοποίηση της αμφισβητούμενης εκκλησιαστικής ακίνητης περιουσίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η διαδικασία καταγραφής της εκκλησιαστικής περιουσίας έχει ξεκινήσει εδώ και μερικούς μήνες με κονδύλια από το ΕΣΠΑ, ενώ για τις αρχές του 2019 προγραμματίζεται η προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάδειξη αναδόχου που θα αναλάβει το κολοσσιαίο έργο.
Χθες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος μίλησε για «απελευθέρωση» 10.000 θέσεων στο Δημόσιο, που ανοίγουν τον δρόμο για αντίστοιχο αριθμό προσλήψεων. Ωστόσο, δεν είναι σαφές αυτήν τη στιγμή ούτε αν υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος για τη χρηματοδότηση των νέων προσλήψεων -ούτως ή άλλως το θέμα παραπέμπεται για μετά το 2020. Αρμόδια στελέχη τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην Εκκλησία, με τα οποία συνομίλησε η «Ν», επισημαίνουν ότι πολλά από τα επιμέρους θέματα που ανοίγει η πρόταση συμφωνίας βρίσκονται ακόμη σε πολύ αρχικό στάδιο.
Ποιο θα είναι το νέο εργασιακό καθεστώς των κληρικών;
Από δημόσιοι υπάλληλοι, οι ιερείς θα μετατραπούν σε εργαζόμενους Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Η μισθοδοσία τους θα γίνεται μέσω ειδικού ταμείου της Εκκλησίας, το οποίο και θα εισπράττει την ετήσια επιχορήγηση ύψους περίπου 210 εκατ. ευρώ από το Ελληνικό Δημόσιο. Το ποσό αυτό καλύπτει τόσο το μισθολογικό κόστος όσο και τις ασφαλιστικές εισφορές. Να σημειωθεί ότι τα 210 εκατ. ευρώ καλύπτουν μόνο το κόστος των εν ενεργεία κληρικών και όχι των συνταξιούχων. Για τους τελευταίους υπάρχει μια ετήσια δαπάνη της τάξεως των 70 εκατ. ευρώ, η οποία βαραίνει τον ΕΦΚΑ. Για τα ασφαλιστικά δικαιώματα των κληρικών το πιθανότερο είναι ότι δεν θα αλλάξει τίποτα. Δηλαδή, θα εξακολουθήσουν να ασφαλίζονται στον ΕΦΚΑ ,όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Για τα εργασιακά δικαιώματα (μονιμότητα, αναπροσαρμογές αποδοχών κ.λπ.) θα χρειαστεί να υπάρξει περαιτέρω εξειδίκευση της πρότασης στην οποία έχουν καταλήξει Εκκλησία και κυβέρνηση. Ως ερώτημα παραμένει το αν εκτός από τους κληρικούς το κονδύλι των 210 εκατ. ευρώ καλύπτει και τη μισθοδοσία των λαϊκών υπαλλήλων. Πάντως, το ανακοινωθέν αναφέρει ότι διασφαλίζεται ο σημερινός αριθμός και των κληρικών και των λαϊκών.
Το ποσό που θα πληρώνει το κράτος θα είναι σταθερό;
Θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις μισθολογικές μεταβολές του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτή η αναφορά στο σχέδιο συμφωνίας παραπέμπει στο ότι θα εξακολουθήσει να υπάρχει «σύνδεση» ανάμεσα στον τρόπο προσδιορισμού των αμοιβών των κληρικών με τις αντίστοιχες των δημοσίων υπαλλήλων. Βέβαια, αν η Εκκλησία της Ελλάδος αποφασίσει να αυξήσει τον αριθμό των κληρικών, δεν θα μπορεί να υπάρξει ανάλογη προσαρμογή της κρατικής επιχορήγησης, η οποία «θα καταβάλλεται αποκλειστικά για τη μισθοδοσία των κληρικών», κάτι που σημαίνει ότι τα χρήματα δεν θα μπορούν να διατεθούν για άλλο σκοπό.
Ανοίγει η πρόταση συμφωνίας τον δρόμο για νέες προσλήψεις στο Δημόσιο;
Όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, η «λογική» της κυβέρνησης όσον αφορά τις προσλήψεις είναι η εξής:
1. Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με τους θεσμούς για όλη την περίοδο από το 2019 και μετά να εφαρμόζεται ο κανόνας «μία πρόσληψη για κάθε αποχώρηση» (σ.σ.: αποχώρηση μπορεί να υπάρξει για λόγους συνταξιοδότησης, αλλά η ελληνική πλευρά αντιμετωπίζει πλέον ως αποχώρηση και τη διαγραφή των περίπου 10.000 κληρικών από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών).
2. Από τη στιγμή που ο αριθμός των εργαζομένων στο Δημόσιο θα μειωθεί κατά 10.000 άτομα, αντίστοιχα θα υπάρξει και ο «χώρος» για 10.000 προσλήψεις.
3. Το γεγονός ότι το Δημόσιο θα εξακολουθήσει να καταβάλλει 210 εκατ. ευρώ για τη μισθολογική δαπάνη των κληρικών δεν σημαίνει ότι με τη συμφωνία δημιουργείται και ο δημοσιονομικός χώρος για τη χρηματοδότηση των νέων προσλήψεων. Έτσι, τα 210 εκατ. ευρώ θα πρέπει να καλυφθούν από το υπερπλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού. Ο κ. Τζανακόπουλος, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι αυτήν τη στιγμή δίδεται η τελική μάχη για την αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου του 2019, μετέθεσε απλώς το θέμα των προσλήψεων για την περίοδο μετά το 2020.
Παρά τις επίσημες δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, εξακολουθούν να υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα και ως προς το σκέλος των προσλήψεων. Για παράδειγμα, δεν είναι δεδομένο ότι οι δανειστές θα αποδεχθούν ως «μείωση» τη μεταφορά των 10.000 κληρικών σε ένα άλλο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, το οποίο θα εξακολουθήσει να επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Σε κάθε περίπτωση, αν υποτεθεί ότι εγκριθεί μια τέτοια αλλαγή από τους θεσμούς, θα υπάρξει συζήτηση και σχετικά με το αν υπάρχει ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος. Όπως γίνεται τώρα διαπραγμάτευση για τις προσλήψεις των δασκάλων ειδικής αγωγής, και των ατόμων που θα στελεχώσουν το «πρόγραμμα βοήθειας στο σπίτι», αντίστοιχη συζήτηση θα γίνει και στο μέλλον για τις πιθανές προσλήψεις στον χώρο της υγείας ή της παιδείας, στις οποίες αναφέρθηκε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Ποια ακίνητα θα μεταφερθούν στο Ταμείο Αξιοποίησης Εκκλησιαστικής Περιουσίας;
Το σχέδιο συμφωνίας κάνει λόγο για τη διαχείριση και αξιοποίηση των αμφισβητούμενων μεταξύ Εκκλησίας της Ελλάδος και Ελληνικού Δημοσίου περιουσιών. Αυτός θα είναι ο κύριος όγκος της περιουσίας του νέου Ταμείου. Βεβαίως, στη συμφωνία γίνεται λόγος και για «κάθε περιουσιακό στοιχείο που εθελοντικά η ίδια θα θελήσει να παραχωρήσει στο εν λόγω Ταμείο προς αξιοποίηση», ωστόσο από τη στιγμή που τα κέρδη του Ταμείου Αξιοποίησης θα μοιράζονται «50-50» ανάμεσα στο Δημόσιο και στην Εκκλησία, το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα εκχωρηθούν πολλά ακίνητα τα οποία η Εκκλησία θα μπορεί να αξιοποιεί από μόνη της. Πίσω από τον όρο «αμφισβητούμενα ακίνητα» βρίσκονται χιλιάδες ακίνητα το ιδιοκτησιακό καθεστώς των οποίων απασχολεί τις δύο πλευρές αλλά και την ελληνική Δικαιοσύνη επί τουλάχιστον 50 χρόνια.
Η προσπάθεια προσέγγισης του θέματος καταγραφής των αμφισβητούμενων ακινήτων έχει ξεκινήσει εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Από πλευράς κυβέρνησης ρόλο έχει παίξει, με την προηγούμενη ιδιότητά του ως αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών Αλέξης Χαρίτσης. Επιχειρείται, με κονδύλια του ΕΣΠΑ, να γίνει για πρώτη φορά πλήρης καταγραφή της εκκλησιαστικής περιουσίας, αμφισβητούμενης και μη. Πληροφορίες αναφέρουν ότι έχουν ήδη ανταποκριθεί 22 μητροπόλεις, ενώ στόχος είναι στις αρχές του 2019 να προκηρυχθεί διαγωνισμός και να αναδειχθεί ο ανάδοχος που θα αναλάβει να φέρει σε πέρας την ολοκλήρωση του τεραστίων διαστάσεων έργου. Πάντως, σε αυτήν τη φάση, εικόνα για την αξία της αμφισβητούμενης περιουσίας της Εκκλησίας δεν υπάρχει. Κατά συνέπεια, η δήλωση του κ. Τζανακόπουλου ότι από το 2030 η δαπάνη για τη μισθοδοσία των κληρικών θα καλύπτεται από τα μερίσματα του Ταμείου, είναι μια εκτίμηση. Να σημειωθεί πάντως, ότι για να προκύψει απόδοση της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ μόνο στο μερίδιο του Δημοσίου, θα πρέπει η αξία της προς αξιοποίηση ακίνητης περιουσίας να ξεπεράσει τα 3-4 δισ. ευρώ.
