Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Σαν χθες, εβδομήντα χρόνια πριν, έπεφτε η πρώτη ατομική βόμβα στην ιαπωνική πόλη Χιροσίμα, επισφραγίζοντας με τον πιο τραγικό τρόπο το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου…
Χρειάστηκε βέβαια να πέσει μία ακόμη ατομική βόμβα, στο Ναγκασάκι, για να επέλθει η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας και να δοθεί επισήμως τέλος σε έναν πόλεμο, το υπόβαθρο του οποίου ήταν η Μεγάλη Οικονομική Κρίση του ‘30 που ακολούθησε το κραχ του ‘29.
Οι τότε σταθερές του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, βλέπε κανόνας του χρυσού, κατέρρευσαν.
Οι εθνικοί ανταγωνισμοί, τους οποίους επιχείρησε ανεπιτυχώς η Κοινωνία των Εθνών να χαλιναγωγήσει, έγιναν ακόμη πιο σκληροί, οι κοινωνίες συνταράχθηκαν συθέμελα και η επικράτηση του ναζισμού-φασισμού εξακολουθεί μέχρι τις ημέρες μας να αποτελεί αυστηρή προειδοποίηση για το πού μπορεί να οδηγήσει η πολιτική μυωπία…
Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γέννησε την ελπίδα τού «ποτέ πια».
Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα κτίστηκε σε πιο γερές βάσεις, η διεθνής συνεργασία επιχειρήθηκε να ισχυροποιηθεί με αρχές διεθνούς δικαίου…
Ακολούθησαν βέβαια ο Ψυχρός Πόλεμος, η κούρσα των πυρηνικών εξοπλισμών που κάνει τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι να μοιάζουν με απλό στρατιωτικό επεισόδιο, η ισορροπία του τρόμου, αλλά και μία πρωτοφανής ευημερία για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, ιδίως στη Δύση που έμοιαζε να είχε πάρει το μάθημά της από την αδυναμία να αντιμετωπίσει την κρίση του ‘30 με μέτρα μεγαλύτερης κοινωνικής προστασίας, αναδιανομής του εισοδήματος, ελέγχου των ανεξέλεγκτων και καταστροφικών πολλές φορές δυνάμεων της αγοράς, όπως έδειξε και η «επανάληψη του ‘30» με την κρίση του 2008.
Εβδομήντα χρόνια μετά τη Χιροσίμα, η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με ολοένα και πιο σοβαρές προκλήσεις, χωρίς ορατή για το εγγύς μέλλον δυνατότητα ουσιαστικής αντιμετώπισής τους.
Στη γειτονιά της Μεσογείου οι πόλεμοι και οι αποσταθεροποιήσεις καθεστώτων, η χρόνια αδιαφορία για μία ισόρροπη ανάπτυξη και προσπάθεια επίλυσης των πολλαπλασιαζόμενων περιφερειακών συγκρούσεων έχει γεννήσει μία τεράστια ανθρωπιστική κρίση: Αυτήν που βλέπουμε στις σκηνές των προσφύγων στο Πεδίον του Αρεως, στις εικόνες αυτών που αναζητούν στις σιδηροδρομικές γραμμές της πΓΔΜ τον δρόμο για το ευρωπαϊκό όνειρο, στους εκατοντάδες καθημερινά πνιγμένους, στους απελπισμένους πολιορκητές του Καλέ.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο, με επίκεντρο την Ουκρανία, τα Βαλκάνια ή τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.
Εξελίξεις που δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, εκτός και αν αφυπνιστούν οι κοινωνίες.
Οι κατά Χομπσμπάουμ Δύσκολοι Καιροί επιστρέφουν.
