Από την έντυπη έκδοση
του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Οι τελευταίες ημέρες του καλοκαιριού θα σηματοδοτήσουν και το τέλος της ύφεσης εντός της Ε.Ε. σε σχέση με τα ανοικτά ζητήματα που ταλανίζουν σήμερα την Ευρώπη.
Είναι η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που οι Ευρωπαίοι βρίσκονται αντιμέτωποι με τόσο δύσκολα ανοικτά θέματα, που έχουν ενδογενή αλλά και εξωγενή προέλευση. Το Brexit, το προσφυγικό, οι εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι γεωπολιτικές ανησυχίες είναι οι βασικές εστίες που απειλούν σήμερα την Ε.Ε.
Είναι επίσης σαφές ότι σε κοινοτικό επίπεδο απουσιάζουν οι μεγάλοι ηγέτες, που στα δύσκολα θα μπορούσαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Η Άγκελα Μέρκελ πολιτικά δεν ήταν ποτέ πιο αδύνατη στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά και της κυβέρνησης, ενώ σε φάση φθοράς έχει εισέλθει και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Συνεπώς, αποδυναμωμένος και ο γαλλογερμανικός άξονας.
Από τα εσωτερικά θέματα το Brexit θα επανέλθει πρώτο στην επικαιρότητα, δεδομένου ότι ο χρόνος για συμφωνία πιέζει και το προγραμματισμένο ραντεβού είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 18-19 Οκτωβρίου. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τερέζα Μέι δεν μπορεί να επιβληθεί εντός του κόμματός της, με αποτέλεσμα να επιχειρεί να κρατήσει τις ισορροπίες ζητώντας παράλογα πράγματα που δεν μπορούν να αποδεχθούν οι Ευρωπαίοι. Ένα σκληρό Brexit θα έχει πολλαπλές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις και για τις δύο πλευρές.
Το φθινόπωρο θα κριθεί πιθανότατα και η τύχη της εμπορικής διένεξης μεταξύ της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Στο θέμα αυτό οι Ευρωπαίοι εξαρτώνται από τις κινήσεις που θα κάνει ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δυστυχώς είναι εντελώς απρόβλεπτος. Ένας εμπορικός πόλεμος με κλιμάκωση των δασμών θα προκαλέσει μεγάλο πλήγμα στην ευρωπαϊκή οικονομία.
Στο Brexit και στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ οι Ευρωπαίοι εμφανίζονται προς το παρόν ενωμένοι, ωστόσο σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις δεν είναι βέβαιο ότι θα διατηρήσουν την ενότητά τους γιατί τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα διαφέρουν μεταξύ των χωρών-μελών.
Στο προσφυγικό, ένα καθαρά ευρωπαϊκό ζήτημα, η κατάσταση που διαμορφώνεται είναι εξαιρετικά ανησυχητική, γιατί τα κράτη-μέλη δεν είναι διατεθειμένα να μοιράσουν με δίκαιο τρόπο τα βάρη στη διαχείριση των προσφύγων. Από την άλλη, η μεγάλη άνοδος του λαϊκισμού δυσκολεύει ακόμη περισσότερο τα περιθώρια ελιγμών των κυβερνήσεων στην αναζήτηση λύσεων.
Το βέβαιο είναι πως πάμε σε ένα ιδιαίτερα «θερμό» φθινόπωρο, με τους κινδύνους πολιτικής και οικονομικής κρίσης ιδιαίτερα αυξημένους.
