Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Οι κρίσεις χρέους υποτίθεται ότι δεν επρόκειτο να χτυπήσουν ποτέ την πόρτα της Ευρωζώνης. Μόνο που δεν συνέβη έτσι. Γεγονός είναι ότι στη Συνθήκη του Μάαστριχτ δεν υπήρχε καμία κοινή πρόβλεψη για την αντιμετώπιση μιας κρίσης χρέους ή μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Και η Ευρώπη βρέθηκε παντελώς απροετοίμαστη.
Η ευρωκρίση, που άρχισε το 2009, οδηγώντας σε καθεστώς μνημονίου σχεδόν το σύνολο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου, έφερε στην επιφάνεια την επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί ένα ισχυρότερο, ευρωπαϊκό δίχτυ ασφαλείας για την αντιμετώπιση και διαχείριση κρίσεων. Η αρχή έγινε τον Μάιο του 2010, με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), το οποίο δημιουργήθηκε μετά την πρώτη, βιαστικά σχεδιασμένη, διάσωση της Ελλάδας, που δεν κατάφερε να περιορίσει την κρίση εντός ελληνικών συνόρων, αλλά στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε Ιρλανδία, Πορτογαλία και Κύπρο. Ο EFSF έδωσε στα τέλη του 2012 τη θέση του στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Ο ESM είναι υπεύθυνος, σε συνεργασία με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για τα προγράμματα οικονομικής βοήθειας, με αντάλλαγμα την εφαρμογή οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Η σύσταση του ESM αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση στενότερης εμβάθυνσης και ολοκλήρωσης της Ευρωζώνης.
Ένα βήμα όμως δεν είναι αρκετό: Ο ESM χρειάζεται να εξελιχθεί σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Η ιδέα ενός ΕΝΤ αποτελεί σπάνιο σημείο σύγκλισης μεταξύ των εθνικών κυβερνήσεων, που εμφανίζονται περισσότερο διχασμένες από ποτέ, με αδυναμία να συμφωνήσουν στα επόμενα βήματα για στενότερη συνεργασία.
Ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο είναι μια πρόταση αποδεκτή τόσο από το Παρίσι όσο και από το Βερολίνο, το καθένα για τους δικούς του λόγους. Για τη Γαλλία και τις χώρες του Νότου ένα ευρωπαϊκό ταμείο προσφέρει την ευκαιρία απαλλαγής από τους αυστηρούς όρους του ΔΝΤ. Για τη Γερμανία, ένα ισχυρό ΕΝΤ θα παρακολουθεί ανεξάρτητα και πιο αυστηρά τους εθνικούς προϋπολογισμούς από ό,τι η Κομισιόν.
Οποιαδήποτε απόφαση για μετεξέλιξη του ESM σε ΕΝΤ θα ληφθεί μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Και από τη στιγμή που φαίνεται ότι αποτελεί έναν θεσμό με τις ευλογίες του τσάρου της γερμανικής οικονομίας, έχει πολλές πιθανότητες να λάβει «σάρκα και οστά». Από την άλλη, η εμμονή του Βερολίνου στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ίσως να ματαιώσει τις προσδοκίες του Νότου για τη δημιουργία ενός «φιλεύσπλαχνου» και γενναιόδωρου Ταμείου.
