της Νατάσας Στασινού
Η ώρα της κάλπης έφτασε. Την Πέμπτη αποφασίζουν οι Βρετανοί εάν θα παραμείνουν στην οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή οδηγηθούν σε ένα δύσκολο διαζύγιο. Αύριο αγωνιούν για την απόφαση όλοι οι Ευρωπαίοι. Γιατί ανεξάρτητα από τι πρεσβεύει ο καθένας, όλοι αναγνωρίζουν ότι η βρετανική κάλπη θα πει πολλά για το μέλλον της κοινότητας.
Τους τελευταίους μήνες τα δύο στρατόπεδα στη Βρετανία διασταύρωσαν τα ξίφη τους στο μέτωπο της οικονομίας, της διεθνούς θέσης της χώρας, της ασφάλειας, της προσφυγικής κρίσης. Στα δύο πρώτα οι υπέρμαχοι της παραμονής υπήρξαν πιο συγκεκριμένοι. Στα άλλα δύο καμία πλευρά δεν εξήγησε επαρκώς, γιατί τα πράγματα θα είναι καλύτερα εντός ή εκτός. Τη μάχη, όμως, πιθανότατα δεν θα κρίνει τίποτα από τα παραπάνω.
Τι είναι αυτό, που ζητούν πολλοί Βρετανοί και δη νέοι; «Να ανακτήσουμε τον έλεγχο» είπε ο βουλευτής των Συντηρητικών, Μάικλ Γκοβ. «Να γίνουμε ξανά Δημοκρατία» συμπλήρωσε ο συνάδελφός του Τζον Ρέντγουντ. «Το δημοψήφισμα θα είναι μία νέα ημέρα ανεξαρτησίας για τη Βρετανία» διεκήρυξε ο Μπόρις Τζόνσον.
Το ζήτημα της δημοκρατικής λειτουργίας και της εθνικής κυριαρχίας, της επιθυμίας να είναι στο Κοινοβούλιο και όχι στις Βρυξέλλες ο πρώτος λόγος των αποφάσεων επηρέασε πολλούς, σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, και όχι μόνο όσους συγκινούνται από υπερπατριωτικές κορόνες ή νοσταλγούν τις ημέρες της μεγάλης αυτοκρατορίας.
Τι κι αν η Βρετανία είναι εκτός ευρώ; Τι κι αν έχει εξαιρεθεί από το χώρο της Σένγκεν ή τα ζητήματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων; Τι κι αν απέσπασε δέσμευση ότι θα μείνει εκτός του στόχου «για ολοένα και πιο στενή ένωση»; Μεγάλη μερίδα των πολιτών της αποστρέφεται την ιδέα της “περισσότερης Ευρώπης” ή τουλάχιστον δυσκολεύεται να την κατανοήσει.
Μεγάλη μερίδα των πολιτών των υπόλοιπων 27 μελών αισθάνεται το ίδιο. Όταν ακούν “Ευρώπη” δεν σκέφτονται την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας ή την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων, που σε τρίτες χώρες δεν είναι καθόλου αυτονόητα. Ξεχνούν τις πολιτικές συνοχής και τα οικονομικά οφέλη. Σκέφτονται δύσκαμπτους γραφειοκράτες, κακοφωνία, μιλούν για τον “αυταρχισμό”των Βρυξελλών και τις “εμμονές” του Βερολίνου. Η ολοκλήρωση τρομάζει, γιατί οι ηγεσίες έχουν αποτύχει να εξηγήσουν τι σημαίνει.
Οι πολίτες αυτοί δεν απορρίπτουν απαραίτητα την πραγματική οικονομική και πολιτική ένωση. Απορρίπτουν μία διαδικασία, στην οποία έχουν πειστεί ότι οι λίγοι επιβάλλουν τις αποφάσεις τους στους πολλούς. Ο Ευρωσκεπτικισμός έχει χτυπήσει «κόκκινο» τα τελευταία αυτά χρόνια των πολλαπλών κρίσεων και αυτό δύσκολα θα αλλάξει, ακόμη και εάν η βρετανική κάλπη δείξει παραμονή.
Η αυριανή μάχη είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Εξίσου σημαντική είναι, όμως, και αυτή, που θα κληθεί να δώσει στο εξής η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να ανταποκριθεί σε αυτά, για τα οποία η ίδια έχει δεσμευθεί. Την «αλλαγή πλεύσης», «το τριπλό Α όχι μόνο στο αξιόχρεο, αλλά και στη συνοχή”, «την συρρίκνωση όχι μόνο του δημοσιονομικού, αλλά και του δημοκρατικού ελλείμματος».
