Από την έντυπη έκδοση
Του Μωυσή Λίτση
[email protected]
Η αποκαθήλωση αγαλμάτων, που σχετίζονται με το σκοτεινό παρελθόν της Ευρώπης και των ΗΠΑ, δεν εκπλήσσει. Πάντοτε σε περιόδους αναταραχών σύμβολα, τα οποία θεωρούνταν μέχρι πρότινος «ιερά», δέχονται την οργή του κόσμου, όταν αυτός ξεσηκώνεται και αναζητά νέες κατευθύνσεις. Στις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις στις ΗΠΑ, τη μεγαλύτερη οργή συγκεντρώνουν τα αγάλματα του Χριστόφορου Κολόμβου, αφού το μεγάλο επίτευγμα του Ιταλού θαλασσοπόρου -η ανακάλυψη της Αμερικής- συνοδεύτηκε από την πρωτοφανή εξόντωση και υποδούλωση των ιθαγενών πληθυσμών.
Στο στόχαστρο βρίσκεται και η σημαία της συνομοσπονδίας, η σημαία των νότιων αμερικανικών πολιτειών που αντιτάχθηκαν στην κατάργηση της δουλείας στη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου στα μέσα του 19ου αιώνα. Η σημαία εξακολουθεί να κοσμεί κτήρια στον αμερικανικό Νότο και να χρησιμοποιείται ως σύμβολο από τους ακροδεξιούς και λευκούς εθνικιστές.
Η Ευρώπη συνήθως επαίρεται για τον Διαφωτισμό, υποβαθμίζοντας το σκοτεινό της αποικιοκρατικό παρελθόν, η κληρονομιά του οποίου αποτυπώνεται μέχρι σήμερα σε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου.
Τα αγάλματα, τα κτήρια, οι σημαίες και άλλα σύμβολα είναι βέβαια μέρος της ιστορίας και της κληρονομιάς, όχι πάντα ευχάριστης, κάθε τόπου. Σε στιγμές ωστόσο που το αίμα βράζει και το δυσάρεστο αυτό παρελθόν αναδύεται στην επιφάνεια, καλώς ή κακώς σύμβολα και αγάλματα που θυμίζουν αποκρουστικές στιγμές της ιστορίας γίνονται στόχος της οργής.
Πέρα όμως από τα σύμβολα εξουσίας, το πρόσφατο αντιρατσιστικό μένος απειλεί μαζί με τα αγάλματα μισητών ή αμφιλεγόμενων προσωπικοτήτων να παρασύρει στη δίνη της πολιτικής ορθότητας καλλιτεχνικές δημιουργίες και εκφράσεις στις οποίες αποτυπώνεται το πνεύμα άλλων εποχών, όπως για παράδειγμα η ταινία του Χόλιγουντ «Όσα Παίρνει ο Άνεμος», η οποία βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο στόχαστρο, λόγω των προκαταλήψεων που αναπαράγει.
Δεν μιλάμε για προπαγανδιστική ταινία, βιβλίο ή άλλη δημιουργία που προάγει τις φυλετικές διακρίσεις, αλλά για ταινία στην οποία αποτυπώνεται η εποχή, παρόλο που μέσα από τις ταινίες, ειδικά του Χόλιγουντ, αναπαρήχθησαν και αναπαράγονται πολλά στερεότυπα…
Το πώς αξιολογεί στο σύνολό του ένα έργο τέχνης ο «καταναλωτής» είναι προσωπικό θέμα… Από κει και πέρα επαφίεται στους εκπαιδευτικούς, στα πανεπιστημιακά ιδρύματα και γενικότερα σε όσους έχουν ενεργό δημόσια δράση, να αποκαθηλώσουν ή να εντάξουν στο πλαίσιο της εποχής την εκάστοτε καλλιτεχνική δημιουργία.
