Της Ρένας Δούρου
Περιφερειάρχη Αττικής
Ένα και μοναδικό είναι σήμερα το πιο επείγον πρόταγμα που ταλανίζει κυρίως τους νέους της χώρας μας. Η καταπολέμηση της ανεργίας, η οποία έχει κυριολεκτικά «απογειωθεί» με ποσοστά, ειδικά για τους νέους που ξεπερνούν το 65% – ποσοστό απαγορευτικό για κάθε κοινωνία, καθώς ουσιαστικά ακυρώνει το αύριο όχι απλά μιας γενιάς αλλά συνολικά του κοινωνικού συνόλου.
Σήμερα λοιπόν περισσότερο από ποτέ άλλοτε υπάρχει η ανάγκη διερεύνησης και εφαρμογής κάθε μέσου, κάθε πολιτικής που θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η απασχόληση είναι, με άλλα λόγια, το πιο πιεστικό σήμερα ζητούμενο. Είναι εκείνο που θα σηματοδοτήσει την επανεκκίνηση της οικονομίας και, ευρύτερα, την επιστροφή σε μια κοινωνική και οικονομική κανονικότητα όπου η ανεργία δεν θα είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση.
Στην κατεύθυνση αυτή ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συστηματική και σοβαρή διερεύνηση των δυνατοτήτων της κοινωνικής επιχειρηματικότητας όπως εκφράζονται μέσα από τις κοινωνικές επιχειρήσεις.
Πρόκειται για μία έννοια που έγινε ευρύτερα γνωστή μέσα από το έργο του «τραπεζίτη των φτωχών», του Μοχάμεντ Γιούνους και που πλέον αποτελεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τμήμα των εθνικών νομοθεσιών των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων αυτών: η επίτευξη ενός κοινωνικού στόχου κοινού συμφέροντος, η επανεπένδυση των κερδών σε αυτό το στόχο και ένα μοντέλο διοίκησης στη βάση δημοκρατικών και συμμετοχικών αρχών.
Στα καθ’ ημάς η διάδοση αυτού του είδους επιχειρηματικότητας οφείλει να επιτευχθεί μέσα από συνδυασμένες δράσεις βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Έχουμε δηλαδή εδώ να κάνουμε με την ανάγκη πολύπλευρης δράσης – μιας δράσης με πολλά πρόσημα παράλληλα: κοινωνικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό.
Και τούτο, ειδικά στην ελληνική περίπτωση, καθίσταται αναγκαίο από τη σύνθετη φύση των προβλημάτων σήμερα σε μια κοινωνία στους αρμούς της οποίας έχει διαχυθεί συνολικά η κρίση. Τούτο σημαίνει ότι το θέμα της απασχόλησης είναι πολυπαραγοντικό και δεν επιλύεται ούτε με κυβερνητικά διατάγματα ούτε με βολονταρισμό. Απαιτείται εξειδικευμένη γνώση, στοχευμένη δράση και συλλογική ενεργοποίηση.
Ένα από τα εργαλεία αντιμετώπισης της ανεργίας μπορεί λοιπόν να είναι η κοινωνική επιχειρηματικότητα – μια μορφή επιχειρηματικότητας η οποία επιτελεί κοινωνική αποστολή επενδύοντας σε πρωτοβουλίες κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας με στόχο την εκπλήρωση κοινωνικών έργων, όπως η δημιουργία θέσεων εργασίας, η προσφορά υπηρεσιών πρόνοιας ή άλλων κοινωνικών υπηρεσιών.
Με τον τρόπο αυτό μπορεί να δημιουργηθεί ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό πρότυπο, στον αντίποδα των νεοφιλελεύθερων εκείνων αντιλήψεων που αποδίδουν τον καθοριστικό ρόλο στις ανάγκες χρηματοπιστωτικές αγορές και όχι σε εκείνες των κοινωνιών.
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα, με τη πολυσχιδή ανάπτυξή της, π.χ. μέσα από τις επιχειρηματικές συστάδες, τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τους νέους τρόπους χρηματοδότησης, τα νέα πρότυπα επιχειρησιακής διοίκησης, κ.α., μπορεί να αναδειχθεί σε ισχυρό χαρτί στη συλλογική προσπάθεια επανεκκίνησης της οικονομίας και κινητοποίησης δημόσιων και ιδιωτικών πόρων, εθνικών και ευρωπαϊκών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Περιφέρεια Αττικής έχει σοβαρές δυνατότητες και πλεονεκτήματα καθώς διαθέτει σημαντικές αιχμές, όπως ο τουρισμός σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, τα ποιοτικά αγροτοδιατροφικά προϊόντα, δίνοντας έμφαση στην ενεργοποίηση του τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου, με σεβασμό στο περιβάλλον, υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων ενεργειακής αποδοτικότητας και εξοικονόμησης.
Στη βάση αυτή και στο πλαίσιο που δημιουργούν παράλληλα η εθνική αλλά κυρίως η ευρωπαϊκή νομοθεσία (π.χ. η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 25/11/2011 με τίτλο «Πρωτοβουλία για την κοινωνική επιχειρηματικότητα», COM (2010) 546 τελικό) μπορούν να αναληφθούν σχετικές πρωτοβουλίες. Κάτι που ήδη πράττει η Περιφέρεια Αττικής στο πλαίσιο του περιφερειακού και ευρωπαϊκού προγραμματισμού της.
Λύσεις μαγικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας δεν υπάρχουν. Υπάρχει μόνο η συνέπεια, η σταθερότητα και η συλλογικότητα. Υπάρχει η σκληρή δουλειά. Και η προσήλωση στο στόχο της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της επανεκκίνησης της οικονομίας. Τους μόνους δρόμους που οδηγούν με ασφάλεια στην ανάπτυξη και την απασχόληση.
