Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Εκλεισε, λοιπόν, και μάλιστα με πρωθυπουργική παρέμβαση, με αναφορές εκπορευόμενες από πηγές Μαξίμου, η πλέον πρόσφατη ανασχηματισμολογία. Η οποία, βέβαια, από κυβερνητικούς κύκλους είχε ξεκινήσει και σερνόταν επί ημέρες, και μάλιστα ως εναλλακτική στο άλλο κύμα ανάλογα διαδιδόμενων εκτιμήσεων/φημών/αναλύσεων περί πρόωρων εκλογών, «τώρα που η δημοσκοπική στήριξη της κυβέρνησης, λόγω χειρισμών στο υγειονομικό σκέλος της πανδημίας, βρίσκεται σε επίπεδα άνευ προηγουμένου».
Η διάψευση της ανασχηματισμολογίας έγινε με το επιχείρημα «ανασχηματισμός εν μέσω κρίσης δεν γίνεται. […] Η κυβέρνηση λειτουργεί καλά και αποδοτικά, το ενδιαφέρον του πρωθυπουργού είναι στραμμένο στην αντιμετώπιση της πανδημίας και στην επανεκκίνηση του τουρισμού και συνολικά της οικονομικής δραστηριότητας». Άλλωστε, κινδύνευε να επισκιαστεί η ίδια η διαγγελματική ανακοίνωση από Κυριάκο Μητσοτάκη νέας φάσης μέτρων για οικονομία, τουρισμό, εργασία…
Κοινότοπη όσο και ταυτολογική η υπενθύμιση ότι πρόωρες εκλογές και ανασχηματισμός (και υποτίμηση – αυτή τουλάχιστον τη γλιτώσαμε ως σκηνικό για σασπένς) δεν προαναγγέλλονται, ενώ αποτελούν ούτως ή άλλως προνομία του πρωθυπουργού. Όμως θα καλέσουμε τον αναγνώστη να μας ακολουθήσει σε ξενάγηση σε έναν «άλλο», διαφορετικό ανασχηματισμό. Ακριβέστερα σε μια λειτουργική επισκόπηση σημαντικών τομέων της τρέχουσας πολιτικής, που θα ωφελούνταν -ψέματα! που απαιτούν…- μια διαφορετική πολιτική/τεχνοκρατική στελέχωση. Δεν είναι λίγοι, δεν είναι μικρής σημασίας.
Πάμε αμέσως σε μια παράταξη ζητημάτων που προκύπτουν συνεχώς με -ας την ονομάσουμε έτσι- την ωρίμανση των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων συνδρομής στην ανάκαμψη/επανεκκίνηση των οικονομιών. Και μάλιστα της δικής μας. Η σημαντική λέξη σ’ όλο αυτό είναι η λέξη «δυνατοτήτων». Από τη στροφή του τρέχοντος ΕΣΠΑ και τον επανασχεδιασμό του επομένου προκειμένου να απαντηθούν οι τωρινές προκλήσεις -άμεσα- μέχρι την ετοιμασία για χρήση πόρων του ESM (αν τελικά επιλεγεί να χρησιμοποιηθούν: μετά την Ιταλία και την Ελλάδα, ήδη και η Ισπανία διστάζει να προσέλθει σ’ αυτήν την πηγή – και ας εξηγεί ο διαχειριστής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ πόσο ελκυστική πηγή είναι και πόσο λίγες δεσμεύσεις συνεπάγεται), εκείνο που ανοίγεται δεν είναι μια σπηλιά του Αλλαντίν με θησαυρούς, αλλά… δυνατότητες. Με τις βαριές προγραμματικές/γραφειοκρατικές διοικητικές διαδικασίες που έκαναν ήδη ανθρώπους που γνωρίζουν τους διαδρόμους των κοινοτικών προγραμμάτων να μιλούν για «μυστηριώδη θρησκεία, με σκοτεινό τελετουργικό και ανώτατους ιερείς που το επιτηρούν» – αλλά και με τις πάγιες ελληνικές γραφειοκρατικές προσεγγίσεις, που προστίθεται στις κοινοτικές και προσθέτουν καθυστέρηση.
Εδώ, λοιπόν, έρχονται να προστεθούν οι δυνατότητες -πάλι «δυνατότητες”!»- που υπόσχονται σειρά σχημάτων τα οποία έχουν ακουστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, Ταμείο Φερεγγυότητας Επιχειρήσεων), κυρίως όμως τώρα, μετά την κοινή πρωτοβουλία Μέρκελ-Μακρόν για Ταμείο Ανάκαμψης (όπου την προσοχή έπιασε το μέγεθος των 500 δισ. ευρώ, η απαρχή αμοιβαιοποίησης χρέους και η αναφορά σε ενισχύσεις με μορφή grants, αντί δανεισμού των κρατών). Δεν δόθηκε, για την ώρα, αρκετή σημασία στο ότι υπάρχει αναφορά σε «σαφή δέσμευση των κρατών (που θα ωφεληθούν) να ακολουθούν υγιή οικονομική πολιτική» – δεν είναι conditionality αυτή; Ούτε στη σαφέστατη τροπή των στόχων του Ταμείου Ανάκαμψης προς τομείς όπως οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας/Green Deal ή η ψηφιακή μετάβαση της παραγωγής, στόχους που κι εμείς υμνούμε -απολιγνιτοποίηση, ψηφιακή διοίκηση-, αλλά πόσο πειστικά; Και με τι εγχώρια προστιθέμενη αξία;
Σ΄ όλη αυτή την περιοχή, χρειάζονται δύο παράλληλες τεχνογνωσίες. Πρώτη, η ενεργός και ουσιαστική συμμετοχή στη διαπραγμάτευση των ποικίλων ταμείων και πρωτοβουλιών που τώρα στήνονται – άμα προκύψει πάλι γραφειοκρατικός λαβύρινθος, η Ελλάδα θα βρεθεί εξαρχής περιθωριοποιημένη. Δεύτερη, η άμεση παραγωγή κατάλληλων, στοχευμένων και πειστικών προγραμμάτων, που θα οδηγήσουν ΚΑΙ σε απορρόφηση πόρων αλλά ΚΑΙ σε αποτέλεσμα κατά την εφαρμογή. Ο ενθουσιώδης χαρακτήρας Αδώνιδος Γεωργιάδη, αλλά και το δίδυμο Γ. Τσακίρη – Δ. Σκάλκου δεν θα καλύψουν αυτή την ανάγκη. Εξ όνυχος τον λέοντα: μόλις τον Φεβρουάριο -έπειτα από οκτάμηνη κυβερνητική θητεία- καταρτίστηκε Επιτροπή Σχεδιασμού Πολιτικής ΕΣΠΑ, με διάφορες πτυχές. Και μάλιστα απέκτησε ως πρόεδρο τον βετεράνο των κοινοτικών/αναπτυξιακών Αλέκο Κρητικό, παρόντα ήδη από τον πρώτο σχεδιασμό των ΜΟΠ, εν συνεχεία γραφείο Βάσως Παπανδρέου, γ.γ. επί Αλέκου Παπαδόπουλου – κυρίως, όμως, άνθρωπο που έχει δει στην πράξη τις δυσλειτουργίες του χώρου. Όπως σχεδιάζονται δε οι παρεμβάσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, θα χρειαστεί τα ενεργειακά να πλησιάσουν πολύ τα αναπτυξιακά.
Ανάλογα ισχύουν στους τομείς του τουρισμού και του ασφαλιστικού. Πολύ σοβαρότερη τεχνογνωσία – κάθε τόσο διαβάζουμε για τον δεύτερο τομέα και του Μιλ. Νεκτάριου και του Πλάτωνα Τήνιου τις μελαγχολικά εύστοχες προσεγγίσεις, που δείχνουν αδιέξοδο στην επόμενη στροφή – πολύ μεγαλύτερη εξωστρέφεια και λιγότερος επικοινωνιακός οίστρος θα ήταν η σφραγίδα ενός «άλλου» ανασχηματισμού.
