Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Υπάρχει πάγια νομολογία στη συμφωνία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον ΠΟΕ, που επιτρέπει την υπέρβασή τους σε έκτακτες καταστάσεις για τη δημόσια υγεία. Είχε μάλιστα γίνει επίκληση σ’ αυτήν, το 2001, όταν έπειτα από επιθέσεις με άνθρακα στις ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον απείλησε να παρακάμψει κατοχυρωμένες πατέντες που κατείχε γνωστή γερμανική φαρμακευτική, αν δεν προσάρμοζε τις τιμές για το φάρμακο κατά του άνθρακα.
Τώρα, όμως, οι ΗΠΑ ζητούν την προστασία της πατέντας για το πολυπόθητο -πιθανό ακόμη- εμβόλιο κατά της Covid-19. Δεν το λένε ευθέως, αλλά απορρίπτουν τη διατύπωση σε σχετικό ψήφισμα του ΠΟΥ, που υποστηρίζει τη δυνατότητα των αναπτυσσόμενων χωρών να αγνοούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, προκειμένου να αποκτήσουν πρόσβαση σε θεραπεία.
Οι ΗΠΑ ανησυχούν για το λανθασμένο μήνυμα «προς τους καινοτόμους, που είναι απαραίτητοι για τις λύσεις, τις οποίες χρειάζεται ολόκληρος ο κόσμος».
Ο κόσμος δεν γέμισε τσαμπατζήδες. Να πληρωθούν οι καινοτόμοι. Ήδη, η έρευνα, εν μέρει σε κάποιες περιπτώσεις, χρηματοδοτείται από χρήματα φορολογουμένων.
O κόσμος πλέον ξέρει ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες δαπανούν περισσότερα για την προώθηση και το μάρκετινγκ -ενίοτε και για λαδώματα- από ό,τι για την έρευνα.
Ο κόσμος ξέρει κι ότι δεν υπάρχει εμβόλιο για τον Έμπολα, από το 1976 που εντοπίστηκε ο ιός, γιατί δεν υπάρχει αγορά. Η ασθένεια δεν είναι… κερδοφόρα.
Αγορά για την Covid-19 υπάρχει, παγκόσμια, αλλά ακόμα και αν έχουμε το εμβόλιο, θα είναι πολύ δύσκολο να κατασκευαστεί σε μεγάλες ποσότητες για όλες τις χώρες, επειδή υπάρχουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Περισσότερες από 140 προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένων 50 πρώην ηγετών, συνιστούν το εμβόλιο να μην κατοχυρώνεται με πατέντα και να διατίθεται δωρεάν.
Ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας του London School of Economics, Ηλίας Μόσιαλος, έχει προτείνει εδώ και καιρό να αγοράσει η παγκόσμια κοινότητα ή κάποιες χώρες τα δικαιώματα από τις φαρμακευτικές, έτσι ώστε αυτά να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλες, ώστε να εξασφαλιστεί άμεσα η μαζική παραγωγή. Προφανώς και για να μην εμφανιστούν φαινόμενα κερδοσκοπίας.
Πιθανώς να καταλήξουμε εκεί. Αν όχι σε μία πανδημία, πότε θα γίνει μία αρχή; Δεν μπορεί όλα να υπόκεινται στους νόμους της αγοράς, η οποία «μακροπρόθεσμα διορθώνει τα πάντα με το αόρατο χέρι της», γιατί «μακροπρόθεσμα όλοι μας είμαστε νεκροί».
