Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Το 2016 έχει χαρακτηριστεί έτος φόβου, έτος ανατροπών, έτος των «όχι». Από το Brexit και τις κάλπες ανά την Ευρώπη έως τις αμερικανικές εκλογές, οι πολίτες εξέφρασαν οργή, απογοήτευση, μια «θολή» επιθυμία αλλαγής. Είπαν «όχι» στο σύστημα, χωρίς να είναι ξεκάθαρο σε τι λένε «ναι».
Το πρόσφατο αποτέλεσμα στην Αυστρία ήταν μία εξαίρεση. Όλοι φοβούνταν ανάδειξη του πρώτου ακροδεξιού προέδρου σε χώρα της μεταπολεμικής Ευρώπης, αλλά οι Αυστριακοί έκαναν την έκπληξη απορρίπτοντας την ξενοφοβική, λαϊκιστική ατζέντα του Χόφερ. Είχε προηγηθεί ακόμη ένα αναπάντεχο αποτέλεσμα.
Στις εκλογές για την έδρα του Ρίτσμοντ, στο Λονδίνο, οι πολίτες είπαν «όχι» στον υπέρμαχο του σκληρού Brexit, δίνοντας τη νίκη σε μία υποψήφια χωρίς κορόνες.
Στην Ιταλία η έκπληξη δεν ήρθε. Ύστερα από δύο ήττες, νίκησε και πάλι ο λαϊκισμός, σχολίασαν πολλοί. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι. O λαϊκισμός δεν κερδίζει πάντα. Ας το έχουν κατά νου Γερμανοί και Γάλλοι πολιτικοί, που ετοιμάζονται για τις εκλογές του 2017.
Η ιταλική περίπτωση είναι άκρως διδακτική. Ο Ρέντσι δεν απέφυγε τον πειρασμό να απαντήσει στον μετρ του λαϊκισμού Μπέπε Γκρίλο με το ίδιο όπλο. Ολίσθησε προς έναν ιδιότυπο λαϊκισμό, με βολές κατά των «διορισμένων τεχνοκρατών» των Βρυξελλών, ξεχνώντας ίσως πως ούτε ο ίδιος είναι εκλεγμένος. Πίστεψε ότι αφαιρώντας από το φόντο του τη σημαία της Ε.Ε. θα κερδίσει τους ευρωσκεπτικιστές, αλλά πέτυχε απλώς να τους δικαιώσει.
Η στάση του αδικεί την προσπάθειά του να εφαρμόσει οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και να διεκδικήσει μια πιο ισορροπημένη ένωση, στην οποία η Γερμανία δεν θα έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο.
Οι Ιταλοί ίσως δεν είπαν «ναι» στον λαϊκισμό του Γκρίλο, αλλά «όχι» στον λαϊκισμό του Ρέντσι. Και αν κάποιοι απέρριψαν, όπως ήθελε το Κίνημα των Πέντε Αστέρων το ευρώ, περισσότεροι διαμαρτυρήθηκαν για την Ευρωζώνη στη σημερινή της μορφή.
Οι πολιτικές εξελίξεις του 2016 και τα σενάρια για το 2017 φέρνουν στον νου τον «Γατόπαρδο» του Λαμπεντούζα.
Ο νεαρός Ταγκρέδο, βλέποντας τον πρίγκιπα θείο του ανήσυχο για τη γαριβαλδινή εξέγερση, προειδοποιεί: «Για να μείνουν όλα ως έχουν, πρέπει να τα αλλάξουμε όλα».
Σήμερα η μάχη δεν δίνεται για τα προνόμια των αριστοκρατών, αλλά για την Ένωση και τις αξίες της, το φιλελεύθερο σύστημα της Δύσης, τις ανοιχτές κοινωνίες. Εάν θέλουμε αυτά να διατηρηθούν, πρέπει να αλλάξουν πολλά.
