Από την έντυπη έκδοση
Του Α.Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με μια ευχάριστη επαναληπτικότητα, έρχονται και προστίθενται στις αποτιμήσεις της περασμένης χρονιάς οι τωρινές αναφορές σε βελτίωση του κλίματος στην ελληνική οικονομία – δηλαδή, με την προοπτική λήξης του τρέχοντος Προγράμματος Προσαρμογής/Μνημονίου-3 σε λιγότερο από έξι μήνες, μετρήστε…
Τελευταία καταγραφή, εκείνη του Μηνιαίου Δελτίου Οικονομικής Δραστηριότητας του ΣΕΒ, απ’ όπου δεν είναι μόνο ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος που βρίσκεται βελτιωμένος τον Ιανουάριο τόσο έναντι του κλεισίματος της περασμένης χρονιάς όσο και (πολύ πιο αισθητά) έναντι της ίδιας εποχής πέρυσι, είναι και τα επιμέρους στοιχεία που τον απαρτίζουν. Έτσι, η βελτίωση στον δείκτη κλίματος προκύπτει από ενίσχυση των θετικών προσδοκιών και στην παραγωγή (στη βιομηχανία) και στη ζήτηση (στο λιανεμπόριο, που έδειχνε νέα ανησυχητική αμφιθυμία), ενώ ο μεγάλος ασθενής (οι κατασκευές) μειώνει την κατάθλιψη στην οποία έδειχνε να εγκαθίσταται.
Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα, πάλι, η βελτίωση στον PMI, τον Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στη μεταποίηση – που λειτουργεί ως πρόδρομο σημάδι για την εικόνα στον χώρο της παραγωγής: εδώ, τόσο οι εξαγωγές (η προσδοκία των εξαγωγών) όσο και η εγχώρια ζήτηση συντρέχουν. Εν τω μεταξύ και οι εξελίξεις στη μεταποίηση πήγαιναν ζωηρότερα (+6%) στο κλείσιμο της περασμένης χρονιάς απ’ όσο στο σύνολο του 2017 (+3,1%), αλλά και στις εξαγωγές η τάση παραμένει ανοδική – και μάλιστα η αύξηση σε αξία (+7,9%) προηγείται της αύξησης κατ’ όγκο (+5,1%), πράγμα που δημιουργεί πιο ευχάριστη προοπτική για ποιοτική, σε βάθος χρόνου, αναβάθμισή τους.
Αν κανείς έχει το θάρρος να σημειώσει και την καταγραφή -πάντα από τον ΣΕΒ- του γεγονότος ότι επιτέλους έχουμε οριακά (έστω) θετικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις, με φόντο βέβαια την αγωνιώδη προσπάθεια των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τα ΝPLs τους, αληθινά νομιμοποιείται να βγάλει αναστεναγμό ανακούφισης: «Ουφ»! Η δε κυβέρνηση -ας το πούμε ευρύτερα: οι αρμόδιοι για τη χάραξη του καταλοίπου οικονομικής πολιτικής που παραμένει σε ελληνικά χέρια- νομιμοποιείται να θεωρεί ότι ζει την επάνοδο σε κάτι σαν κανονικότητα.
Ενώ όμως και ο ΣΕΒ, και ευρύτερα ο επιχειρηματικός κόσμος, κάνει αυτές τις καταγραφές, δεν αργεί η συμπλήρωση: «Οι μεγάλες προκλήσεις παραμένουν!». Τις κωδικοποιούσε, μιλώντας σε Ευρωπαίους δημοσιογράφους, ο Θόδωρος Φέσσας: μεγάλο μέγεθος του Κράτους (που, προσθέτουμε λιγότερο ευγενικά, παρέμεινε και στο βάθος της κρίσης, ενώ ήδη ενισχύεται), έλλειψη μεγάλων, οργανωμένων επιχειρήσεων και υψηλό ποσοστό αυτοαπασχολουμένων (εν μέρει συνέπεια του φορολογικού συστήματος), χαλαρή λειτουργία των θεσμών (αυτάρεσκα χαλαρή, όπως της Δικαιοσύνης: πάλι δική μας η εξειδίκευση).
Εν τω μεταξύ το τσουρούφλισμα που γνώρισε το -πετυχημένο στην κόψη του ξυραφιού- ομόλογο των 3 δισ. στην ταραγμένη αγορά, όπου παρέμεινε να ταλαιπωρείται με ενίσχυση των αποδόσεων, αλλά συμπαρέσυρε και το 10ετές και το 5ετές ελληνικό χαρτί ακόμη κι όταν τα υπόλοιπα κρατικά ομόλογα επανέρχονταν, θα ‘πρεπε να έχει (αν μη τι άλλο) δημιουργήσει επιφυλακτικότητα. Αντί γι’ αυτό, εκείνο που βλέπουμε είναι συνεχιζόμενα τζαρτζαρίσματα μεταξύ αφενός Ευκλείδη Τσακαλώτου (αλλά και Αλέξη Τσίπρα) που επαναφέρουν στην πολιτική διατύπωση του αιτήματος/ζητούμενου για καθαρή έξοδο (επανήλθε πάλι ο όρος αντί του πιο προσεκτικού «αυτοδύναμη»…) με τη λήξη του Προγράμματος και όσων αφετέρου (με Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος βάλλεται συστηματικότερα παρά ποτέ πλέον, στην πρώτη γραμμή) συνιστούν την ύπαρξη/εξασφάλιση κάποιου αλεξίπτωτου για τα επόμενα βήματα. Για όποιον προσέχει τις λεπτομέρειες: και εδώ η διατύπωση σκλήρυνε: αντί για «προληπτικό πρόγραμμα στήριξης» ή για υβριδικές μορφές στήριξης/εποπτείας, γίνεται πλέον λόγος για την παλιά γνώριμη PCCL/προληπτική πιστωτική γραμμή. Πάντως δεν ξανακούγεται η ECCL/Πιστωτική Γραμμή Ενισχυμένων Προϋποθέσεων.
Όσο λοιπόν θα προχωράει η διαπραγμάτευση με ESM, με Ευρωπαϊκή Επιτροπή (με υπεριπτάμενο ΔΝΤ: μην ξεχνούμε ότι με αυτού τα μαγικά θα ονοματισθεί «βιώσιμο» το χρέος Γενικής Κυβέρνησης, αλλά και θα πιστοποιηθεί η «βιωσιμότητα εξωτερικής θέσης»: όλα αυτά λειτουργούν ως προϋποθέσεις), αλλά και με ΕΚΤ/Ευρωπαϊκές Εποπτικές Αρχές (ESA) ή και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ESRB), για το ακριβές καθεστώς που θα ισχύσει ή δεν θα ισχύσει, η ελληνική πλευρά θα αισθάνεται σαν τον τουρίστα στο ανατολίτικο παζάρι χαλιών: σου προσφέρουν τσάι με μέντα, και σου ξεδιπλώνουν διάφορα χαλιά, με ασαφή διαφοροποίηση, αλλά με σοβαρές διαφορές τιμών. Έτσι και τα διαθέσιμα εργαλεία στήριξης του ESM που θα μας παρουσιάζονται.
Αν η δική μας θέση παραμείνει στην «καθαρή έξοδο», χρειάζεται προσοχή μήπως «θυμηθούν» το άλλο κριτήριο: «ιστορικό πρόσβασης στις αγορές με λογικούς όρους». Προσοχή! ΙΣΤΟΡΙΚΟ πρόσβασης, όχι μιαν έξοδο στην κόψη του ξυραφιού…
