Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Περίπου 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν περάσει φέτος τα ευρωπαϊκά σύνορα. Η ροή δεν πρόκειται να ανακοπεί όσο οι εστίες του πολέμου μένουν ζωντανές και η εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους συνεχίζεται.
Ακόμη και τίτλοι όπως «η μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο», «ανθρωπιστική κρίση χωρίς τέλος» μοιάζουν συχνά «λίγοι» μπροστά σε αυτό που συμβαίνει.
Τα αίτιά του είναι λίγο-πολύ γνωστά. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι τι θα σημάνει η κρίση αυτή για την Ευρώπη.
Τι έχουμε λοιπόν μπροστά μας: ευκαιρία ή απειλή; Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πώς θα αντιμετωπίσει η ίδια η Ευρώπη τους ανθρώπους που αναζητούν σε αυτήν καταφύγιο και που ήρθαν για να μείνουν.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κρίση αυτή θα μας αλλάξει. Στο χέρι των ευρωπαϊκών κρατών είναι προς ποια κατεύθυνση.
Εάν κάτι είναι ξεκάθαρο είναι πως η Ε.Ε. ήταν ανέτοιμη, έχοντας αφήσει επί χρόνια ένα στρεβλό και άδικο πλαίσιο (Συνθήκη Δουβλίνου) να ρίχνει όλο το βάρος στις χώρες εισόδου.
Τώρα υποχρεώνεται να μιλήσει και πάλι για την έννοια της αλληλεγγύης, για την ίση μεταχείριση των μελών, για τον καταμερισμό όχι μόνο των πόρων, αλλά και των ευθυνών.
Για το τι σημαίνει εν ολίγοις να ανήκεις σε ένωση.
Ακόμη και εν μέσω έντονων αντιπαραθέσεων και αμφισβήτησης για το πόσο δίκαιο είναι τελικά για τα φτωχότερα κράτη το σύστημα των ποσοστώσεων που προωθείται, οι στρεβλώσεις του σημερινού πλαισίου δεν κρύβονται πια κάτω από το χαλί.
Οι συνεχείς συγκρούσεις και αλληλοκατηγορίες μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχουν βέβαια κόστος. Η αδυναμία ενιαίας απάντησης θρέφει τον ευρωσκεπτικισμό, που δηλώνει δικαιωμένος.
Ενισχυμένες εμφανίζονται (τόσο δημοσκοπικά όσο και στην κάλπη) και οι δυνάμεις της Ακροδεξιάς.
Τα περί απειλής για την «ταυτότητα» της Ευρώπης έχουν απήχηση – ειδικά σε χώρες που δεν έχουν μάθει να ενσωματώνουν τους μετανάστες τους. Ολοι συμφωνούν πως η ενσωμάτωση είναι το κλειδί.
Λίγοι ασχολούνται -προς το παρόν- με το πώς αυτή επιτυγχάνεται. Δεν έχουν καταλάβει πως δεν έχουμε την πολυτέλεια να το αφήσουμε και αυτό «για αργότερα».
Σε καθαρά οικονομικό επίπεδο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η παροχή ασύλου εκτροχιάζει τους προϋπολογισμούς, φέρνει περισσότερη λιτότητα και οξύνει την ανεργία.
Αρκετοί οικονομολόγοι διαφωνούν. Η κρίση αυτή είναι μία ευκαιρία για χαλάρωση της λιτότητας, ακριβώς επειδή αποκαλύπτει ότι η αυστηρή προσήλωση σε κανόνες αμφισβητήσιμης λογικής δεν λειτουργεί.
Το σημαντικότερο, όμως, επισημαίνουν, είναι οι ευκαιρίες που προσφέρει σε μία γερασμένη Ευρώπη (με ασφαλιστικά συστήματα στο κόκκινο) σε μακροπρόθεσμη βάση.
Μια κρίση φέρνει πάντα προκλήσεις – συχνά μη αναμενόμενες.
Η Ευρώπη καλείται να αποφασίσει εάν θα τις αντιμετωπίσει φοβικά ή ανοιχτά, εάν θα απαντήσει ενωμένα ή με «φράχτες» μεταξύ των χωρών, που μόλις χθες η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ προειδοποίησε πως απειλούν να γεννήσουν ένοπλες συγκρούσεις.
