Ο νόμος για τους «πράκτορες του εξωτερικού», που αφορά τα ξένα μέσα ενημέρωσης που λειτουργούν στην Ρωσία, τον οποίο ψήφισε κατά πλειοψηφία η ρωσική κάτω Βουλή την περασμένη εβδομάδα, δέχθηκε ήδη τα πρώτα «φίλια» πυρά της κριτικής, καθώς με την μορφή που ψηφίστηκε υπάρχει το ενδεχόμενο όλα τα ξένα ΜΜΕ στη Ρωσία να ενταχθούν σ’ αυτή την κατηγορία.
Με βάση τη νομοθεσία της Ρωσίας, η ένταξη κάποιου ξένου μέσου ενημέρωσης στην κατηγορία του «ξένου πράκτορα», όπως ισχύει και για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, σημαίνει ότι πρέπει να δίνει τακτική αναφορά για τις πηγές χρηματοδότησής του, καθώς και για τα διευθυντικά του στελέχη.
Η ρωσική εφημερίδα Vedomosti αναφέρεται στην κριτική που άσκησε το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παρά τον πρόεδρο της Ρωσίας, καθώς, όπως γράφει, ενώ θεωρεί ότι το μοναδικό κριτήριο για να καταχωρηθεί κάποιο ξένο μέσο στην κατηγορία των «πρακτόρων του εξωτερικού» είναι η οικονομική χρηματοδότηση, στο σχετικό πόρισμά του για τον νόμο επισημαίνει ότι «είναι εντελώς προφανές ότι κάθε μέσο χρηματοδοτείται από ξένες πηγές». Με δεδομένη την ασάφεια του νόμου που ψηφίσθηκε από την ρωσική Δούμα, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προτείνει στο άνω σώμα του ρωσικού κοινοβουλίου, Συμβούλιο της Ομοσπονδίας, να απορρίψει το νομοσχέδιο με την μορφή που το ενέκρινε η Κρατική Δούμα, ώστε να υποστεί περαιτέρω τροποποιήσεις.
Κατά την άποψη μάλιστα του μέλους του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ιλιά Σαμπλίνσκι, ο νέος νόμος θα επιδεινώσει την θέση των ξένων ΜΜΕ και αποτελεί «ένα ακόμη βήμα πίσω προς την σοβιετική εποχή». Ο βουλευτής Αλεξάντρ Βερχόφσκι που είναι και μέλος του Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δήλωσε ότι με βάση το κριτήριο της «χρηματοδότησης από το εξωτερικό», θα πρέπει να ενταχθούν όλα τα ξένα μέσα ενημέρωσης στον νόμο.
Ο πολιτειολόγος Αλεξέι Μακάρκιν δήλωσε ότι ο νέος νόμος «κρεμάει» οποιοδήποτε μέσο ενημέρωσης, ενώ στη συνέχεια μπορεί να επαναληφθεί αυτό που είχε γίνει με τις ΜΚΟ. «Όταν ψήφιζαν τον νόμο για τις ΜΚΟ – ‘πράκτορες του εξωτερικού’, έλεγαν ότι στην κατηγορία αυτή θα καταχωρηθούν μερικές μόνο οργανώσεις. Ωστόσο έπειτα από μερικά χρόνια στην κατηγορία αυτή καταχωρήθηκαν το ίδρυμα ‘Δυναστεία’ και το ερευνητικό κέντρο Levada Centr. Με τον νέο νόμο μπορεί να ακολουθηθεί η ίδια πορεία. Σήμερα λένε ότι πρόκειται για αντίποινα (μετά την απόφαση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης να εντάξει στην κατηγορία των ‘πρακτόρων του εξωτερικού’, σύμφωνα με τον νόμο FARA, το Russia Today και το πρακτορείο Sputnik-σ.σ) και μετά θα λένε ο νόμος είναι νόμος».
Η εφημερίδα Kommersant στο άρθρο της πάνω στο ίδιο θέμα επικαλείται την άποψη του μέλους του Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, καθηγητή της Σχολής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου της Μόσχας Ιβάν Ζασούρσκι, ο οποίος επισημαίνει ότι στην Ρωσία η λειτουργία των ξένων μέσων ρυθμίζεται πιο σκληρά απ’ ότι στις ΗΠΑ. «Στην Ρωσία – λέει ο Ζασούρσκι – το ποσοστό των ξένων που εργάζονται στα ΜΜΕ περιορίζεται στο 20%», επισημαίνοντας ότι «η απάντησή μας είναι ανισομερής ως προς τα μέτρα που έλαβαν οι ΗΠΑ (εν σχέσει με το RT και Sputnik-σ.σ) καθώς εμείς για δύο ΜΜΕ υιοθετούμε περιορισμούς για όλα τα ξένα μέσα ενημέρωσης».
Πηγές: ΑΜΠΕ, Vedomosti, Kommersant
