Οι πτώσεις είναι η κύρια αιτία των θανατηφόρων τραυματισμών μεταξύ των ηλικιωμένων, αλλά όπως υποστηρίζουν εμπειρογνώμονες από όλη την Ευρώπη δεν μπορεί να θεωρηθούν ως αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, η ενίσχυση της δραστηριότητας και οι ασκήσεις δύναμης και ισορροπίας μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο κατάγματος έπειτα από πτώση σε άτομα άνω των 60 ετών, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες διεθνών ερευνητικών ομάδων.
«Ασκήσου για να προλάβεις τις πτώσεις και τα κατάγματα» λένε οι ειδικοί στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών (ΕΚΕΦΕ) «Δημόκριτος» και το Τμήμα Φυσικοθεραπείας, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (T.E.I.) Στερεάς Ελλάδας, εν’ όψει της Διεθνούς Ημέρας Ηλικιωμένων την 1η Οκτωβρίου και συμβουλεύουν αυτά τα άτομα να αυξήσουν την άσκησή τους για να μειώσουν τον κίνδυνο θανατηφόρων πτώσεων.
Οι ηλικιωμένοι που έχουν ιστορικό πτώσεων, που λαμβάνουν 4 ή περισσότερα φάρμακα, που έχουν προβλήματα με τη βάδιση, χρησιμοποιούν βοηθήματα βάδισης ή έχουν καταστάσεις όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, Νόσο του Πάρκινσον, άνοια ή αρθρίτιδα, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πτώσεων. Ο φόβος της πτώσης, τα προβλήματα ακράτειας, η κακή όραση ή η μειωμένη δύναμη και ισορροπία αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο.
Όπως επισημαίνει η Δρ Βασιλική Σακελλάρη, από το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα της Στερεάς Ελλάδας, οχρυσός κανόνας για την αποφυγή των πτώσεων και την ενίσχυση των οστών είναι να επενδύσουμε στη δύναμη και την ισορροπία. Υπάρχουν μια σειρά από επιλογές άσκησης, κάποιες ίσως πιο γνωστές από άλλες διεθνώς. Το πρόγραμμα Ασκήσεων για την Πρόληψη Πτώσεων των Ηλικιωμένων “Otago Exercise Programme” (ΟΕΡ) είναι από τα πιο ευρέως διαδεδομένα.
Οι ειδικοί συνιστούν σε κάποιον με ιστορικό πτώσεων ή σε κάποιον που δεν είναι πολύ δραστήριος να επισκεφθεί το φυσικοθεραπευτή του για να του προτείνει ασκήσεις, για το επίπεδο του που προοδευτικά ενισχύονται. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν συγκεκριμένες στάσεις των κάτω άκρων για να ενισχυθούν οι μυς των ποδιών, ορθοστάτιση στο ένα πόδι για να ασκηθεί η ισορροπία, πρόσθετα βαράκια για να βελτιωθεί η οστική πυκνότητα προοδευτικά και να διατηρηθούν οι μύες. Πράγματα που συνήθως εύκολα μπορεί ο καθένας να κάνει στο δικό του σπίτι κάνουν σημαντικότατη διαφορά.
Πολλοί άνθρωποι λανθασμένα πιστεύουν ότι οι πτώσεις είναι μέρος της γήρανσης και πρέπει να αναμένονται καθώς γερνάμε αλλά αυτό δεν είναι καθόλου αλήθεια. Η αλήθεια είναι ότι με την άσκηση υπάρχουν λιγότερες πιθανότητες πτώσεων.
Μέσα από το πρόγραμμα του PROFOUND οι επαγγελματίες του χώρου της υγείας έχουν μια ανοιχτή διαδικτυακή εφαρμογή (web application) η οποία προτείνει σε ηλικιωμένους με ιστορικό πτώσεων συγκεκριμένες ασκήσεις και ενέργειες που μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα περαιτέρω πτώσεων. Η εφαρμογή τεχνικά δημιουργήθηκε από το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» υπό την επιστημονική καθοδήγηση και επιμέλεια του τμήματος γηριατρικής του Νοσοκομείου Robert-Bosch-Krankenhaus – RBMF. Η εφαρμογή είναι προσβάσιμη σε όλους τους επαγγελματίες από το portal του προγράμματος.
Το ProFouND υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για την ενεργό και υγιή γήρανση και έχει διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό σε ολόκληρη την ΕΕ ώστε να συμβάλει στη μείωση του αριθμού των πτώσεων που θα υποστούν οι ηλικιωμένοι στην Ευρώπη.
Οι ειδικοί παραθέτουν μερικές αποτελεσματικές συμβουλές για να αυξήσετε τα επίπεδα άσκησης, αν είστε άνω των 60 ετών:
• Ελαχιστοποιήστε το χρόνο που σπαταλάτε καθιστοί
• Προσπαθήστε να κάνετε φυσικές δραστηριότητες καθημερινά
• Προσπαθήστε να κάνετε 150 λεπτά δραστηριότητα μέτριας έντασης σε διαστήματα των 10 λεπτών ή και περισσότερο κάθε εβδομάδα (από 10 λεπτά δύο φορές την ημέρα)
• Δοκιμάστε να ενημερωθείτε για προγράμματα άσκησης στην περιοχή σας
• Πολλές υγειονομικές αρχές έχουν πληροφορίες σχετικά με συνεδρίες που στοχεύουν να βελτιώσουν την αντοχή και την ισορροπία, διαφορετικά δείτε για την πρόληψη των πτώσεων στο διαδίκτυο.
