Της Ανθής Αγγελοπούλου
Οι ηλικιωμένοι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια που βλέπουν έναν φαρμακοποιό μία φορά την εβδομάδα είναι πιο πιθανό να παίρνουν τα φάρμακά τους τακτικά και να είναι ενεργοί στην καθημερινή ζωή, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τυχαιοποιημένης ελεγχόμενης μελέτης PHARM-CHF που παρουσιάστηκε στο Heart Failure 2019, από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας (ESC).
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή της μελέτης, καθηγητή του Τμήματος Κλινικής Φαρμακευτικής στο Freie Universitaet Berlin, στη Γερμανία, Martin Schulz, η προσκόλληση σε ένα περίπλοκο θεραπευτικό σχήμα είναι μια τεράστια πρόκληση για τους ηλικιωμένους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Εκτιμάται ότι το 30% έως 50% των ασθενών στην Ευρώπη δεν λαμβάνουν τακτικά τα φάρμακα καρδιακής ανεπάρκειας, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένη συχνότητα και σοβαρότητα των συμπτωμάτων, όπως δύσπνοια και επιδείνωση της νόσου με επακόλουθες νοσηλείες καθώς και σε αυξημένα ποσοστά θνησιμότητας.
Η μη συμμόρφωση περιλαμβάνει τη μη λήψη συνταγής, τη λήψη χαμηλότερης δόσης ή λιγότερα χάπια από τα συνταγογραφούμενα, τις διακοπές της αγωγής (ειδικά τα Σαββατοκύριακα ή τις αργίες ή όταν αισθάνεται ο ασθενής καλύτερα) ή την πλήρη διακοπή ενός ή περισσότερων φαρμάκων.
Η μελέτη PHARM-CHF διερεύνησε κατά πόσο η τακτική παρακολούθηση από τον φαρμακοποιό βοηθά τον ασθενή να είναι τακτικός στη λήψη της θεραπευτικής αγωγής του. Στη μελέτη συμπεριλήφθησαν 237 ασθενείς με παροδική χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια ηλικίας 60 ετών και άνω και παρακολουθήθηκαν για ένα διάμεσο δύο ετών. Η μέση ηλικία ήταν 74 έτη, το 62% ήταν άνδρες και ο διάμεσος αριθμός διαφορετικών φαρμάκων ήταν εννέα.
Η παρέμβαση ξεκίνησε με ανασκόπηση φαρμάκων. Οι ασθενείς έφεραν τα φάρμακά τους σε έναν φαρμακοποιό που τους έφτιαξε σχέδιο λήψης των φαρμάκων αυτών, έλεγξε για αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και διπλά φάρμακα και ήρθε σε επαφή με τον γιατρό για τυχόν κινδύνους. Οι ασθενείς επισκέφθηκαν στη συνέχεια το φαρμακείο κάθε 8-10 ημέρες για να συζητήσουν με το φαρμακοποιό για την λήψη των φαρμάκων τους και τα συμπτώματα που έχουν και να κάνουν μετρήσεις πίεσης και παλμού. Τα φάρμακα παρέχονταν σε ένα κουτάκι με χωρίσματα για το πρωί, το μεσημέρι, το απόγευμα και το βράδυ για κάθε ημέρα. Ο φαρμακοποιός τους ενημέρωσε το σχέδιο φαρμακευτικής αγωγής εάν χρειαζόταν και ήλθε σε επαφή με το γιατρό τους για πιθανά νέα προβλήματα που σχετίζονται με τα φάρμακα ή με σημαντικές αλλαγές στα ζωτικά σημεία.
Τα φάρμακα ήταν βήτα αναστολείς, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης ή αναστολείς των υποδοχέων αγγειοτενσίνης και ανταγωνιστές υποδοχέα αλατοκορτικοειδών.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό των ασθενών που παρέμειναν σταθεροί στην αγωγή τους όταν επισκέπτονταν τακτικά έναν φαρμακοποιό, δηλαδή, από 44% σε 86%. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε και στην ομάδα συνήθους φροντίδας από 42% σε 68% ωστόσο, όπως είπαν η διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων είναι σημαντική καθώς φτάνει το 18%, γεγονός που σημαίνει ότι οι ασθενείς είναι πιο «πιστοί» στη αγωγή τους όταν παρακολουθούνται από φαρμακοποιό. Επιπλέον, οι ασθενείς της ομάδας που παρακολουθούνταν από φαρμακοποιό παρατηρήθηκε ότι ήταν τρεις φορές πιο πιθανό να γίνουν τακτικοί στη λήψη της αγωγής τους σε σύγκριση με τη συνήθη ομάδα φροντίδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχει βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών που παρακολουθούνταν από φαρμακοποιό, έπειτα από ένα χρόνο παρακολούθησης και μάλιστα ήταν σημαντικά καλύτερη σε σύγκριση με τη συνήθη ομάδα φροντίδας μετά από δύο χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς στην ομάδα φαρμακοποιών ήταν λιγότερο περιορισμένοι στις καθημερινές τους δραστηριότητες και λιγότερο ανήσυχοι για την ασθένειά τους.
Ο καθηγητής Schulz, διευθυντής του Τμήματος Ιατρικής του Ομοσπονδιακού Συνδέσμου Φαρμακοποιών ABDA, δήλωσε ότι οι ασθενείς θα πρέπει να βλέπουν τον φαρμακοποιό κάθε βδομάδα για να συνεχίσουν να έχουν αυτά τα οφέλη.
Ενώ, ο κύριος ερευνητής της μελέτης, καθηγητής Ulrich Laufs, διευθυντής του Τμήματος Καρδιολογίας του Πανεπιστημίου της Λειψίας, επεσήμανε ότι τόσο οι καρδιολόγοι όσο και οι γενικοί ιατροί θα καλωσόριζαν αυτό το είδος παρέμβασης, καθώς δεν αλλάζει το φάρμακο που έχει συνταγογραφηθεί αλλά βοηθά τους ασθενείς να ακολουθήσουν τη στρατηγική της θεραπείας.
Πηγές:
European Society of Cardiology
https://www.news-medical.net/news/20190526/Weekly-pharmacy-visits-improve-drug-adherence-and-quality-of-life-in-elderly-patients-with-heart-failure.aspx
