Από την έντυπη έκδοση
Του Αντώνη Τσιμπλάκη
[email protected]
Τα «αδύνατα σημεία» του ναυτικού επαγγέλματος, που επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία των ναυτικών, αναδεικνύει σε έρευνά του το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ. Η ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου επισημαίνει ότι οι βασικές αιτίες είναι, οι πολλές ώρες εργασίας επάνω στο πλοίο, η απομόνωση, αλλά και οι μεγάλες χρονικές περίοδοι που ζούνε οι ναυτικοί μακριά από το σπίτι τους.
Ουσιαστικά, η συγκεκριμένη μελέτη επιβεβαιώνει τη μέση αντίληψη για τα αρνητικά του επαγγέλματος, το οποίο, παρά τα άλματα προόδου των τελευταίων ετών όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσής τους κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, εξακολουθεί και θεωρείται ένα δύσκολο επάγγελμα, το οποίο όμως προσφέρει μεγάλες απολαβές και δυνατότητες ανέλιξης, ειδικά σε ό,τι αφορά τους αξιωματικούς.
Όσον αφορά την υγεία των ναυτικών πάντως, τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχουν γίνει άλματα προόδου, με πολύ μεγάλο αριθμό εταιρειών να διαθέτουν μόνιμο ιατρικό συνεργάτη, σύγχρονο εξοπλισμό on board, αλλά και πολλές ανέσεις, ενώ οι υπηρεσίες διαδικτύου πολλαπλασιάζονται καθημερινά στα πλοία.
Το IOSH
Η μελέτη, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Επαγγελματικής Ασφάλειας και Υγείας (IOSH), προτρέπει τις ναυτιλιακές εταιρείες να παρέχουν μεγαλύτερη υποστήριξη στους ναυτικούς, προκειμένου να προληφθούν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία τους, όπως είναι το άγχος και η κατάθλιψη. Οι πολιτικές πρόληψης περιλαμβάνουν εξοπλισμό για τη χρήση του διαδικτύου (χρήση, που γενικότερα πάντως εξαπλώνεται τα τελευταία χρόνια), βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης (καταλύματα – διατροφή) μέσα στο πλοίο, αλλά και εμπλουτισμό των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που τους προσφέρονται.
Περισσότεροι από 1.500 ναυτικοί συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τις εμπειρίες τους στη θάλασσα, ενώ διεξήχθησαν και προσωπικές συνεντεύξεις με μια μικρή ομάδα ναυτικών, εργοδότες, ναυτικές φιλανθρωπικές οργανώσεις και άλλους ενδιαφερόμενους.
«Η έλλειψη πρόσβασης στο διαδίκτυο, οι μακρές περίοδοι μακριά από τους φίλους και την οικογένεια, η κακή διαμονή αλλά και διατροφή ήταν από τις κύριες αιτίες ανησυχίας για όσους εργάζονται στη θάλασσα», αναφέρει η έρευνα ως βασικό της συμπέρασμα.
Η καθηγήτρια Έλεν Σάμπσον, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας, αναφέρει ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ψυχολογικές διαταραχές αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (55%) εργοδότες δήλωσαν ότι δεν έχουν εισαγάγει πολιτικές ή πρακτικές για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας την τελευταία δεκαετία.
Η καθηγήτρια, που έχει την έδρα Κοινωνικών Επιστημών στο Βρετανικό Πανεπιστήμιο, δηλώνει: «Οι ναυτικοί που εργάζονται στην ποντοπόρο ναυτιλία, μερικές φορές αισθάνονται αόρατοι, απέναντι στους συγγενείς και φίλους στη στεριά, ενώ έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις εκφοβισμού και παρενόχλησης από ανωτέρους».
Συμπτώματα που σε κάθε περίπτωση μπορούν να καταγραφούν και σε εργασιακούς χώρους στη στεριά. Καταγράφονται στην έρευνα και περιπτώσεις εργοδοτών «που παραλείπουν να παρέχουν αξιοπρεπείς και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης που προάγουν την καλή πνευματική ευημερία». Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η παροχή δωρεάν πρόσβασης στο διαδίκτυο θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων στα πλοία. Άλλοι τομείς εστίασης περιλαμβάνουν καλύτερους όρους και συνθήκες εργασίας, σχέσεις με συναδέλφους επί του πλοίου, διαμονή και αναψυχή.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής συμβουλών και πρακτικής της IOSH Ντούνκαν Σπένσερ δήλωσε: «Οι ναυτικοί σε μικρά πληρώματα, που ταξιδεύουν σε απομακρυσμένες περιοχές, συχνά εργάζονται χωρίς στενή αλληλεπίδραση με άλλους υπαλλήλους ή μέλη της οικογένειας. Αντιμετωπίζουν μια μοναδική σειρά προκλήσεων και είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι όσον αφορά την ψυχική τους υγεία».
Οι συστάσεις
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, οι πολιτικές πρόληψης για την ψυχική υγεία των ναυτικών μπορούν να είναι:
- Τουλάχιστον μία αθλητική δραστηριότητα επί του σκάφους, όπως μπάσκετ, σκουός ή κολύμβηση.
- Τουλάχιστον τέσσερις δραστηριότητες όπως πινγκ-πονγκ, βελάκια, μπάρμπεκιου, καραόκε, μπίνγκο και παιχνίδια καρτών και επιτραπέζιων παιχνιδιών.
- Ένα γυμναστήριο με τουλάχιστον τρία όργανα γυμναστικής.
- Επίσης τουλάχιστον δύο εγκαταστάσεις μεταξύ των οποίων μπορεί να είναι σάουνα, βιβλιοθήκη – βιβλιοθήκη DVD, δορυφορική τηλεόραση στις καμπίνες και βιβλιοθήκη διαδραστικών βιντεοπαιχνιδιών.
- Άνετα στρώματα και έπιπλα σε καμπίνες.
- Καλούνται οι εταιρείες να παρέχουν συμβουλές αυτοβοήθειας για τη βελτίωση της ψυχικής υγείας των ναυτικών, και εργασία που να αφήνει ελεύθερο χρόνο.
- Να αναπτυχθούν πολιτικές κατά του εκφοβισμού και της παρενόχλησης.
