Ποιος θα πίστευε πριν από ένα χρόνο ότι η Ευρώπη θα …κολυμπούσε στο φυσικό αέριο; Κι όμως! Αυτή τη στιγμή, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Ε.Ε. γεμίζουν με τέτοιο ρυθμό ρεκόρ, που κάποιοι στις Βρυξέλλες πιστεύουν ήδη ότι έχει φτάσει το τέλος της εξάρτησης από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τη βιομηχανική ένωση Gas Infrastructure Europe, στην οποία μετέχουν οι φορείς εκμετάλλευσης και αποθήκευσης φυσικού αερίου των χωρών της Ε.Ε., οι εγκαταστάσεις ήταν γεμάτες κατά 56%, στα τέλη Μαρτίου. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο για αυτήν την εποχή του χρόνου, από το 2011. Και είναι σχεδόν 30% πάνω, σε σχέση με την ίδια περίοδο, πριν από ένα χρόνο.
Στη Γερμανία, για παράδειγμα, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου οι οποίες είναι οι μεγαλύτερες σε ολόκληρη την Ε.Ε. με χωρητικότητα 250 τεραβατώρες, εξακολουθούν να είναι γεμάτες κατά 64%. Στην Ισπανία, όπου βρίσκονται οι περισσότεροι τερματικοί σταθμοί LNG στην Ευρώπη, οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου είναι ήδη γεμάτες κατά 85%. Στη Δανία το αποθηκευμένο αέριο φτάνει στο 72,3% της χωρητικότητας, στην Κροατία (75,6%), τη Βουλγαρία (77,5%), την Ισπανία (78,2%) και την Πορτογαλία (95,5%). «Φαίνεται ότι η Ευρώπη είναι πιο πιθανό να έχει πάρα πολύ φυσικό αέριο αυτό το καλοκαίρι, παρά το αντίθετο», δήλωσε στους Financial Times η Νατάσσα Φιέλντιγκ, της Argus Media.
Απαντώντας στην εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, η Ε.Ε. έχει θέσει ως στόχο να έχει τις δεξαμενές αποθήκευσης αερίου κατά 90% γεμάτες μέχρι την έναρξη του χειμώνα. Σύμφωνα με την Νατάσσα Φιέλντιγκ, η ΕΕ θα μπορούσε πλέον να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο από τον προσεχή Ιούλιο ή τον Αύγουστο.
Γιατί υπάρχει υπερπροσφορά LNG
Η αγορά φυσικού αερίου χαρακτηρίζεται από υπερπροσφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου. Το 2022, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά 60% σε σύγκριση με το 2021, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό Ινστιτούτο IEEFA (Institute for Energy Economics and Financial Analysis). Το LNG προήλθε κυρίως, από τρεις χώρες: τις Ηνωμένες Πολιτείες (σχεδόν 74 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα εξήχθησαν στην Ευρώπη το 2022-αύξηση κατά 143% σε σύγκριση με το 2021), το Κατάρ (28 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα-αύξηση 23%) και τη… Ρωσία (20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα-αύξηση 12%).
Ρωσική ειρωνεία
Η μόνη ειρωνεία είναι ότι παρά τις διακοπές των παραδόσεων, η Ευρώπη εξακολουθεί να εξαρτάται από το LNG του Κρεμλίνο: Από τότε που ο Πούτιν έκλεισε τους αγωγούς του προς τη Δύση, η Ευρώπη απλώς εισάγει ρωσικό αέριο σε υγρή μορφή. Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2022, το ένα πέμπτο όλων των εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ (μέσω αγωγών και LNG) προήλθε από τη Ρωσία- και όχι περισσότερο από δύο πέμπτα ,όπως πριν από την έναρξη του πολέμου. Ωστόσο, η συνεισφορά της Μόσχας εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλη για να αντικατασταθεί πλήρως φέτος. Ως εκ τούτου, η ΕΕ σχεδιάζει να πετύχει την πλήρη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, μόνο το 2027.
Ένας άλλος λόγος για την υπερπροσφορά LNG στην παγκόσμια αγορά είναι ότι οι βρετανικές εξαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ αυξήθηκαν απότομα, καθώς η χώρα δεν διαθέτει μεγάλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Επιπλέον, η Κίνα, λόγω επιβράδυνσης της ανάκαμψης μετά την άρση των περιορισμών για την πανδημία, η σημείωσε επανεξαγωγές -ρεκόρ LNG, που είχε εισαχθεί παλαιότερα στη χώρα. Η Ιαπωνία, μεγάλος αγοραστής LNG, πουλάει τώρα η ίδια το πλεόνασμα φυσικού αερίου για να αποτρέψει την εγχώρια υπερπροσφορά.
Με βάση τις προγραμματισμένες υποδομές, η IEEFA εκτιμά ότι η σωρευτική χωρητικότητα των τερματικών σταθμών LNG στην Ευρώπη θα μπορούσε να ανέλθει ετησίως σε 400 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα έως το 2030, έναντι 270 δισεκατομμυρίων, στο τέλος του 2022.
«Γκρεμίζονται» οι τιμές
Για να απαλλαγούν από το πλεόνασμα φυσικού αερίου, οι εξαγωγείς συμφωνούν επίσης σε χαμηλότερες τιμές. Ηδη, η τιμή του φυσικού αερίου μειώνεται συνεχώς εδώ και τέσσερις μήνες: Η μεγαβατώρα διαπραγματεύεται στα 40 ευρώ στην Ολλανδική αγορά TTF , από 142 ευρώ στα μέσα Δεκεμβρίου.Με απλά λόγια, μια μεγαβατώρα LNG κοστίζει πλέον όσο τον Αύγουστο του 2021, πολλούς μήνες δηλαδή πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Και αυτό γιατί η αγορά είναι υπερκορεσμένη με υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Η ευρωπαϊκή «όρεξη» για LNG, που ενισχύεται από την επιθυμία να εξαρτάται λιγότερο η ΕΕ από τις εισαγωγές από τη Ρωσία μέσω αγωγών, είναι πολύ δυσανάλογη προς τις πραγματικές ανάγκες που προβλέπονται. Αυτό εγείρει φόβους για τον κίνδυνο υπολειτουργίας και χρήσης των τερματικών σταθμών LNG στην Ευρώπη, με βάση τις υπάρχουσες υποδομές και τα προγραμματισμένα έργα. Σύμφωνα με το ινστιτούτο IEEFA, «θα μπορούσε μάλιστα να περιοριστεί η χρήση στο 38% έως το 2030. « Αυτό είναι το πιο ακριβό και άχρηστο ασφαλιστήριο συμβόλαιο στον κόσμο », λέει η Ανα-Μαρία Τζάλερ-Μακάρεβιτς, αναλύτρια στο IEEFA.
Βέβαια, αν και η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει υποχωρήσει πολύ, εξακολουθεί να είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών. Δεν αποκλείεται επίσης, αν η κατανάλωση φυσικού αερίου αυξηθεί ξανά, η τιμή του φυσικού αερίου να αυξηθεί ανάλογα. Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον καλοκαιρινό καιρό, καθώς η υπερβολική ζέστη και η ξηρασία θα μπορούσαν να ενισχύσουν την κατανάλωση αερίου, για ψύξη. Και τι θα γίνει από το φθινόπωρο; Τότε είναι που οι εισαγωγείς γεμίζουν τις αποθήκες τους για το χειμώνα και ο ανταγωνισμός για φορτία LNG είναι πιθανό να αυξηθεί αισθητά, παγκοσμίως.
