Από την έντυπη έκδοση
Στον Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Η Ελλάδα ήταν η πρώτη αληθινή δοκιμασία για την Ευρωζώνη. Η δουλειά δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Με τον τρόπο αυτόν, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα περιγράφει στη «Ν» το ελληνικό σίριαλ της Ευρώπης. Εκφράζει δε την εκτίμηση ότι Brexit και Τραμπ λειτουργούν τελικά προς όφελος της συνοχής στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα λάβουν τολμηρές αποφάσεις σύντομα, μέσα στο επόμενο έτος. Ο κ. Λέτα εμφανίζεται καθησυχαστικός για τις επιδόσεις της ιταλικής οικονομίας και τον αντίκτυπο στην Ευρωζώνη, ωστόσο, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου μπροστά στην προοπτική ενός πολιτικού κατακερματισμού στην Ιταλία μετά τις εκλογές την ερχόμενη άνοιξη. Ο ίδιος τονίζει ότι παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τη συζήτηση στην ελληνική Κεντροαριστερά, η οποία κατά τη γνώμη του, λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών της χώρας, ασκεί επιρροή στην ευρωπαϊκή αντίληψη για τη Σοσιαλδημοκρατία και την Αριστερά.
Ποια εντύπωση αποκομίζετε από τις εξελίξεις στην Ελλάδα, τη μοναδική χώρα της Ευρωζώνης που παραμένει αποκλεισμένη από τις αγορές; Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο παράγοντας – «κλειδί» για την εφαρμογή αληθινά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη χώρα;
Νομίζω ότι η ελληνική υπόθεση ήταν η αληθινή μεγάλη πρόκληση για την Ευρωζώνη. Ήταν ο τρόπος με τον οποίο το Ευρώ έδειξε αν μπορούσε να δουλέψει ή όχι. Και σήμερα το Ευρώ είναι ικανό να ξεπερνά τα μεγάλα εμπόδια και τις βαθύτερες στιγμές των κρίσεων σε μεγάλο βαθμό χάρη στον μηχανισμό με τον οποίο η Ελλάδα έπρεπε να συνεργάζεται με τους θεσμούς, να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις και να δουλεύει με τους εταίρους της.
Η δουλειά δεν έχει τελειώσει. Βρισκόμαστε ακόμη σε φάση εργασίας, αλλά προς τη σωστή κατεύθυνση. Αυτό που σίγουρα πρέπει να κάνουμε είναι να πάρουμε μαθήματα από αυτήν την εμπειρία. Το βασικό μάθημα από την ελληνική υπόθεση είναι ότι κτίσαμε το Ευρώ μόνο για το «καλοκαίρι». Δεν ολοκληρώσαμε την αρχιτεκτονική του και για τον «χειμώνα». Αν κάτι λοιπόν απέδειξε η περίπτωση της Ελλάδας είναι ότι στη ζωή… δεν υπάρχει μόνο το καλοκαίρι αλλά και ο χειμώνας.
Υπάρχουν καλοί λόγοι να πιστεύει κανείς ότι η ΕΕ θα βγει ισχυρότερη μετά το Brexit; Ή μήπως το αντίθετο;
Το 2016 ήταν ένα φριχτό έτος για την Ευρώπη. Από τη μία πλευρά το Brexit, από την άλλη ο Τραμπ. Μια σειρά από προκλήσεις για το ευρωπαϊκό εγχείρημα έδειχνε ότι τελικά η ΕΕ μπορούσε να «πεθάνει». Αυτό ήταν το μήνυμα. Διότι μετά το Brexit, θα μπορούσαμε να έχουμε και Frexit, Italexit, Grexit κ.ο.κ.
Το 2017 όμως αποδείχθηκε ότι το Brexit και ο Τραμπ «δούλεψαν» προς την αντίθετη κατεύθυνση, τελικά ενδυναμώνοντας την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση. Οι «19» του Ευρώ και οι «27» της ΕΕ είναι τώρα πιο ενωμένοι. Ξέρουμε ότι πρέπει να λάβουμε σημαντικές αποφάσεις τους επόμενους 12-15 μήνες. Αν δεν το κάνουμε, θα βρεθούμε ξανά σε μια δύσκολη κατάσταση. Συνεπώς, νομίζω ότι το Brexit μετατράπηκε σε μια πολύ σημαντική ώθηση για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Το ξέρω ότι ακούγεται παράδοξο, γιατί το Brexit ήταν ακριβώς το αντίθετο. Αλλά στο τέλος της ημέρας, το Brexit υποχρέωσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να ενωθούν περισσότερο και να εργαστούν μαζί στενότερα.
Μια άλλη πηγή ανησυχίας για την Ευρώπη είναι συχνά η ιταλική οικονομία και ο αντίκτυπος που μπορεί να έχει στην Ευρωζώνη -λόγω μεγέθους- στον βαθμό που δεν επιδεικνύει την απαιτούμενη δυναμική. Ποια είναι η γνώμη σας;
Αυτό που φοβάμαι περισσότερο δεν είναι τα οικονομικά στοιχεία της Ιταλίας αλλά ένας πολιτικός κατακερματισμός της. Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία υπάρχει σημαντική βελτίωση στο οικονομικό σκέλος, στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Η κυβέρνηση στην Ιταλία προώθησε πολύ πολύπλοκα θέματα στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Συνεπώς, θεωρώ ότι σε αυτήν τη φάση, από οικονομική άποψη, δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας. Είμαι αρκετά αισιόδοξος σε αυτό το επίπεδο. Φοβάμαι όμως τον πολιτικό κατακερματισμό. Στις επόμενες εκλογές, πιθανότατα τον επόμενο Μάρτιο, θα είναι σημαντικό να τον αποφύγουμε. Πραγματικά, ελπίζω η χώρα μου να διασφαλίσει την ενότητα και να βρει τις πλειοψηφίες που απαιτούνται. Χρειαζόμαστε μια ισχυρή κυβέρνηση μετά τις εκλογές, που θα είναι σε θέση να ακολουθήσει τις μεγάλες προκλήσεις.
Στην Ελλάδα διεξάγονται εκλογές για νέο κόμμα και νέο αρχηγό στην Κεντροαριστερά. Πού θα λέγατε ότι θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερο βάρος η Κεντροαριστερά στην Ελλάδα; Ποια θα λέγατε ότι είναι ευρύτερα η συζήτηση για τη Σοσιαλδημοκρατία, η οποία τα τελευταία χρόνια μάλλον δεν βρίσκεται σε καλή φόρμα.
Θα παρακολουθήσουμε με μεγάλη προσοχή τη συζήτηση στην ελληνική Κεντροαριστερά. Νομίζω πως ό,τι συμβαίνει στην Ελλάδα συνήθως έχει σημαντικές συνέπειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό που συνέβη την περίοδο 2014-15, για παράδειγμα, στο ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, άσκησε μεγάλη επιρροή στο πώς να είσαι αριστερός και πώς κεντροαριστερός στην Ευρώπη. Θα είναι μια χρήσιμη συζήτηση για όλους εμάς και την αναμένουμε με ενδιαφέρον.
