Από την έντυπη έκδοση
Σε επίπεδα προ κρίσης το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα, με τον δείκτη ωστόσο να υποχωρεί τον Σεπτέμβριο στις 107,2 μονάδες σε σχέση με τον Αύγουστο που διαμορφώθηκε στις 108,4, ενώ τον Ιούλιο κυμάνθηκε στις 105,3 μονάδες, με την επίδοση αυτή να παραμένει στις υψηλότερες από τον Μάρτιο του 2008.
Όπως επισημαίνεται σε έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ, «η άνοδος (σ.σ.: το δίμηνο Αύγουστος -Σεπτέμβριος σε σχέση με τον Ιούλιο) προέρχεται κυρίως από βελτίωση των προσδοκιών στο Λιανικό εμπόριο και τους καταναλωτές, ενώ στους υπόλοιπους επιχειρηματικούς τομείς οι μεταβολές είναι ήπιες. Ταυτόχρονα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη φθάνει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 19 ετών. Είναι φανερό ότι η θετική επίδραση του εκλογικού αποτελέσματος στις προσδοκίες πολιτών και επιχειρήσεων διατηρείται. Βέβαια, σε αυτή τη μέτρηση αξιολογούνται ευνοϊκά, προς το παρόν, περισσότερο οι προγραμματικές κατευθύνσεις της νέας κυβέρνησης, καθώς σε επίπεδο νομοθετικού έργου οι παρεμβάσεις είναι ηπιότερες. Όμως και αυτές (π.χ. μείωση ΕΝΦΙΑ, επέκταση ρύθμισης οφειλών έως 120 δόσεις) επηρεάζουν θετικά τις προσδοκίες των νοικοκυριών. Η καλή εξέλιξη ορισμένων βραχυχρόνιων δεικτών που αφορούν στα νοικοκυριά, όπως της ανεργίας και του πληθωρισμού, επίσης επιδρά θετικά στις σχετικές προσδοκίες τους, ενώ και από τη σχέση με τους εταίρους και πιστωτές δεν προκύπτει προβληματισμός. Φυσικά, παραμένουν ανοικτά ορισμένα κεντρικά ζητήματα που θα επηρεάσουν τις προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών στο επόμενο χρονικό διάστημα, κυρίως η διαμόρφωση του φορολογικού και συνταξιοδοτικού συστήματος.
Ειδικότερα οι εξελίξεις αυτές συναρτώνται με τον προϋπολογισμό του 2020 και το δημοσιονομικό περιθώριο που υπάρχει από τις εφαρμοζόμενες και προγραμματιζόμενες παρεμβάσεις και επηρεάζονται και από σημαντικές εστίες αβεβαιότητας στο διεθνές περιβάλλον».
Αναλυτικότερα:
* στη βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε, όπως και ο δείκτης των εκτιμήσεων για τα αποθέματα, ενώ οι προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες παρουσίασαν μικρή, αλλά θετική μεταβολή.
* στις κατασκευές, από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων ήταν αμετάβλητες, ενώ οι προβλέψεις για την απασχόληση υποχώρησαν αισθητά. Στους επιμέρους κλάδους, η τάση είναι έντονα πτωτική στις Ιδιωτικές Κατασκευές, ενώ στα Δημόσια Έργα η τάση είναι μεν πτωτική, αλλά οριακά.
* στο λιανικό εμπόριο, οι θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύονται αισθητά, όπως και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή τους, ενώ τα αποθέματα αποκλιμακώνονται, γεγονός που υποδηλώνει ρευστοποιήσεις.
* στις υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση υποχωρούν, ενώ οι αντίστοιχες για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων υποχωρούν μεν, αλλά ηπιότερα, όπως και οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης.
* στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας αλλά και την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους βελτιώνονται, ενώ βελτιώνεται και η πρόθεση για αποταμίευση, σε αντίθεση με τις προβλέψεις για την ανεργία.
Υλοποίηση μέτρων
Ειδικότερα, η σημαντική περαιτέρω ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης θεωρείται ότι σχετίζεται πρωτίστως με την κυβερνητική αλλαγή και είναι μια εξέλιξη η οποία σημειώνεται διαχρονικά την πρώτη περίοδο έπειτα από βουλευτικές εκλογές. Η τόνωση προήλθε και από την άμεση υλοποίηση ορισμένων δημοσιονομικών μέτρων τα οποία αφορούσαν και τα νοικοκυριά (μείωση ΕΝΦΙΑ, επέκταση ρύθμισης οφειλών έως 120 δόσεις) και δεν είχαν καλυφθεί στην προηγούμενη έρευνα. Η σταθερά καλή εξέλιξη ορισμένων βραχυχρόνιων δεικτών που αφορούν τους πολίτες, όπως της ανεργίας και του πληθωρισμού, επίσης επενεργεί πολύ θετικά στις προσδοκίες τους, όπως αποτυπώνεται και στις σχετικές προβλέψεις. Κατόπιν της σημαντικής ανόδου τον Σεπτέμβριο, οι Έλληνες καταναλωτές δεν συγκαταλέγονται πλέον στην πεντάδα των περισσότερο απαισιόδοξων στην Ε.Ε., για πρώτη φορά τουλάχιστον από το 2010. Την πρώτη θέση σε αυτήν την κατάταξη κατέχει η Βουλγαρία, με -24,2 μονάδες (από -24,3 μον.) και την πέμπτη η Ρουμανία (-9,7 από -6,1), με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 9η θέση. Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -6,4 (από -5,9) μονάδες στην Ε.Ε. και στις -6,5 (από -6,6) μονάδες στην Ευρωζώνη. Ανοδική τάση σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο σε 13 χώρες, ενώ θετικό πρόσημο διατηρούν 5 χώρες: Τσεχία, Λιθουανία, Μάλτα, Δανία και Πολωνία.
Υποχώρηση στην Ε.Ε. και στη Ζώνη του ευρώ
Ήπια υποχώρηση στον δείκτη οικονομικού κλίματος υπήρξε τόσο στην Ευρωζώνη όσο και στην Ε.Ε. γενικότερα.
Αναλυτικότερα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος τον Σεπτέμβριο υποχώρησε στην Ευρωζώνη κατά 1,4 μονάδα και διαμορφώθηκε στις 101,7 μονάδες, όπως και στην Ε.Ε. (μείωση κατά 1,4 μονάδα) που διαμορφώθηκε στις 100,0 μονάδες.
Πιο συγκεκριμένα, η πτώση του δείκτη στην Ευρωζώνη εκπορεύεται κυρίως από την επιδείνωση του κλίματος στη βιομηχανία (-3,0) και στο λιανικό εμπόριο (-0,5) και λιγότερο από τη μικρή βελτίωση στις υπηρεσίες (+0,3) και την ανοδική πορεία της καταναλωτικής εμπιστοσύνης (+0,6), ενώ οι κατασκευές (-0,1) παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες.
Όσον αφορά τις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωζώνης, ο δείκτης υποχώρησε πιο έντονα στην Ολλανδία και την Ισπανία (-3,1), λιγότερο έντονα στη Γερμανία (-1,2) και την Ιταλία (-0,8), ενώ παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος στη Γαλλία (-0,2).
Στην Ε.Ε. η υποχώρηση των προσδοκιών προκύπτει κυρίως ως αποτέλεσμα της σημαντικής εξασθένισης του δείκτη στο Ην. Βασίλειο (-4,5) και λιγότερο στην Πολωνία (-0,1) όπου παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο. Σε τομεακό επίπεδο, η επιδείνωση του κλίματος στη βιομηχανία ήταν έντονη, το κλίμα παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στις υπηρεσίες και βελτιώθηκε ελαφρά στην καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αντίστοιχα, οι προσδοκίες στην απασχόληση διέφεραν, καθώς ενισχύθηκαν σημαντικά στις Υπηρεσίες και στο λιανικό εμπόριο, ενώ παρέμειναν αμετάβλητες στη βιομηχανία, και επιδεινώθηκαν στις κατασκευές.
