Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Το τέλος του τρίτου τριμήνου βρίσκει τις διεθνείς μετοχές στα επίπεδα περίπου στα οποία ξεκίνησαν. Στο ενδιάμεσο, ωστόσο, είχαμε για τους δείκτες ένα τρενάκι του τρόμου, καθώς δυσάρεστες και ευχάριστες εκπλήξεις εναλλάσσονταν στο προσκήνιο και στη ζυγαριά των επενδυτών. Από σαράντα κύματα πέρασε και το πετρέλαιο, ενώ σε μία ένδειξη της έντονης αστάθειας που επικρατεί στις αγορές, ακόμη στα ομόλογα- το ασφαλές καταφύγιο των αγορών- δεν έλειψαν οι διακυμάνσεις, με τις αποδόσεις να αυξάνονται αισθητά τον τελευταίο μήνα για τους περισσότερους τίτλους. Κόντρα στο ρεύμα τα ελληνικά και ιταλικά ομόλογα, που μαζί με τα πολύτιμα μέταλλα, ήταν το ενεργητικό που έλαμψε το διάστημα Ιουλίου- Σεπτεμβρίου.
Το οικονομικό- γεωπολιτικό σκηνικό
Αν υπάρχει κάτι για το οποίο σίγουρα δεν μπορούν να διαμαρτύρονται οι επενδυτές είναι ότι βαρέθηκαν. Μέσα στο καλοκαίρι και κατά τον ερχομό του φθινοπώρου είχαμε κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά και προσπάθειες συμφιλίωσης, αλλεπάλληλα απογοητευτικά μηνύματα για την πορεία των ευρωπαϊκών και άλλων μεγάλων οικονομιών, αλλά και προσδοκίες για δυναμική δράση από τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις, φόβους για no deal Brexit, αλλά και ένα μεγάλο δικαστικό «χαστούκι» στην προσπάθεια του Μπόρις Τζόνσον να κρατήσει κλειστή τη Βουλή. Οι τελευταίες εβδομάδες δε έφεραν σενάρια ανάφλεξης της Μέσης Ανατολής, μετά την αιφνίδια επίθεση στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της σαουδαραβικής Aramco, αλλά και τις νέες πολιτικές περιπέτειες στις ΗΠΑ με την απόφαση των Δημοκρατικών να ανοίξουν έρευνα με στόχο την καθαίρεση του Ντόναλντ Τραμπ.
Οι επιδόσεις των μετοχών
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον της επίμονης αβεβαιότητας και των διαρκών αναταράξεων η Wall Street βίωσε «βουτιές», αλλά και άλματα που την έφεραν μία ανάσα από το ιστορικό ζενίθ της, πριν προσγειωθεί και πάλι. Ο S&P 500, πλεόν αντιπροσωπευτικός δείκτης των αμερικανικών μετοχών, με την αποψινή μόνο συνεδρίαση να απομένει, παρουσιάζει κέρδος μόλις 0,7% στο τρίμηνο. Ξεκίνησε το τρίμηνο στις 2.752 μονάδες σκαρφάλωσε έως και τις 3.028 και έχει επιστρέψει στις 2.860 μονάδες. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι το τέταρτο τρίμηνο θα κινηθεί μεταξύ 2.820 και 3.030 μονάδων. Σημειώνεται ότι από τις αρχές του έτους παρουσιάζει άνοδο μεγαλύτερη του 17%.
Πάντως η πορεία των δεικτών θα μπορούσε να επηρεαστεί και από τη διαδικασία κατά του Ντόναλντ Τραμπ. Το πώς μένει να φανεί. Στους 12 μήνες από την έναρξη της ανάλογης διαδικασίας κατά του Μπιλ Κλίντον οι αμερικανικές μετοχές ενισχύθηκαν 28%, ενώ στο έτος μετά την έρευνα για τον Νίξον είχαν απώλειες 39%.
Η εικόνα είναι παρόμοια για τις ευρωπαϊκές μετοχές. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 έχει ενισχυθεί 1% στο τελευταίο τρίμηνο, ενώ παρουσιάζει κέρδη 16% από τις αρχές του έτους. Ελαφρά πτώση (0,9%) εμφανίζει στο τρίμηνο ο FTSE 100 στο Λονδίνο, που είναι στο +10% για το 2019. Πτώση 1,18% και για τον γερμανικό DAX στο τρίμηνο, που έχει ενισχυθεί 17,2% από τις αρχές του έτους. Στο Χρηματιστήριο Αθηνών ο Γενικός Δείκτης έχει ενισχυθεί περίπου 1,3% στο τρίμηνο, αλλά κινείται σχεδόν 42% υψηλότερα σε σχέση με τις αρχές του έτους, κοντά στις 871 μονάδες.
Η JPMorgan δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στις μετοχές της Ευρωζώνης, εκτιμώντας ότι έχουν μεγαλύτερα περιθώρια ανόδου σε σχέση με τις αμερικανικές. Αναβάθμισε τη σύστασή της για αυτές σε «υπεραπόδοση» (overweight), ενώ υποβάθμισε εκείνη για τις αμερικανικές σε «ουδέτερη».
Οι πρωταγωνιστές των ομολόγων
Τα ομόλογα της Ευρωζώνης θεωρούνται το απόλυτο καταφύγιο. Τον τελευταίο μήνα πάντως είδαν τις τιμές τους να υποχωρούν και τις αποδόσεις τους (δηλαδή το κόστος δανεισμού των κυβερνήσεων) να αυξάνονται, μετά τη ραγδαία πτώση των τελευταίων μηνών. Η απόδοση του γερμανικού δεκαετούς έχει αυξηθεί τον Σεπτέμβριο κατά 15 μονάδες βάσης, στη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση από τις αρχές του 2018. Τη μεγαλύτερη μηνιαία αύξηση από τις αρχές του περασμένου έτους εμφανίζει και η απόδοση του γαλλικού δεκαετούς.
Στον αντίποδα τον τελευταίο μήνα η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς έκανε βουτιά 28 μονάδων βάσης και του αντίστοιχου ιταλικού μειώθηκε 17 μονάδες βάσης. Συνολικά στο τρίτο τρίμηνο η απόδοση του ιταλικού δεαετούς συρρικνώθηκε 125 μονάδες βάσης, στην καλύτερη επίδοση για τους ιταλικούς τίτλους από το 2012. Πτώση περίπου 70 μονάδων βάσης σημείωσε στο ίδιο διάστημα η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς, αφού στις αρχές του Ιουλίου ήταν λίγο πάνω από το 2%.
Το ασανσέρ του πετρελαίου
Το τρίτο τρίμηνο δεν ήταν καθόλου εύκολο για το πετρέλαιο. Η απότομη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας και οι ανησυχίες για κάμψη της ζήτησης από την Κίνα, τον μεγαλύτερο αγοραστή αργού στον κόσμο, άσκησαν έντονες πιέσεις. Έτσι παρά την άνοδο της τιμής κατά περίπου 3% τον τελευταίο μήνα, εξαιτίας και της επίθεσης στις εγκαταστάσεις της Aramco, στο σύνολο του τριμήνου ο μαύρος χρυσός είχε απώλειες σχεδόν 7%.
Η τιμή του μπρεντ κυμαίνεται κοντά στα 62 δολάρια το βαρέλι, ενώ εκείνη του αμερικανικού αργού στα 56 δολάρια. Η πρώτη συνεδρίαση μετά τις επιθέσεις είχε δει τις τιμές να εκτινάσσονται από τα 60 στα 72 δολάρια μέσα σε λίγα λεπτά, με αποτέλεσμα να επανέλθουν στο προσκήνιο τα σενάρια για άνοδο των τιμών στα 100 δολάρια. Αυτά πια έχουν μπει και πάλι στον πάγο.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το τέταρτο τρίμηνο η τιμή του μπρεντ θα κυμανθεί λίγο πάνω από τα 64 δολάρια και το υαμερικανικού αργού κοντά στα 58 δολάρια.
Η απήχηση των πολύτιμων μετάλλων
Οι επενδυτές έστρεψαν εκ νέου την προσοχή τους στα πολύτιμα μέταλλα για να προστατευθούν όχι μόνο από το ρίσκο των μετοχών, αλλά και από τα αρνητικά επιτόκια των ομολόγων.
Το πιο εντυπωσιακό ράλι έχει να επιδείξει ο άργυρος, με την τιμή του να απογειώνεται 15% το διάστημα Ιουλίου- Σεπτεμβρίου. Κέρδη 11% καταγράφει στην ίδια περίοδο η πλατίνα, ενώ ο χρυσός έχει ενισχυθεί περίπου 6,5%, αλλά παρουσιάζει άνοδο 17% από τις αρχές του 2019, οδεύοντας έτσι προς τα μεγαλύτερα ετήσια κέρδη από το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση χρέους στην ζώνη του ευρώ. Εκτιμάται ότι η ανοδική πορεία θα έχει συνέχεια έως τα τέλη του έτους.
Και η πτώση του ευρώ
Με την ΕΚΤ να μειώνει το καταθετικό επιτόκιο και να ανακοινωνει ότι θα βγάλει και πάλι το μπαζούκας της ποσοτικής χαλάρωσης από τη φαρέτρα, το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα δέχθηκε ισχυρότατες πιέσεις. Έχει υποτιμηθεί πάνω από 3% στο τρίμηνο, ενώ παρουσιάζει απώλειες της τάξης του 5% από τις αρχές του έτους, με την ισοτιμία στα 1,09 δολάρια ανά ευρώ. Εκτιμάται ότι το ευρώ θα παραμείνει υπό πίεση και δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει ακόμη και την απόλυτιμη ισοτιμία 1:1 έναντι του αμερικανικού νομίσματος.
Υπό πίεση έχει βρεθεί και η στερλίνα. To βρετανικό νόμισμα παγιδευμένο στην αβεβαιότητα του Brexit παρουσιάζει πτώση 2,5% στο τρίμηνο και 3,5% από τις αρχές του έτους.
